Chip Foto Video 12-2004 - PDF Free Download (2024)

12. 2004

PEŁNA WERSJA NA CD:

CHIP FOTO • VIDEO digital

12(6).2004

FotoOffice 2

Program do katalogowania, obróbki i przeglądania zdjęć

15,50 zł (w tym 7% VAT)

TESTY X CANON 20D CZY 10D

Kiedy warto zmienić korpus? X FOTODRUKARKI Porównanie urządzeń w cenie od 350 do 1700 zł X G6 KONTRA 8800 Canon PowerShot w pojedynku z Nikonem Coolpix APARAT DOPASOWANY DO POTRZEB

PORADY

X SPORTY

EKSTREMALNE

Ekscytujące ujęcia M.Arcimowicza

X TUNING

AKUMULATORÓW Jak przedłużyć życie baterii X ABC FOTOGRAFII Kolory na zdjęciach

ZAWARTOŚĆ CD PEŁNA WERSJA:

FotoOffice 2

Edytory graficzne:

The Panorama Factory 3.3 ImageForge Pro 3.60

Przeglądarki graficzne:

PhotoFiltre 6.0.2, IrfanView 3.95 Smart Photo Viewer 1.3.4

OBRÓBKA ZDJĘĆ I WIDEO X Redukowanie

szumów na fotografiach czarno-białych zdjęć X Wstępny montaż wideosekwencji X Kolorowanie

[Od redakcji]

Przemysław Imieliński, redaktor naczelny CHIP FOTO-VIDEO digital

WYBIERZ Z GŁOWĄ, PSTRYKAJ Z PASJĄ Zbliżające się Boże Narodzenie to czas poszukiwania i kupowania świątecznych podarunków. Ponieważ fotografia cyfrowa stała się ostatnio niezwykle popularna, z pewnością wielu z nas zdecyduje się na obdarowanie kogoś ze swoich najbliższych fotograficznym prezentem. Z tego też powodu postanowiliśmy poświęcić w numerze sporo miejsca zagadnieniu odpowiedniego doboru aparatu. Nie wskazujemy jednak, jaki model jest najlepszy, ale staramy się zwrócić uwagę na te istotne elementy budowy i wyposażenia oraz cechy funkcjonalne, które są najważniejsze podczas wyboru cyfraka najbardziej dopasowanego do potrzeb konkretnego użytkownika – od dziecka po doświadczonego fotoamatora. Proponujemy także, aby w celu odnalezienia najkorzystniejszej oferty zajrzeć na strony sklepów internetowych. Okazuje się bowiem, że ich klienci mogą nie tylko liczyć na lepsze ceny i bogatszą ofertę, ale też mają znacznie większe prawa niż kupujący w tradycyjnych sklepach czy supermarketach. Więcej szczegółów na ten temat w artykule „Kupuj z głową!”, s. 32. Okres świąteczny to także okazja do narciarskich wyjazdów i fotografowania na świeżym powietrzu. Miłośnikom aktywnego wypoczynku polecam obejrzenie na stronach 36–47 galerii zdjęć Marka Arcimowicza, którego fotograficzna pasja z czasem stała się sposobem na życie. Udzielone przez niego wskazówki z pewnością ułatwią fotografowanie w trudnych zimowych warunkach, podobnie jak porady zawarte w artykule „Więcej mocy” na stronie 66. W materiale tym omawiamy sposoby właściwego obchodzenia się z różnymi typami akumulatorów. Odpowiednia ich eksploatacja sprawi, że zwiększy się ich żywotność i nie zawiodą nas one podczas pracy z cyfrakiem w niskich temperaturach. Korzystając z okazji, w imieniu całego zespołu redakcyjnego oraz swoim życzę wszystkim Czytelnikom wesołych świąt, w nadchodzącym nowym roku zaś samych udanych zdjęć.

CHIP FOTO · VIDEO digital

SPIS TREŚCI

12/04 18

C H I P F O T O - V I D E O D I G I TA L

SPRZĘT

PORADNIK KUPUJĄCEGO

h t t p : / /w w w. f v d . p l

FOTOGRAFIA SPORTÓW EKSTREMALNYCH

72 TEST DRUKAREK

SZUMY NA ZDJĘCIACH

Porównanie 10 urządzeń o fotograficznej jakości wydruku

ISO 800

ISO 200

58 KAMERY CYFROWE Test 8 urządzeń oferujących cyfrowy zapis wideo

ISO 400

NOWOŚCI, TRENDY

Zdjęcie miesiąca Wybór Marka Skorupskiego z Polskiej Agencji Fotografów FORUM

Aparaty cyfrowe, kamkordery, drukarki, oprogramowanie i inne

X X X X X X X X X X

› 58

Canon PowerShot G6 Nikon Coolpix 8800 Foto Finish 3.01 Trust DC-4200 PowerCam FotoPC Premier DC 6330 Lexmark P919 Konica Minolta Dynax 7D Olympus [mju:]-mini Digital Samsung SCH-S250

TESTY, TECHNOLOGIE

Test kamer cyfrowych Porównanie możliwości 8 kamer cyfrowych dostępnych na rynku

CHIP FOTO · VIDEO digital

› 18

Doradzamy w wyborze aparatu cyfrowego dopasowanego do potrzeb konkretnych użytkowników

Tanie i bezpieczne zakupy

Ekran w fotografii Jak za pomocą łatwo dostępnych przedmiotów odbijających światło polepszyć wykonywane w plenerze zdjęcia portretowe

Sporty ekstremalne O tym, jak przetrwać w ekstremalnych warunkach i przywieźć ze sobą udane zdjęcia, opowiada Marek Arcimowicz, fotograf i podróżnik

Szumy na zdjęciach

FOTO-VIDEO CD

Wyjaśniamy, dlaczego na zdjęciach powstają szumy, a także jak pozbyć się ziarna

Sprzęt kupowany w Sieci kosztuje mniej, jednak transakcja niesie ze sobą pewne ryzyko

Prezentacja programu FotoOffice 2 Opis programu, który pomoże nam zapanować nad coraz większą liczbą gromadzonych zdjęć i uporządkować domowe archiwum

PORADY, PRAKTYKA

Poradnik kupującego

Programy miesiąca Niewielkie aplikacje, które sprawią, że nasza praca z obrazem stanie się łatwiejsza i bardziej wydajna

Canon EOS 10D kontra 20D Zestawienie funkcji oferowanych przez obydwa modele oraz ich wpływ na użytkowanie aparatu

Nowe produkty i trendy

Premiery i krótkie testy:

Porównanie lustrzanek cyfrowych Canona: EOS 10D i 20D

Przegląd 10 urządzeń zapewniających wydruki o jakości konkurującej z odbitkami z fotolabu

Zawartość FOTO-VIDEO CD

Tuning akumulatorów Podajemy wskazówki oraz metody wydłużenia żywotności i czasu pracy akumulatorów

Edytory i przeglądarki graficzne, programy do katalogowania zdjęć

88 TEST PRAKTYCZNY

Drukarki atramentowe

Katalogowanie zdjęć: ImageQuery 1.21, Album Creator Pro 3.3, PhotoPlayer Plus, MyAlbum 2.4 X Edytory graficzne: CBN Selector 2.1, The Gimp 2.0.5, VCW VicMan's Photo Editor 7.84, The Panorama Factory 3.3 X Przeglądarki graficzne: PhotoFiltre 6.0.2, P3dO Explorer, IrfanView 3.95 X Narzędzia: Cartoonist 0.92, cam2pc 4.4.4 X

FOT.: M.ARCIMOWICZ, GETTYIMAGES, DAD

›

ABC: barwa w fotografii

114 Wideo do Internetu

W jaki sposób wykorzystać kolor, aby podkreślić nastrój i ekspresję zdjęcia

Kolorowanie zdjęć czarno-białych Krok po kroku pokazujemy, jak za pomocą Photoshopa dodać blasku starym fotografiom

Za pomocą bezpłatnego oprogramowania przygotujemy własne filmy do prezentacji w Sieci

›

106 Warsztat: wstępny montaż wideo W kolejnej części cyklu o obróbce wideo dowiesz się, jak dokonać pierwszych cięć i montażu filmu

RUBRYKI 3 81 120 121 122

Od redakcji Prenumerata: 12 wydań za 99 zł Listy od Czytelników Kalendarium Zapowiedzi i stopka redakcyjna

PEŁNA WERSJA NA PŁYCIE CD

FotoOffice 2 Aplikacja umożliwiająca między innymi: import fotografii z aparatu, Internetu, płyt CD katalogowanie, wyszukiwanie i sortowanie zdjęć według wybranych kryteriów X tworzenie albumów X edycję wybranych lub całej grupy zdjęć (np. korekcja czerwonych oczu) X tworzenie galerii w formacie HTML X obsługę nagrywarki CD i DVD X drukowanie zdjęć w dowolnym formacie X X

CHIP FOTO · VIDEO digital

ZDJĘCIE MIESIĄCA WYBRANE PRZEZ

MAREK SKORUPSKI dyrektor ds. strategii i rozwoju

Egzotyczne kraje, szamani i czarownicy czy pierwotne obrzędy? Nie, to dziady żywieckie (odpowiednik podhalańskich kolędników) ze 6

CHIP FOTO · VIDEO digital

Zwardonia. Tradycyjnie w ostatni starego i pierwszy dzień nowego roku w Zwardoniu i innych wioskach Beskidu Żywieckiego chodzą po wsi kolędnicy – weseli, tańczący przebierańcy, zwani tu dziadami. Śmierć, diabeł, konie, pachołki, muzykanci, baba i golibroda. Pod opieką pana Tadeusza Burego – autora wielokrotnie nagradzanych masek i strojów – zespół ze Zwardonia wiele razy wygrywał konkursy kultury ludowej. Na zdjęciu widzimy kolędników kolorowo, niemal egzotycznie przebranych za konie. Fot. Marek Skorupski/FORUM

Agencja FORUM działa na polskim rynku prasy i wydawnictw od 1994 r. Ma w swoich zbiorach 1,5 mln. fotografii dostępnych online. Reprezentuje ponad 200 polskich fotografów, którzy powierzyli jej 300 tys. zdjęć – od XIX w. po wydarzenia sprzed godziny. FORUM jest także przedstawicielem wielkich światowych agencji prasowych, reprezentując ja na polskim rynku: Reuters, EPA, Empics, DPA, Arco, Itartass, Interfoto, Keystone, Opale.

FORUM Polska Agencja Fotografów Sp. z o.o. 03-741 Warszawa, ul. Białostocka 22 tel. (+48 22) 619 12 13, www.forum.com.pl

N o w o ś c i | Tr e n d y | Te s t y

| N o w o ś c i | Tr e n d y | Te s t y

CANON POWERSHOT

WYPASIONE NA MAKSA: Po niezbyt udanej premierze pierwszych ośmiomegapikselowych kompaktów cyfrowych Canon i Nikon wyciągają kolejne asy z rękawa – poprawione i udoskonalone nowe modele cyfraków z górnej półki: PowerShota G6 i Coolpiksa 8800. Marek Budny

KO NTRA

sierpnia dostępny jest kolejny przedstawiciel bardzo popularnej serii G kompaktów Canona. PowerShot G6, bo o nim mowa, pod względem funkcjonalnym niewiele różni się od swego poprzednika, za to jakość zdjęć jest dużo lepsza. W G6 wyeliminowano największe wady G5, czyli duże szumy i aberracje chromatyczne. Na zdjęciach z G6 ziarno jest mniej więcej o połowę mniejsze niż w modelu G5, a kolorowe obwódki dokoła kontrastowych elementów wywołane zjawiskiem aberracji chromatycznej są niemal niezauważalne. Ta ostatnia przypadłość została usunięta dzięki nowej powłoce, którą jest pokryte szkło obiektywu G6. Zdjęcia z G6 pod względem jakości już niewiele różnią się do tych wykonywanych cyfrowymi lustrzankami,

CHIP FOTO · VIDEO digital

dlatego też aparatowi zabrakło jednego „oczka” do zdobycia kompletu punktów w kategorii Jakość.

Siedem megapikseli Z najważniejszych zmian w konstrukcji nowego G6 wymienić należy większą, siedmiomegapikselową matrycę CCD, dwucalowy ekran LCD, podświetlenie pomocniczego wyświetlacza monochromatycznego LCD, bardziej pojemny akumulator oraz szybszy system autofokusa. Po raz pierwszy w aparacie z serii G zastosowano dziewięciopolowy autofokus AiAF. Można także skorzystać z jednopolowego autofokusa z możliwością wyboru punktu, w którym ma być ustawiona ostrość. G6 oferuje funkcję rejestracji sekwencji filmowych w rozdzielczości 640×480 pikseli z prędkością 10 kl./s. Po zmniejszeniu wymiarów obrazu do trybu 320×240 pikseli szybkość zapisu wzrasta do 15 klatek na sekundę. Szkoda tylko, że nadal nie można nagrywać filmów o dowolnej długości. W trybie 640×480 maksymalna długość se-

kwencji wideo wynosi 30 s, a w mniejszych formatach 3 minuty. G6 umożliwia zapisywanie zdjęć w formacie RAW oraz kopii tego samego ujęcia w pliku JPEG. Przeprojektowana została także obudowa, która teraz jest węższa o 16 milimetrów. Niektórym może się ona nie podobać, ponieważ jest bardziej kanciasta i sprawia wrażenie nieco plastikowej.

NIKON COOLPIX Nikona sposób na wstrząsy

Nowy ZoomBrowser Plusem aparatu jest bogaty zestaw dołączonego oprogramowania, umożliwiającego zgrać zdjęcia z aparatu oraz je katalogować i przeglądać (nowa wersja ZoomBrowsera EX 5.0), łączyć zdjęcia w panoramy (PhotoStitch 3.1), a także przekonwertowywać z formatu RAW (RAW Image Task 1.2). Aplikacja RemoteCapture Task 1.1 pozwala sterować aparatem z poziomu PC oraz wykonywać zdjęcia poklatkowe z interwałami czasowymi.

Coolpix 8700 doczekał się swojego następcy, modelu 8800, który wyróżnia się kilkoma ciekawymi funkcjami. Po raz pierwszy w cyfrowym kompakcie Nikona pojawił się system redukcji wstrząsów VR (Vibration Reduction), zmniejszający wpływ drgań ręki na rozmazanie obrazu podczas fotografowania bez statywu przy długich czasach naświetlania, a także przy najdłuższej ogniskowej. W G6 problem poruszonych zdjęć przy najdłuższej ogniskowej prawie nie występuje, ponieważ ma on

OCENA OGÓLNA: 94 OCENA JAKOŚCI ZDJĘĆ: 99

OCENA OGÓLNA: 90 OCENA JAKOŚCI ZDJĘĆ: 84

INFO: CENA:

www.canon.pl 3599 zł, sklepy internetowe: 2960 zł

Maksymalny format zdjęć: 3072x2304 Matryca CCD; rozmiar: 7,1 megapiksela; 1/1,8" Ogniskowa (odp. dla 35 mm): 35–140 mm Jasność obiektywu: f/2.0–3.0 Migawka: 1/2000–15 s Czułość ISO: 50–400 Maks. rozdzielczość filmów: 640x480, 10 kl./s Typ karty flash: CompactFlash I i II, Microdrive

www.nikon.pl 4499 zł, sklepy internetowe: 4380 zł

Maksymalny format zdjęć: 3264x2448 Matryca CCD; rozmiar: 8,0 megapiksela; 2/3" Ogniskowa (odp. dla 35 mm): 35–350 mm Jasność obiektywu: f/2.8–5.2 Migawka: 1/3000–8 s, Bulb: 10 min Czułość ISO: 50–400 Maks. rozdzielczość filmów: 640x480, 30 kl./s Typ karty flash: CompactFlash I i II, Microdrive

tylko czterokrotny zoom optyczny. Niemniej jednak zrobienie za pomocą G6 nierozmazanego zdjęcia z ręki z czasem 1/3 s jest niemożliwe. W Coolpiksie 8800 dodano też funkcję D-Lighting, dostępną w trybie przeglądania zdjęć, która sprawia, że obszary niedoświetlone są rozjaśniane, a te o właściwej ekspozycji pozostają bez zmian. 8800 zyskał także opcję redukcji czerwonych oczu, implementowaną w modelach Nikon Coolpix 4200 i 5200.

Matryca CCD. SYSTEM VR: Coolpix 8800 jako pierwszy aparat Nikona został wyposażony w system redukcji wibracji Vibration Reduction. Przy najmniejszej ogniskowej pozwala on robić nieporuszone fotki z ręki przy czasie naświetlania 1/4–1/3 sekundy.

Czujniki prędkości kątowej wykrywający ruch aparatu. Mechanizm VR automatycznie równoważy drgania aparatu, eliminując ruch obrazu na matrycy CCD.

Porównując jakość zdjęć z aparatów Coolpix 8700 i PowerShot G6, można zauważyć, że szumy w 8800 są dużo większe niż w G6 przy ISO 200 i 400. Na dodatek w teście odwzorowania kolorów i rozdzielczości Korena Coolpix 8800 wypadł nieco słabiej od swego rywala. Canon G6 to doskonały wybór, jeżeli dla użytkownika liczy się bardzo dobra jakość zdjęć. Z kolei Nikon 8800 pod względem funkcjonalności bije G6 na głowę.

CHIP FOTO · VIDEO digital

›››››

N o w o ś c i | Tr e n d y | Te s t y

WIĘCEJ NIŻ APARAT

DOMOWY SEANS Model VPL-CS7

LORNETKA I KONSOLA DO GIER: Słabsi dalekowschodni producenci walczą o klienta, dodając niezwykłe funkcje do aparatów cyfrowych.

Model VPL-ES2 DC-4200 PowerCam

Sprytny projektor: Funkcja Advanced Intelligent Auto Set-up w nowych urządzeniach Sony wyszukuje źródło sygnału, dostraja obraz oraz redukuje zniekształcenia. Model CX70/CX75

ztery nowe projektory Sony automatyzują zarówno przygotowanie prezentacji biznesowej, jak i zaaranżowanie sesji filmowej w domu. Modele oznaczone symbolami VPL-CS7, CX70/CX75 i VPL-ES2 cechuje duża jasność (od dwóch do trzech tysięcy ANSI), cicha praca (20–30 dB) oraz niewielka, jak na

tę klasę sprzętu, waga. Model ES2 wyróżnia się możliwością wybrania jednego z sześciu ustawień parametrów obrazu, optymalizowanych m.in. pod kątem odtwarzania filmu, grania czy prezentacji biznesowej. Projektory oferują rozdzielczość od 800x600 do 1024x768 punktów, a ich cena waha się od pięciu do

trzynastu tysięcy złotych. Złącze D-SUB pozwala wyprowadzić obraz na ekran monitora, dzięki czemu można komentować pokaz siedząc przodem do zaproszonych gości. Prezentacja wspomnień z wakacji na takim sprzęcie z pewnością wywoła zazdrość u widzów. Info: www.sony.com.pl

FOTO FINISH 3.01 FOTOKOMBAJN: Zamiast uczyć się obsługi wielu programów graficznych, można użyć jednego, który w dodatku nie wymaga nauki. Miłośnik fotografii cyfrowej potrzebuje programu do zgrywania zdjęć z aparatu, drugiego do ich retuszu, trzeciego do wstawiania podpisów w formie eleganckich znaków wodnych i jeszcze jednego do komponowania prezentacji czy stron internetowych... no a wydruk to już się zrobi jakimkolwiek programikiem. Ale może by tak wszystko w jednym? Foto Finish jest wszechstronny: pobiera zdjęcia z aparatu lub skanera, lokalizuje je na dysku, umożliwia podstawową edycję obrazu, tworzy z nich prezentacje i wysyła e-mailem lub drukuje. Program obsługuje warstwy (ale nie maski), co ułatwia tworzenie znaków wodnych czy fotomontaży z efektem półprzezroczystości.

CHIP FOTO · VIDEO digital

Foto Finish występuje w trzech wersjach: Basic, mało funkcjonalnej, bo zawierającej tylko narzędzia do pobierania zdjęć, ich drukowania i wysyłania e-mailem; bardzo praktycznej Studio, zaopatrzonej w filtry korekcyjne i efektowe oraz umożliwiającej tworzenia warstw, ramek i znaków wodnych oraz selekcji. Wersja Suite, oprócz wymienionych, ma jeszcze rozbudowane funkcje pozwalające na tworzenie własnych kalendarzy, kartek okolicznościowych czy kolaży. Autorzy przygotowali do tego celu mnóstwo szablonów. Program jest bardzo łatwy w użyciu, a początkującym pomoże prowadzący za rączkę Wizard, czyli Kreator. Wadą aplikacji jest dość wolne działanie. Ewa Prus

PRZYDATNOŚĆ: INFO: www.fotofinish.com CENA: Basic – 69, Studio – 99, Suite – 129 USD Formaty plików: BMP, JPEG, PNG, GIF, TIFF, PSD Obsługa warstw: tak (podstawowa) Język aplikacji: angielski Nakładanie filtrów na fragment zdjęcia: tak Ograniczenia wersji demo: 30 dni, mało szablonów

Ewa Prus

Czy wystarczy, gdy aparat tylko robi zdjęcia? Zapalonym fotografom – z pewnością, ale większość amatorów zgodzi się zapewne z opinią, że urządzenia wielofunkcyjne są lepsze niż realizujące tylko jedno zadanie. Dla takich właśnie klientów firma Trust przygotowała dwa nietypowe aparaty. Pierwszy z nich to klasyczny z wyglądu cyfrak DC-4200 PowerCam, mogący stać się także... kieszonkową konsolą do gier. Wbudowane aplikacje to klasyka elektronicznej rozrywki: Tetris, Snake, Sokoban oraz Puzzle. Tradycyjna część aparatu zawiera czteromegapikselową matrycę, stałoogniskowy obiektyw o jasności f/2.9, 13,5 MB wewnętrznej pamięci, czterocentymetrowy ekran LCD oraz gniazdo kart SD/MMC. DC-4200 PowerCam potrafi także rejestrować filmy z rozdzielczością 320x240 punktów w tempie 18 klatek na sekundę. Drugie niekonwencjonalne urządzenie firmy Trust to DB-2180 Binocular LCD DigiCam. Jak wskazuje nazwa, jest to lornetka z wbudowanym aparatem fotograficznym. Minimalna ogniskowa to odpowiednik 60 mm z aparatów analogowych, natomiast maksymalna jest 8-krotnie większa. Obrazy są rejestrowane na dwumegapikselowej matrycy, a następnie zapisywane na kartach SD/MMC. Urządzenie ma także czterocentymetrowy wyświetlacz i jest wodoodp*rne. Info: www.trust.com

DB-2180 Binocular LCD DigiCam

WSZECHSTRONNY I ŁATWY W OBSŁUDZE: Foto Finish przyda się osobom, które nie lubią uruchamiać wielu programów do edycji jednego zdjęcia.

›››››

N o w o ś c i | Tr e n d y | Te s t y

KOMPUTER FOTOPC MIĘDZY NOTEBOOKIEM A DESKTOPEM: Firma MiniPC opracowała komputer dla cyfrowego „pstrykacza”. Sprawdziliśmy, na ile ten pomysł może się przyjąć. Komputer jest maszyną uniwersalną, ale każdy z nas ma jakiś szczególny zakres, w którym korzysta ze swojego peceta. Wiadomo, co powinien zawierać komputer gracza czy projektanta CAD/CAM. Firma MiniPC pokusiła się o próbę „zdefiniowania” komputera dla fotografa. Ma nim być niewielki FotoPC zbudowany na platformie barebone firmy Shuttle. O fotograficznym przeznaczeniu peceta świadczyć mają czytnik kart flash (obsługuje WYDAJNOŚĆ: 34 INFO: CENA: Płyta główna: Procesor: Pamięć RAM:

www.minipc.pl 4988 zł Shuttle FT61 Intel Pentium 4 2.8 GHz DDR PC3200 256 MB

CF i SD), torba służąca do przenoszenia urządzenia oraz dodana karta CF 128 MB. Maszyna ma stację dyskietek podłączaną do portu USB oraz dwa komplety klawiatur i myszy – jeden duży, stacjonarny; drugi nieco mniejszy, przydatny gdy przenosimy sprzęt. Niestety, pomimo torby oraz miniaturowej klawiatury mobilność FotoPC jest dyskusyjna, gdyż w komplecie brakuje równie „przenośnego” monitora. Komputer nie należy do maszyn wydajnych, co więcej, jest dość hałaśliwy. Mimo to może być dość atrakcyjny dla fotografów szukających niewielkiego, estetycznego i w miarę uniwersalnego dodatku do atelier. Bartłomiej Bojarski

MIODOWA KOMÓRKA SUPERMATRYCA W TELEFONIE: „Fotokomórki” gonią cyfraki pod względem wykorzystywania zaawansowanych technologii. Najciekawsze technologie, które jeszcze niedawno rewolucjonizowały rynek fotograficznych aparatów cyfrowych, trafiają do telefonów komórkowych. Koncern Mitsubishi Electronics przygotował zestaw dla producentów telefonów komórkowych, którzy chcą w swoje urządzenia wbudować funkcję fotograficzną. Sercem kompletu jest matryca dwumegapikselowa Fujifilm Super CCD. Jej komórki światłoczułe są ułożone w kształt plastra miodu, tak samo jak w najbardziej zaawansowanych aparatach Fuji, wliczając w to najnowszą lustrzankę S3 Pro. Dzięki temu obraz może być interpolowany do czterech megapikseli znacznie efektywniej niż w tradycyj-

CHIP FOTO · VIDEO digital

nych matrycach. Pozwala to uzyskać lepszą jakość detali, niż wynikałoby to z liczby detektorów światła. Polepszanie jakości generowanego przez matrycę obrazu bez rzeczywistego podbijania rozdzielczości sensora może być sposobem na unikniecie ograniczeń będących skutkiem słabej jakości obiektywów w telefonach komórkowych. W kieszonkowych urządzeniach nie można instalować lepszej jakości układów optycznych ze względu na konieczność zachowania niewielkich rozmiarów produktu. Pierwsze aparaty z modułami koncernu Mitsubishi dopiero pojawią się na rynku. info: www.mitsubishi.com

| N o w o ś c i | Tr e n d y | Te s t y

W SKRÓCIE NIKON ZARABIA

Renomowana firma analityczna Bloomberg oceniła, że zyski koncernu Nikon powiększyły się trzykrotnie w ciągu ostatniego półrocza – z 28 do 74 milionów dolarów. Jest to efekt rosnącego zapotrzebowania na ekrany LCD, moduły do produkcji aparatów cyfrowych i same aparaty. Tak dobre wyniki świadczą o tym, że cyfraki sprzedają się lepiej, niż zakładano. Jest to też efekt bardzo dużej popularności cyfrowej lustrzanki D70. info: www.bloomberg.com NA TYSIĄCE ZDJĘĆ

Firma SanDisk zapowiedziała wprowadzenie rekordowo dużych kart pamięci Memory Stick, Memory Stick PRO, Memory Stick PRO Duo oraz SD o pojemnościach do 4 gigabajtów. Do sklepów trafią także moduły miniSD oraz RS-MMC (Reduced Size MMC) o niedostępnej do tej pory pojemności 512 MB. W USA wyceniono je na 70 dolarów, natomiast najdroższy i największy Memory Stick kosztuje 800 „zielonych”. info: www.sandisk.com DRUKARKA LEXMARKA

Na rynek drukarek fotograficznych, zdominowany dotąd przez koncerny Hewlett-Packard, Canon i Epson, wchodzi firma Lexmark. Jej drukarka o nazwie P919 wyposażona jest w 6 pojemników z kolorowymi tuszami, co ma pozwolić uzyskać wysokiej jakości wydruki fotograficzne. Zgodnie z informacjami producenta trwałość otrzymanych w ten sposób zdjęć sięga 65 lat, jeśli będziemy przechowywać je za szkłem lub nawet 200, gdy trzymamy odbitki w albumach. P919 jest urządzeniem szybkim – fotografię 10x15 cm otrzymujemy już po niespełna 40 sekundach. Wbudowane oprogramowanie Lexmark Imaging Studio pozwala retuszować zdjęcia, kadrować, wyostrzać, korygować kolory czy usuwać efekt czerwonych oczu. info: www.lexmark.pl

PREMIERA PREMIERA „SZÓSTKA” DLA KAŻDEGO: Aparat z sześciomegapikselową matrycą można mieć już za półtora tysiąca złotych. Najnowszy cyfrak firmy Premier – model DC -6330 – to niewielki, tani (1500 zł) kompakt z matrycą o sześciu milionach czujników (maksymalny rozmiar fotografii to 2816x2112 punktów). Obiektyw o ogniskowej odpowiadającej 35–105 mm w analogowych aparatach ma jasność f/2.8–4.7. Minimalny czas ekspozycji to 1/1500, a maksymalny – 8 sekund. Kadrowanie Premier DC -6330 sceny oraz przeglądanie gotowych zdjęć odbywa się na sporym, bo dwucalowym kolorowym wyświetlaczu LCD TFT. Maksymalna długość rejestrowanych filmów (320x240 z dźwiękiem) zależy jedynie od pojemności karty pamięci typu SD. Możliwości kontroli nad parametrami ekspozycji są ograniczone, bo nie przewidziano manualnego doboru parametrów czasu i przysłony. Można natomiast ręcznie wybierać balans bieli oraz korygować

W SKRÓCIE CZARNY HIT

Amerykański oddział firmy Canon wprowadził do swojej oferty lustrzankę Digital Rebel (odpowiednik europejskiego 300D) w czarnej obudowie. Za poważniej wyglądający model trzeba więcej zapłacić – zalecana cena to 1000 dolarów za korpus. Poza kolorem nie ma żadnych różnic w porównaniu do dostępnej od dawna lustrzanki. Kosmetyka wyglądu ma zwiększyć popularność aparatu, któremu od chwili premiery przybyło kilku groźnych rywali. Na razie czarne wersje lustrzanki nie są u nas dostępne. info: www.canon.com CYFROWA VELVIA

ekspozycję w zakresie od -2 do +2 EV co 1/3. Urządzenie wyposażone jest w lampkę doświetlającą, wspomagającą system ustawiania ostrości w trudnych warunkach oświetleniowych, a także w celownik optyczny z funkcją kompensowania wad wzroku. Jak na dość niską cenę, DC 6330 oferuje rozsądne możliwości. Info: www.benefit.pl

Wtyczkę do Photoshopa, nadającą cyfrowym zdjęciom charakterystyczną kolorystykę legendarnego slajdu Velvia, opublikował na swojej stronie Fred Miranda. Plug-in o nazwie Velvia Vision kosztuje 25 dolarów i wymaga Photoshopa 6.0 lub nowszego. info: www.fredmiranda.com WIĘCEJ MOCY

Na rynku pojawiły się baterie GP 2500 i GP 950 o pojemności 2500 mAh, wyróżniające się dużą liczbą ładowań. info: www.gpbattery.pl

›››››

›››››

› Więcej światła!

Pierwszy rzut oka na lustrzankę Konica Minolta Dynax 7D Lustrzanka Dynax 7D oferuje funkcję stabilizacji obrazu działającą z każdym obiektywem. O tym użytkownicy Nikona D70 czy Canona 300D mogą tylko pomarzyć. Czy to wystarczy do zdobycia rynku, na którym Minolty nie było? Dominik Herman

prowadzenie do sprzedaży modelu Dynax 7D (D7D) stanowi próbę zdobycia części rynku okupowanego przede wszystkim przez Canona i Nikona. Nie będzie to proste, ponieważ konkurencyjne systemy cieszą się dużą popularnością i zaufaniem wiernych użytkowników. Pozornie, nowy sześciomegapikselowy aparat Minolty nie wyróżnia się w zestawieniu z Nikonem D70 czy Canonem EOS-em 20D. Pozory jednak mylą, o czym przekonał nas krótki test egzemplarza przedprodukcyjnego, dostarczonego na kilka godzin do naszej redakcji.

DYNAX JUŻ TUŻ–TUŻ! Stabilizacja dla każdego (obiektywu)! Niewątpliwie najważniejszym asem w rękawie Minolty jest system Anti-Shake, oferowany wcześniej w zaawansowanych kompaktach DiMAGE A1 i A2, a ostatnio też w Z3. Użycie tej technologii w lustrzance cyfrowej pozwala korzystać ze stabilizacji po zastosowaniu niemal każdego obiektywu systemowego Minolty, niezależnie, czy będzie to lekki, stałoogniskowy 35/2, czy potężny zoom 70–200/2.8. Dotychczas funkcja niwelowania drgań dostępna była także w systemach Canona (oznaczenie IS) i Nikona (VR), jednak tylko w nielicznych i drogich obiektywach kupowanych przez zawodowców. Nie należy się spodziewać nagłej zmiany polityki

obu konkurentów Minolty, wobec czego Dynax 7D staje się bardzo atrakcyjny dla użytkowników potrzebujących stabilizacji obrazu za rozsądną kwotę. W praktyce system Anti-Shake w aparacie D7D funkcjonuje co najmniej tak dobrze jak w DiMAGE A2 (patrz: test, FVd 9/2004, s. 57), umożliwiając wykonanie nieporuszonych zdjęć z czasem ekspozycji dwu–trzykrotnie dłuższym od uznawanego za bezpieczny przy fotografowaniu z ręki. Ze względu na brak podglądu „na żywo” (w końcu jest to lustrzanka, a nie kompakt!) o działaniu systemu można się przekonać dopiero po wykonaniu zdjęcia. Na szczęście pięciostopniowy wskaźnik, widoczny w wizjerze po prawej stronie kadru, sygnalizuje aktualną „siłę” stabilizacji matrycy.

Wizjer D7D jest wyraźnie lepszy od wbudowanych w D70 czy 10D. Jako że jest większy i jaśniejszy, zapewnia fotografującemu duży komfort pracy. Oprócz podświetlanego na czerwono aktywnego punktu ostrości i wspomnianego już sygnalizatora systemu Anti-Shake, poniżej dolnej krawędzi kadru wyświetlane są istotne parametry ekspozycji: czas, przesłona i drabinka ekspozycji. Po wciśnięciu klawiszy funkcyjnych (np. ISO, balans bieli i inne) można bez odrywania oka sterować parametrami pracy aparatu. Użytkownicy popularnego EOS-a 10D, aby zmienić czułość matrycy czy balans bieli, muszą zerknąć na ekran LCD w górnej części korpusu. Minolta nie wyposażyła D7D w typowy dla lustrzanek podświetlany, monochromatyczny ekranik ciekłokrystaliczny, na któ-

rym w skondensowany sposób prezentowane są najważniejsze parametry ekspozycji, tryb pomiaru światła etc. Jego rolę odgrywa duży (zauważalnie większy niż w konkurencyjnych aparatach), kolorowy ekran LCD na tylnej ściance aparatu. Przez tradycjonalistów taka konstrukcja może zostać uznana za niewłaściwą, okazuje się jednak, że nie jest to wcale zły pomysł. W warunkach polowych w zupełności wystarczą pełne informacje prezentowane w wizjerze, natomiast w studiu, kiedy aparat stoi na statywie, kolorowy wyświetlacz nie jest żadnym utrudnieniem, zwłaszcza że po obróceniu korpusu do pozycji portretowej czujnik w D7D wykrywa ten stan i odpowiednio obraca obraz na LCD. Raczej ciężki korpus (ok. 900 gram z akumulatorem, bez obiektywu) dobrze leży w średniej wielkości dłoni. Rozmieszczenie klawiszy zostało tak przemyślane,

aby fotograf obeznany z funkcjami poszczególnych przycisków mógł szybko zmieniać parametry pracy bez odrywania oka od wizjera. Większością opcji można sterować kciukiem i palcem wskazującym prawej ręki trzymającej korpus. W zasięgu obu palców pozostają: spust, dwa pokrętła funkcyjne, wybór pomiaru światła, wybór balansu bieli, wybór punktu ostrzenia, blokada AEL, chwilowe wyłączenie AF (tak, aby móc doostrzyć ręcznie) oraz tryb wykonywania zdjęć (pojedyncze, seryjne, samowyzwalacz). Pokrętło zmiany trybu pracy (P/S/A/M) wymaga dodatkowego zwolnienia blokady, podobnie jak drugie pokrętło korygujące ekspozycję.

Może być jeszcze lepiej Trudno na podstawie egzemplarza wyposażonego w przedprodukcyjną wersję firmware’u

KOLOROWY WYŚWIETLACZ LCD w Dynaksie 7D jest większy niż w konkurencyjnych lustrzankach. Aparat na podglądzie oznacza zarówno przepalone, jak i niedoświetlone fragmenty zdjęcia.

(oprogramowania sterującego) wyrokować coś na temat jakości wykonywanych zdjęć. Kilkadziesiąt fotografii, które zrobiliśmy w trakcie trzygodzinnego testowania D7D w redakcji, robi bardzo dobre wrażenie. Szum matrycy jest niewielki także w wyższych czułościach. Zdjęcia cechują się prawidłową kolorystyką i rozpiętością tonalną. Z pełnym testem aparatu wstrzymamy się jednak do czasu, aż dostępne będą finalne egzemplarze korpusu. Dla dotychczasowych użytkowników analogowych lustrzanek Minolty ważna jest informacja, że D7D radzi sobie prawidłowo zarówno z nowymi, jak i starszymi obiektywami oraz akcesoriami.

N o w o ś c i | Tr e n d y | Te s t y

JABŁKOWY FOTOBANK

OLYMPUS μ-MINI DIGITAL

IPOD PHOTO ma być tak popularny wśród fotografów jak iPod wśród fanów muzyki.

NA DESZCZU NIE ZAMOKNIE: Kieszonkowy μ-mini Digital jest nie tylko mały i zgrabny, ale także odp*rny na niekorzystne warunki atmosferyczne. μ-mini Digital to nowa propozycja Olympusa dla osób poszukujących zgrabnego, kieszonkowego aparatu cyfrowego. Wyróżnia się on ciekawą stylistyką, nietypową osłoną obiektywu i odp*rną na złe warunki atmosferyczne oraz zachlapania metalową obudową, dostępną w sześciu kolorach. Małe rozmiary cyfraka, który jest wielkości paczki papierosów, nie przeszkodziły projektantom zamontować w aparaOCENA OGÓLNA: 71 INFO: CENA:

www.olympus-europe.com 1499 zł

Ocena jakości zdjęć: 88 Matryca CCD: 4,2 megapiksela, 1/2,5 cala Ogniskowa obiektywu (odp. 35 mm): 35–70 mm, f/3.5–4.9 Czasy otwarcia migawki: 1/1000–4 s

cie w miarę dużego wyświetlacza LCD o przekątnej 1,8 cala i wysokim kontraście. Wnioskując po liczbie i rodzaju funkcji dostępnych w μ-mini Digital, łatwo zauważyć, że aparat przeznaczony jest dla początkujących fotoamatorów, ceniących prostotę obsługi oraz oczekujących dobrej jakości zdjęć bez konieczności ustawiania mnóstwa parametrów przed wykonaniem zdjęcia. Aparat nie ma trybów preselekcji przysłony ani czasu otwarcia migawki czy trybu manualnego. W fotografowaniu pomaga za to aż 13 programów tematycznych, wśród których znajdują się dające ciekawe efekty tryby rybiego oka czy też „miękkiej ostrości”.

Pod względem funkcjonalności μ-mini Digital nie zachwyca, ale wszelkie braki rekompensuje bardzo dobra jak na tej klasy sprzęt jakość zdjęć. Jedyną poważniejszą wadą aparatu są duże szumy pojawiające się na zdjęciach wykonywanych z czułością ISO 200 i 400. Marek Budny

PIĘĆ MEGAPIKSELI W... KOMÓRCE

KAMERA Z „TWARDZIELEM” JVC EVERIO to seria kamer cyfrowych zapisujących filmy na miniaturowych dyskach twardych. Firma JVC wprowadziła na rynek dwie kamery – GZ-MC200 i GZ-MC100 – należące do nowej serii Everio. Ich cechą charakterystyczną jest wykorzystanie do rejestrowania filmów popularnych w świecie cyfrowej fotografii kart pamięci – CompactFlash oraz SD. W komplecie z każdą z tych kamer użytkownik otrzymuje miniaturowy dysk twardy Hi-

CHIP FOTO · VIDEO digital

tachi Microdrive 4 GB. Ta pojemność pozwala na zarejestrowanie 60 minut najwyższej jakości filmu kodowanego w znanym z DVD formacie MPEG-2 lub ponad 5,5 tysiąca cyfrowych zdjęć w rozdzielczości 1600x1200 punktów. Obie bliźniacze kamery mają podobne możliwości, ale różnią się wyglądem. GZ-MC200 jest bardziej zwarta i wyróżnia się obrotowym uchwytem, dzięki któremu możemy łatwiej kadrować w niestandardowych pozycjach. GZ-MC100 to z kolei urządzenie o pionowym kształcie i smukłej obudowie. W obu modelach zastosowano sensor o przekątnej 1/3,6”, zawierający 2,12 miliona komórek światłoczułych. W trybie wideo wykorzystywana jest zaledwie nieco ponad połowa z nich, pozostałe natomiast przydają się w trybie fotograficznym. Zastosowany proce-

Po miłośnikach muzyki firma Apple chce zdobyć serca cyfrowych fotografów za pomocą fotobanku iPod Photo. To nowe urządzenie jest bliźniakiem legendarnego już iPoda, tym razem jednak wyposażonym w kolorowy, dwucalowy ekran o rozdzielczości 220×176 punktów do przeglądania fotografii. Drugą nowością jest zmodyfikowane oprogramowanie, które oprócz odtwarzania cyfrowej muzyki także prezentuje zdjęcia. Przez kabel lub stację dokującą fotobank można go podłączyć do telewizora lub komputera. iPod Photo będzie dostępny w wersjach z 40- lub 60-gigabajtowym dyskiem twardym. Oczywiście nadal można słuchać muzyki. Zdziwienie jednak budzi fakt, że zabrakło wbudowanego czytnika kart pamięci. Będzie można dokupić taki specjalny moduł, płacąc około 100 dolarów. Czy iPod Photo odniesie sukces na miarę swojego starszego brata? Brak wbudowanego czytnika pamięci flash i spora konkurencja na rynku nie wróżą dobrze nowemu fotobankowi, ale nie należy lekceważyć popularności słynnej marki. Cena: 500 dolarów (wersja 40 GB) i 600 dolarów (wersja 60 GB) Info: www.apple.com/ipodphoto

sor Megabrid Imaging Engine JVC stosuje różne techniki obróbki obrazu ruchomego i fotografii. Oba modele Everio mają 10-krotny zoom optyczny (odpowiednik 39–390 mm w aparatach małoobrazkowych) i 200-krotny cyfrowy. Do przesyłania filmów oraz zdjęć do komputera wykorzystują zaś port USB 2.0. Orientacyjna cena brutto: GZ-MC200 – 5100 zł; GZ-MC100 – 4200 zł

FIRMA SAMSUNG opracowała telefon z wbudowanym pięciomegapikselowym aparatem. Urządzenie oznaczone kodem SCH-S250 jest pierwszym telefonem z wbudowanym aparatem cyfrowym o 5-megapikselowej matrycy CCD. Najkrótszy czas migawki wynosi 1/1000 sekundy, a najmniejsza odległość od fotografowanego obiektu – 10 cm. Część fotograficzna produktu została opracowana we współpracy z firmą Asahi Pentax. Zdjęcia można przeglądać na dwucalowym ekranie LCD, prezentującym obraz w 16 milionach kolorów, a zapisywać do wbudowanej pamięci o pojemności 92 MB. Więcej danych zapiszemy na kartach RS-MMC. Komórkę da się podłączyć do telewizora zarówno w celu urządzenia pokazu, jak i podglądu na żywo obrazu prosto z obiektywu. Samsung SCH-S250 jest także odtwarzaczem MP3 oraz nagrywa filmy w rozdzielczości 320x240 punktów. Koncern Samsung zapowiada jeszcze w tym roku komórkę z 10-megapikselowym cyfrakiem. Info: www.samsung.com

CHIP FOTO · VIDEO digital

Z OKŁADKI

Aparat na miarę potrzeb

] Okres przedświąteczny to czas poszukiwania prezentów. Bliskim, którzy lubią fotografować, możemy podarować aparat. Zanim jednak dokonamy wyboru cyfraka, powinniśmy odpowiedzieć sobie na pytanie jakie elementy budowy i wyposażenia oraz cechy funkcjonalne są najistotniejsze dla rodzaju uprawianej przez nich fotografii. W artykule prezentujemy kryteria, dzięki którym łatwiej znajdziemy model najbardziej dopasowany do potrzeb konkretnego użytkownika – od dziecka po doświadczonego fotoamatora. Tomasz Kulas

TANIE MALUCHY Strona 20 Chcesz po prostu pstrykać zdjęcia? Wcale nie musisz znać się na ekspozycji czy błysku dopełniającym. Tu znajdziesz opis tanich i małych modeli dla fotografujących od święta.ę.

DOBRE OKO Strona 26 Lubisz zaglądać ptakom do gniazd? Jaki więc wybrać aparat, jeśli zależy Ci na dużych zbliżeniach, o których właściciele zwykłych kompaktów cyfrowych mogą tylko pomarzyć?

PIERWSZY KROK Strona 22 Ktoś z twoich bliskich rozpoczyna przygodę z fotografią, a Ty pomagasz mu postawić pierwszy krok. Tu znajdziesz kilka wskazówek na temat kupna aparatu dla tej osoby.

SUPERKOMPAKT Strona 28 Wysoka rozdzielczość, bogate wyposażenie oraz mnogość funkcji to cechy, które oferują najlepsze i jednocześnie najdroższe aparaty kompaktowe.

PEŁNA ELEGANCJA Strona 24 Dla niektórych liczą się nie tylko megapiksele i krotności zoomu. Swoich fanów mają też aparaty, które wyróżniają się wyglądem. Prezentujemy tu kilka eleganckich cyfraków.

CYBERLUSTRA Strona 30 Jeśli nie uznajesz kompromisów, gdy chodzi o jakość zdjęć, fotografujesz w trudnych warunkach i potrzebujesz różnych obiektywów, to jedynym rozsądnym wyborem są lustrzanki.

CANON POWERSHOT A75

CYFROWY PREZENT

WWW CENA SUGEROWANA CENA W INTERNECIE

Tani aparat cyfrowy jest doskonałym pretekstem do twórczej i pouczającej zabawy. Może być znakomitym prezentem dla dzieci, okres grzechotek mających już za sobą, i dla niedzielnych fotografów.

www.canon.pl 1099 zł 818–929 zł

Maks. rozdzielczość: 2048×1536 pikseli Liczba pikseli: 3,14 mln Rozmiar matrycy: CCD 1/2,7" (5,27×3,96 mm) Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): 35–105 mm Zoom (optyczny): 3× Jasność obiektywu: f/2.8–4.8 Czasy otwarcia migawki: 1/2000–15 s Karta pamięci: CF typ I (w zestawie karta 32 MB) ergonomiczny uchwyt najtańszy typ kart pamięci duża waga z bateriami (315 g)

rozmiary podczas dłuższej wycieczki czy spaceru dają możliwość schowania go, by nie ograniczał naszej swobody.

iele osób myśli, że poniżej 1000 zł trudno znaleźć aparat o jakości wyższej niż przeciętna. W przekonaniu tym jest sporo racji, ale i w takim przedziale cenowym zdarzają się modele, które ze spokojnym sumieniem możemy polecić jako gwiazdkowy prezent. Niektórzy zadadzą sobie pytanie, czy nie warto dołożyć jeszcze kilku złotych i kupić lepszy model? Niekoniecznie – zdarzają się przecież sytuacje, kiedy droższego aparatu po prostu nie opłaca się kupować, gdyż będzie to podarunek dla mało odpowiedzialnego jeszcze dziecka albo osoby, która bardzo sporadycznie wykonuje zdjęcia pamiątkowe. Jeżeli chcemy kupić taki prezent, warto zapoznać się z naszymi wskazówkami, by wiedzieć, czym kierować się przy wyborze aparatu z tego przedziału cenowego oraz na które modele warto zwrócić szczególną uwagę.

KROJENIE TORTUW tej k

Warto pamiętać, że wiele zdjęć rejestrowanych tanimi kompaktami powstaje „u cioci na imieninach”. Są to zwykle zdjęcia sytuacyjne (wesela, urodziny, święta), dlatego bardzo ważna jest szybkość reakcji cyfraka na wydawane mu polecenia. Liczy się tu zarówno czas osiągnięcia gotowości po włączeniu aparatu, jak i (jeszcze ważniejszy) czas reakcji na naciśnięcie spustu. Albo uda nam się zarejestrować właśnie ten moment, o który nam chodzi (np. zdmuchiwanie świeczek z tortu urodzinowego), albo nie – my naciśniemy spust migawki we właściwym czasie, a cyfrak zarejestruje zdjęcie chwilę po wyczekiwanym przez nas wydarzeniu, czyli smętne smużki dymu nad świeczkami. Dobry czas startu tej klasy aparatu cyfrowego to ok. 1,5 sekundy, natomiast dobry czas reakcji na naciśnięcie spustu migawki – od 0,5 do 0,8 s.

NA WYCIECZKĘ tej k NIECH NIE BOI SIĘ CIEMNOŚCI tej k

Wakacje, wczasy, wycieczki szkolne – to czas, kiedy dzieci mają mnóstwo okazji do wykonywania pamiątkowych zdjęć. Do tego najlepiej nadają się cyfrowe kompakty, które nie zajmują wiele miejsca i są dość lekkie. Pamiętajmy jednak, że pozostałe rzeczy w plecaku mają w sumie całkiem sporą wagę, która może utrudniać beztroskie zwiedzanie. Starajmy się więc wybrać możliwie najlżejszy model (idealna waga to 100–130 g), ponieważ w tym wypadku wytrzymałość i trwałość sprzętu jest mniej istotna niż mała waga korpusu, wykonanego z tworzyw sztucznych. Podobnie jest z wymiarami aparatu – im mniejsze, tym lepiej. Większość kompaktów ma małe rozmiary, ale są też modele bardziej zminiaturyzowane, które wygodnie zmieszczą się w wewnętrznej kieszeni kurtki albo bluzy (zwróćmy szczególną uwagę na grubość korpusu). Dobrze jest mieć taki aparat, którego

Starając się maksymalnie obniżyć ceny cyfraków, ich producenci oszczędzają na wszystkim, na czym się da, także na układzie autofokusa. Efekt końcowy jest taki, że w wielu aparatach są problemy ze złapaniem ostrości nawet w niezbyt ciemnych pomieszczeniach (np. w pokojach oświetlonych zwykłymi żarówkami), w których przecież powstaje większość pamiątkowych zdjęć. Co może pomóc w takiej sytuacji? Popularnym rozwiązaniem – co ważniejsze, zdającym zazwyczaj egzamin – jest zakupienie aparatu z wbudowaną lampką, wspomagającą pracę autofokusa. Na niedużych odległościach sprawdza się ona całkiem nieźle, na dłuższych już nieco gorzej (lepszą, ale i droższą technologią jest oświetlenie diodowe lub laserowe, spotykane jednak dopiero w droższych modelach, takich jak np. Fujifilm S5500, Sony F828).

Przed zakupem warto więc dowiedzieć się, czy wybrany przez nas aparat zawiera taką lampkę, a jeśli nie, skierować jego obiektyw w stronę zacienionego motywu i zobaczyć, jak radzi sobie układ AF z ustawianiem ostrości. Zdarza się, że jest na tyle czuły (np. w Minolcie E323), że dodatkowa lampka nie będzie potrzebna.

MINOLTA DIMAGE E323 WWW CENA SUGEROWANA CENA W INTERNECIE

BEZ PRĄDU ANI RUSZej k

Wiele aparatów cyfrowych zasilanych jest za pomocą dedykowanych akumulatorów, które dostajemy od razu w komplecie. Niewielkie rozmiary tych ogniw umożliwiają budowanie małych urządzeń. Jeśli nie planujemy zabierania aparatu na dłuższy czas z dala od źródeł zasilania, to rozwiązanie jest odpowiednie. Jednak wygodniejszym i bardziej praktycznym sposobem zasilania są standardowe akumulatorki typu AA. Producenci zazwyczaj dołączają do aparatów tylko zwykłe baterie jednorazowe. Na szczęście dość tanio można dokupić akumulatorki (najlepiej powyżej 2000 mAh), sprzedawane często w komplecie z ładowarką. Większość współczesnych modeli cyfraków zasilana jest tylko dwoma „paluszkami”, więc mając w aparacie akumulatory o dużej pojemności oraz dwa rezerwowe w kieszeni, nie będziemy musieli się obawiać, że aparat odmówi nam posłuszeństwa na przykład podczas długiej wycieczki. A nawet jeśli tak się stanie, to w każdym kiosku możemy kupić kilka zwykłych baterii.

CECHY, KTÓRYCH WARTO SZUKAĆ: mała waga kieszonkowe rozmiary dość szybka gotowość do pracy po włączeniu szybka reakcja na naciśnięcie spustu sprawnie działający autofokus

www.minolta.pl 999 zł 800–970 zł

Maks. rozdzielczość: 2048×1536 pikseli Liczba pikseli: 3,14 mln Rozmiar matrycy: CCD 1/2,7" (5,27×3,96 mm) Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): 36-108 mm Zoom (optyczny): 3× Jasność obiektywu: f/2.8–4.9 Czasy otwarcia migawki: 1/2000–2 s Karta pamięci: SD/MMC (w zestawie SD 16 MB) szybki start i reakcje na naciśnięcie spustu, brak opóźnień przy wyświetlaniu obrazu podczas kadrowania mało ergonomiczna obudowa

NIKON COOLPIX SQ WWW CENA SUGEROWANA CENA W INTERNECIE

www.nikon.pl 899 zł 699–800 zł

Maks. rozdzielczość: 2016×1512 pikseli Liczba pikseli: 3,04 mln Rozmiar matrycy: CCD 1/2,7" (5,27×3,96 mm) Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): 37–111 mm Zoom (optyczny): 3× Jasność obiektywu: f/2.7–4.8 Czasy otwarcia migawki: 1/2000–2 s Karta pamięci: CF typ I (w standardzie 16 MB) oryginalny wygląd futerał w zestawie małe rozmiary (grubość 25 mm) mało ergonomiczny

PENTAGRAM PHOTON 434 WWW CENA SUGEROWANA CENA W INTERNECIE

www.mmv.pl 690 zł 660–687 zł

Maks. rozdzielczość: 2304×1728 pikseli Liczba pikseli: 4 mln Rozmiar matrycy: CCD 1/1,8" (7,18×5,32 mm) Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): 38–115 mm Zoom (optyczny): 3× Jasność obiektywu: f/2.8–4.9 Czasy otwarcia migawki: 1/2000–4 s Karta pamięci: SD/MMC (w zestawie brak karty) solidna metalowa obudowa, lampka wspomagająca autofokus powolne działanie i reakcje na polecenia

CHIP FOTO · VIDEO digital

CHIP FOTO · VIDEO digital CHIP FOTO · VIDEO digital

21 21

NA DOBRY POCZĄTEK Łatwo kupić dobry sprzęt, dysponując dużą sumą pieniędzy. Większą sztuką jest zakup przyzwoitego aparatu, kiedy mamy ograniczony budżet. WŁAŚCIWY WYBÓR

akup pierwszego aparatu cyfrowego, podobnie jak nabywanie pierwszego auta, zdeterminowany jest indywidualnymi upodobaniami osoby, która będzie go użytkowała. Dlatego na potrzeby tej części artykułu przyjmiemy pewne założenie: nie będziemy tu mówić o pierwszym cyfraku dla kogokolwiek, lecz dla kogoś, kto rzeczywiście interesuje się fotografią. Osoby, dla której pierwszy aparat cyfrowy nie będzie zarazem ostatnim. Ma to być narzędzie umożliwiające rozpoczęcie przygody z rozległą i fascynującą dziedziną techniki cyfrowego rejestrowania obrazu. Musi więc być to cyfrak niedrogi, a zarazem dający duże możliwości.

Na jakość zdjęcia ma wpływ duża liczba elementów aparatu cyfrowego – zarówno tych mechanicznych i elektronicznych, jak i oprogramowanie, które nimi steruje. Jednak spośród nich można wyróżnić dwa najistotniejsze, które decydują o tej jakości. To matryca i obiektyw. Jeśli zależy nam jeszcze na świadomym fotografowaniu, powinniśmy dodać trzeci element – możliwość ręcznego ustawiania ekspozycji oraz kilku innych istotnych parametrów. Przede wszystkim należy zapomnieć o tezach, w których próbuje się postawić znak równości między liczbą megapikseli a jakością fotografii. Więcej pikseli w aparacie nie musi wcale oznaczać lepszych zdjęć. Ważniejsza jest fizyczna wielkość przetwornika (matrycy). Wraz ze wzrostem jej wielkości (przy stałej rozdzielczości) zwiększa się rozmiar pojedyn-

czego piksela, co oznacza mniejsze zakłócenia rejestrowanego obrazu (szerzej na ten temat pisaliśmy w artykule pt. „Pikselowe megakłamstwo” we wrześniowym numerze FVd). A jak to się przekłada na kupno pierwszego aparatu? To proste – najlepszym i zarazem tańszym rozwiązaniem będzie kupno kompaktu o dużym rozmiarze matrycy i jednocześnie „średniej” rozdzielczości. Dla przykładu Canon PowerShot A80 ma matrycę tej samej wielkości co jego następca A95, w którym na tej samej powierzchni „upchnięto” 1 megapiksel więcej. Czy przez to aparatem A95 wykonuje się lepsze zdjęcia niż jego poprzednikiem? Różnice będą minimalne lub nie będzie ich wcale, bo na wzrost rzeczywistej rozdzielczości rejestrowanych obrazów nie pozwoli obiektyw, który ma określoną rozdzielczość liniową, często zbyt niską w stosunku do rozdzielczości matrycy. Lepiej więc kupić A80, który od czasu wejścia na rynek następcy

bardzo potaniał, a zaoszczędzone pieniądze wydać np. na akcesoria do aparatu. Jaką wielkość matrycy więc wybrać? Na dobry początek najlepsza byłaby matryca typu 1/1,8’’ o wymiarach 7,18x5,32 mm, w którą wyposażone są zarówno modele A80 i A95 Canona, jak i o klasę wyższe S50, S70 oraz zaawansowany G6. U innych producentów taką matrycą mogą pochwalić się m.in.: Nikon Coolpix 5200, Olympus Camedia C-5000 Zoom czy Sony Cyber-shot DSC W-1. Aparatów wyposażonych w mniejsze przetworniki, np. 1/2,7’’ (5,27x3,96 mm), nie warto kupować – rejestrują obraz gorszej jakości. ODPOWIEDNIE OKOk

Aparaty kompaktowe wyposażane są w różnego rodzaju obiektywy – począwszy od stałoogniskowych (zwykle w najtańszych cyfrakach), po długie, 10- i 12-krotne zoomy o najdłuższych ogniskowych przewyższających 400 mm (ekwiwalent formatu 35 mm). Zdarzają się też konstrukcje nietypowe, na przykład „peryskopowe” zoomy umieszczane w superpłaskich miniaturkach. Spójrzmy na sprawę realnie. Dobry obiektyw zmiennoogniskowy do lustrzanki kosztuje kilka razy więcej niż kompakt z obiektywem o podobnym zakresie ogniskowych. Cudów nie ma – nie można tego zrobić bez

oszczędzania na materiałach, dlatego trudno się dziwić, że długie zoomy w kompaktowych cyfrakach powodują zwykle nie najlepszą jakość obrazu (duży wpływ na nią ma w tego typu aparatach także matryca o małej powierzchni). Na przeciwnym biegunie znajdują się obiektywy stałoogniskowe, które w świecie lustrzanek są symbolem najwyższej jakości – można je jednak wymieniać. W kompaktach tej sposobności nie ma – czasem tylko możliwe jest dołączenie specjalnych konwerterów zmieniających kąt widzenia obiektywu. Dobrze więc pozostać przy modelach wyposażonych w obiektywy o zmiennej ogniskowej – oferują one większą funkcjonalność. Jak to zwykle bywa, najlepiej znaleźć złoty środek, którym może okazać się cyfrak z zoomem o umiarkowanej krotności (od 3x do 5x). I choć urządzenie takie nie ma tak dużych możliwości jak te z 10-krotnym zoomem, to jego funkcjonalność nie jest za bardzo ograniczona. Są przy tym zwykle znacznie lepiej skorygowane optycznie oraz mają większą rozdzielczość liniową (poza tymi najtańszymi). Jest jeszcze jeden plus takiego cyfraka – aparaty z takimi obiektywami mają najczęściej wizjer optyczny, który jest lepszy i bardziej praktyczny niż najbardziej wyszukane wizjery elektroniczne w aparatach kompaktowych z długimi zoomami.

MORZE MOŻLIWOŚCIej k

Powiedzenie, że to nie aparat robi zdjęcia, lecz fotograf, sprawdza się tylko wtedy, gdy mamy możliwość decydowania o tym, w jaki sposób będzie rejestrowane wybrane przez nas ujęcie. Dlatego warto wybrać cyfraka, który wyposażony jest w funkcje umożliwiające ustawienie właściwej wartości przysłony (pozwala dokonywać wyboru różnej głębi ostrości) oraz czasu otwarcia migawki (unikniemy poruszonych zdjęć). Nie jest to jednak warunek konieczny – w aparacie wyposażonym w kilka trybów automatycznych (portret, krajobraz czy ruch), możemy pośrednio wpłynąć na wymienione parametry ekspozycji, dobierając odpowiedni program do fotografowanej sceny. Istotnym elementem jest też możliwość ręcznego ustawienia balansu bieli – żadne predefiniowane ustawienie (nie mówiąc już o balansie automatycznym) nie poradzi sobie zbyt dobrze ze zdjęciami wykonywanymi przy sztucznym oświetleniu. Ostatni czynnik zwiększający komfort pracy podczas fotografowania to możliwość wyboru różnych rodzajów pomiarów ekspozycji (matrycowy, centralnie ważony lub punktowy). Zwłaszcza ten ostatni może uratować nasze zdjęcie wówczas, gdy algorytmy prostszych kompaktów zupełnie sobie nie radzą.

CECHY, KTÓRYCH WARTO SZUKAĆ: rozdzielczość od 3 do 5 mln pikseli zoom optyczny (najlepiej od 3x do 5x lub większy) sterowanie stopniem otwarcia przysłony i czasem naświetlania korekta błysku lampy ręczne ustawianie balansu bieli kilka trybów pomiaru naświetlania

CANON POWERSHOT A80/A95 WWW www.canon.pl CENA SUGEROWANA A80 bd./A95 1899 zł CENA W INTERNECIE 1100–1689zł/1350–1695 zł Maks. rozdzielczość:

A80: 2272×1704 pikseli A95: 2592×1944 pikseli Liczba pikseli: 3,9 mln/5,03 mln Rozmiar matrycy: CCD 1/1,8" (7,18×5,32 mm) Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): 38–114 mm Zoom (optyczny): 3× Jasność obiektywu: f/2.8–4.9 Czasy otwarcia migawki: 1/2000–15 s Karta pamięci: CF typ I (w zestawie karta 32 MB)

OLYMPUS CAMEDIA C-5000 ZOOM WWW CENA SUGEROWANA CENA W INTERNECIE

www.eurocolor.com.pl 1999 zł 1269–1400 zł

Maks. rozdzielczość: 2560×1920 pikseli Liczba pikseli: 4,91 mln Rozmiar matrycy: CCD 1/1,8" (7,18×5,32 mm) Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): 38–114 mm Zoom (optyczny): 3× Jasność obiektywu: f/2.8–4.8 Czasy otwarcia migawki: 1/1000–16 s Karta pamięci: xD (w zestawie karta 32 MB) gorąca stopka do lampy zewnętrznej soczewki asferyczne w obiektywie dość krótko działa z dedykowanym akumulatorem

CHIP FOTO · VIDEO digital

ekran umieszczony na przegubie wygodny uchwyt nie najlepsza jakość materiału obudowy

NIKON COOLPIX 5200 WWW CENA SUGEROWANA CENA W INTERNECIE

www.nikon.pl 1699 zł 1499–1551 zł

Maks. rozdzielczość: 2592×1944 pikseli Liczba pikseli: 5,03 mln Rozmiar matrycy: CCD 1/1,8" (7,18x5,32 mm) Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): 38–114 mm Zoom (optyczny): 3× Jasność obiektywu: f/2.8–4.9 Czasy otwarcia migawki: 1/2000–4 s Karta pamięci: SD (w zestawie brakuje karty) łatwość obsługi łącze USB 1.1, mały wyświetlacz

SONY CYBERSHOT DSC W1 WWW CENA SUGEROWANA CENA W INTERNECIE

www.sony.pl 1999 zł 1440–1700 zł

Maks. rozdzielczość: 2592×1944 pikseli Liczba pikseli: 5,03 mln Rozmiar matrycy: CCD 1/1,8" (7,18×5,32 mm) Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): 38–114 mm Zoom (optyczny): 3× Jasność obiektywu: f/2.8–5.2 Czasy otwarcia migawki: 1/2000–30 s Karta pamięci: MS/MS Pro (w zestawie MS 32 MB) duży i dobry wyświetlacz LCD czas nagrywania filmów ograniczony tylko wielkością karty mała ergonomia obsługi

CHIP FOTO · VIDEO digital

SONY CYBER-SHOT DSC T 3 WWW CENA SUGEROWANA CENA W INTERNECIE

NIE SZATA ZDOBI KOBIETĘ... …ale elegancki aparacik! Coraz częściej na rynku pojawiają się modele, które nie tylko robią zdjęcia, ale przede wszystkim zachwycają swoim niecodziennym, a nawet ekstrawaganckim wyglądem.

odne ostatnio modele ultrakompaktowe prezentują się z miesiąca na miesiąc coraz bardziej okazale. W ofercie prawie każdego producenta znaleźć można jakiś niezwykle mały i cienki aparat, który często ma przy tym elegancki wygląd. Kompakty te są ponadto zbudowane z bardzo dobrych materiałów oraz wyposażone w nowoczesne rozwiązania techniczne. Technologia jest już tak zaawansowana, że w korpusie o grubości ok. 2 cm mieści się zarówno obiektyw z zoomem optycznym (o krotności często 3x do 3,4x), jak i matryca o dużej rozdzielczości (4, a nawet 5 milionów pikseli). DZIWNE OBIEKTYWY

Jak to w ogóle możliwe, że istnieje obiektyw o sumarycznej grubość soczewek przewyższającej grubość korpusu, w jakim się on chowa? Na pierwszy rzut oka wydaje się to niemożliwe. A jednak. Na rynku występują dwa rozwiązania, które potwierdzają to twierdzenie. Pierwsza z tych technologii, zaproponowana na początku 2002 roku przez Minoltę w modelu X, to peryskopowa konstrukcja obiektywu. Zmiana ogniskowej w takim aparacie odbywa się za pomocą ruchu elementu optycznego wewnątrz korpusu. System ten – stosowany obecnie także przez Olympusa, Sanyo oraz Sony – ma, jak każde inne, wady i zalety. Podstawową zaletą jest to, że poza korpus (niezależnie od ustawionej ogniskowej) nie wystaje

CHIP FOTO • VIDEO digital

żaden element obiektywu, wadą natomiast, że łatwo nieumyślnie zasłonić go palcem. Skomplikowana budowa takiego układu optycznego powoduje, że ma on też wady widoczne w postaci zniekształceń obrazu (klasyczna dystorsja poduszkowa przy krótkiej ogniskowej oraz dystorsja beczkowa przy długiej) oraz wyraźnego winietowania. Innym rozwiązaniem – zaproponowanym przez Pentaksa – jest przesuwanie w bok lub do góry ostatniej grupy soczewek podczas chowania obiektywu w korpusie. Całkowita grubość soczewek podzielona jest dzięki temu na dwie części, które można przez to „upakować” nawet w cienkim korpusie. Ten patent (stosowany także przez Casio) pozwala na konstruowanie obiektywów o lepszych parametrach optycznych. Jest jeszcze rozwiązanie trzecie (używane np. przez Canona) – nie tak skomplikowane jak poprzednie, ale wcale nie mniej zaawansowane technologicznie. Małą długość złożonego obiektywu osiąga się przez zastosowanie specjalnych, cienkich soczewek. MATRYCA TAKŻE MINI

Miniaturyzacja korpusu (a przy tym także obiektywu) niestety pociągnęła za sobą też zmniejszenie wymiarów matrycy. W tego typu konstrukcjach stosowane są maleńkie układy CCD typu 1/2,5’’ (wykorzystywane także w cyfrakach z ultradługimi zoomami), co z kolei odbija się na wielkości pojedynczych pikseli. W efekcie tej miniaturyzacji otrzymujemy zdjęcia nieznacznie (lecz zauważalnie) gorszej jakości niż te zrobione zwykłym kompaktem z matrycą o większych rozmiarach. Konsekwencji wynikających z minimalizacji gabarytów cyfraków jest jeszcze co najmniej kilka – i to zarówno tych pozytywnych, jak i negatywnych. W niektórych modelach na przykład nie montuje się przez to pewnych elementów – w jednych cyfrakach nie ma układu wspomagania ustawiania ostrości, w innych zaś konstruktorom zabrakło już miejsca na wizjer optyczny.

Wiele z opisanych niedoskonałości powinniśmy jednak tym aparatom wybaczyć ze względu na jedną podstawową zaletę: możemy je mieć ze sobą zawsze i wszędzie, chowając je nawet w kieszonce i zapominając niemal o ich istnieniu. WISIORKI

Gdzieś pomiędzy miniaturowymi cyfrakami a zwykłymi kompaktami wyodrębniła się kolejna grupa aparatów, jeszcze bardziej wysmakowanych pod kątem pięknego wzornictwa. Nadal liczą się tu wprawdzie małe rozmiary, ale parametry fotograficzne nie są już tak ważne (obiektywy są często stałoogniskowe, a matryce mają rozdzielczość 3 mln pikseli) – największy nacisk położono natomiast na ich wygląd. Typowymi cechami tych cyfraków są szeroka gama dostępnych kolorów tego samego modelu (można je dopasować choćby do kolorystyki ubioru) oraz oryginalne kształty i wykończenie (np. pokrycie aparatu syntetycznymi diamentami). Upraszczając, można by powiedzieć, że nadają się one świetnie na „wisiorki”, które poza swoim interesującym wyglądem oferują możliwość wykonania zdjęć o zadowalającej jakości – na przykład na zbliżającym się balu sylwestrowym.

CECHY, KTÓRYCH WARTO SZUKAĆ: minimalne rozmiary bardzo dobra jakość wykonania szlachetne materiały (różne gatunki metalu) oryginalny, przyciągający wzrok wygląd przyzwoity obiektyw z krótkim zoomem (najlepiej 3–4x) szybka reakcja na włączenie i naciśnięcie spustu migawki

www.sony.pl 2499 zł 1750–2159 zł

Maks. rozdzielczość: 2592×1944 pikseli Liczba pikseli: 5,03 mln Rozmiar matrycy: CCD 1/2,4" Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): 38–114 mm Zoom (optyczny): 3× Jasność obiektywu: f/3.5–4.4 Czasy otwarcia migawki: 1/1000–1 s Karta pamięci: MS Duo/MS Duo Pro (w zestawie MS Duo 32 MB)

KONICA MINOLTA X50

bardzo duży (2,5") wyświetlacz

WWW CENA SUGEROWANA CENA W INTERNECIE

CANON IXUS 40 WWW CENA SUGEROWANA CENA W INTERNECIE

www.canon.pl 1899 zł 1300–1599 zł

www.minolta.pl 1999 zł 1369–1879 zł

Maks. rozdzielczość: 2560×1920 pikseli Liczba pikseli: 4,91 mln Rozmiar matrycy: CCD 1/2,5" Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): 37–105 mm Zoom (optyczny): 2,8× Jasność obiektywu: f/2.8–5.0 Czasy otwarcia migawki: 1/1000–4 s Karta pamięci: SD/MMC (w zestawie SD 16 MB)

Maks. rozdzielczość: 2272×1704 pikseli Liczba pikseli: 3,87 mln Rozmiar matrycy: CCD 1/2,5" Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): 35–105 mm Zoom (optyczny): 3× Jasność obiektywu: f/2.8–4.9 Czasy otwarcia migawki: 1/1500–15 s Karta pamięci: SD/MMC (w zestawie SD 16 MB)

duży (2,0") wyświetlacz bardzo dobrej jakości

pierwszy aparat z menu w języku polskim

FUJIFILM FINEPIX F440 ZOOM WWW CENA SUGEROWANA CENA W INTERNECIE Maks. rozdzielczość: Liczba pikseli: Rozmiar matrycy: Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): Zoom (optyczny): Jasność obiektywu: Czasy otwarcia migawki: Karta pamięci:

CANON IXUS I5 WWW CENA SUGEROWANA CENA W INTERNECIE

www.canon.pl 1899 zł 1499–1780 zł

Maks. rozdzielczość: 2592×1944 pikseli Liczba pikseli: 5,03 mln Rozmiar matrycy: CCD 1/2,5" Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): 39 mm Zoom (optyczny): brak Jasność obiektywu: f/2.8 Czasy otwarcia migawki: 1/1500–15 s Karta pamięci: SD/MMC (w zestawie SD 32 MB)

www.fujifilm.pl 1699 zł 1278–1516 zł 2304×1728 pikseli 4 mln CCD 1/2,5" 38–130 mm 3,4× f/2.8–5,5 1/2000–2 s xD (w zestawie 16 MB)

bardzo dobry obiektyw

grubość zaledwie 19 mm

BENQ DC E40 WWW CENA SUGEROWANA CENA W INTERNECIE

www.benq.pl 999 zł 750–999 zł

Maks. rozdzielczość: 2304×1728 pikseli Liczba pikseli: 4 mln Rozmiar matrycy: CCD 1/2,5" Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): 35 mm Zoom (optyczny): brak Jasność obiektywu: f/3.2 Czasy otwarcia migawki: 1/1000–2 s Karta pamięci: SD/MMC (w zestawie brak karty) dotykowy ekran LCD

OLYMPUS [MJU] MINI DIGITAL WWW CENA SUGEROWANA CENA W INTERNECIE

www.eurocolor.com.pl 1499 zł 1349–1499 zł

Maks. rozdzielczość: 2272×1744 pikseli Liczba pikseli: 3,87 mln Rozmiar matrycy: CCD 1/2,5" Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): 35–70 mm Zoom (optyczny): 2× Jasność obiektywu: f/3.5–4.9 Czasy otwarcia migawki: 1/1000–4 s Karta pamięci: xD (w zestawie karta 16 MB) wyjątkowe, opływowe kształty

CHIP FOTO • VIDEO

BLISKO, CORAZ BLIŻEJ

LUSTRZANKA NA CYFROWO

nia nawet kilka razy dłuższych (niż bez takiego układu), na przykład 1/60 zamiast 1/300 sekundy. I to bez znaczenia, czy będzie ona efektem stabilizacji matrycy (Konica Minolta Z3, A2, A200), czy elementu optycznego (Canon PowerShot S1, Nikon Coolpix 8800, Panasonic Lumix FZ10, FZ20).

W niektórych sytuacjach możliwość przybliżenia fotografowanego obiektu jest niemal bezcenna. Czy jednak musi być ona kosztowna? Dzięki cyfrowym kompaktom niekoniecznie.

MAŁY WREDNY EKRANIK KOSZT OSZCZĘDNOŚCI

iewiele produkowanych dziś aparatów cyfrowych dysponuje matrycą o rozmiarach zbliżonych do klatki filmu małoobrazkowego (24×36 mm), co niekorzystnie odbija się na jakości rejestrowanych przez nie obrazów. Jednak w cyfrakach wyposażonych w długie zoomy niewielkie wymiary matrycy stają się zaletą – małe gabaryty detektora pozwalają producentom zastosować znacznie mniejsze obiektywy, oferujące jednocześnie duży zakres ogniskowych. Są one przy tym bardzo jasne. Jest to więc nie lada gratka dla osób lubiących fotografować z dużych odległości.

Tanie, przeznaczone do lustrzanek układy optyczne z ogniskową powyżej 200 mm dają często gorszą jakość obrazu niż obiektywy standardowe (lub krótkie teleobiektywy w podobnej cenie). W zamian jednak oferują coś, co w niektórych sytuacjach (np. przy zdjęciach sportowych czy przyrodniczych) jest niemal bezcenne – możliwość „przybliżenia” fotografowanego obiektu bez podchodzenia do niego, zwłaszcza gdy jest to trudne do wykonania. Podobnie jest w wypadku kompaktów mających obiektywy z zoomem optycznym. Te o dużej krotności dają z reguły nieco gorszą jakość zdjęć niż te z mniejszym zakresem powiększeń czy też stałoogniskowych. Im dłuższy obiektyw, tym mniejsza ostrość oraz liczba zarejestrowanych detali. Od tej reguły jest oczywiście kilka wyjątków, ale zdarzają się one raczej tylko w droższych modelach. Jaki więc wybrać aparat, jeśli zależy nam na obiektywach z dużym zoomem, umożliwiają-

cym wykonywanie zdjęć, o których właściciele zwykłych kompaktów cyfrowych mogą tylko pomarzyć? STABILNE OKO

Kupując aparat z układem optycznym o bardzo długiej ogniskowej (300, a nawet 400 mm), musimy zdać sobie sprawę, że znaczna część fotografii nim wykonanych, przy maksymalnie wysuniętym obiektywie, narażona jest na poruszenie. Aby temu zapobiec, zdjęcia należy robić przy czasach naświetlania krótszych niż 1/300 s. Jeśli weźmiemy jeszcze pod uwagę, że dla długich ogniskowych minimalna wartość przysłony to najczęściej f/4, szybko okaże się, że fotografować możemy jedynie na dworze, i to tylko przy bardzo słonecznej pogodzie. Rozwiązaniem tego problemu może być kupno statywu lub aparatu wyposażonego w funkcję stabilizacji obrazu. Taki układ antywstrząsowy pozwoli nam na wykonanie nieporuszonych zdjęć przy czasach naświetla-

Niezależnie od tego, ile marketingowych pochwał usłyszymy na temat wciąż lepszych i coraz wspanialszych wizjerów elektronicznych EVF (Electronic Viefinder), zawsze pozostaną one daleko w tyle za optycznymi. Zauważalne opóźnienie w projekcji podglądu, mało szczegółów na wyświetlanym obrazie oraz przekłamania barwne to największe z ich wad – jedyną zaletą natomiast jest wyświetlanie 100% rejestrowanego kadru. Wizjer optyczny, w porównaniu do swego elektronicznego konkurenta, ma wiele zalet – przekaz obrazu w czasie rzeczywistym, całkowita wierność kolorystyczna i duża szczegółowość obrazu – oraz tylko jedną wadę (zwłaszcza w kompaktach): pokazywany przez niego kadr często różni się od zdjęcia zarejestrowanego aparatem (zwykle jest mniejszy). W aparatach z dużym zoomem wizjer elektroniczny to niestety zło konieczne. Układ optyczny do kompaktu z takim obiektywem musiałby mieć bardzo duże rozmiary, dlatego się go nie stosuje.

W związku z tym bardzo ważne jest, aby podczas zakupu cyfraka z obiektywem o dużym zakresie ogniskowych zwrócić uwagę na jakość wizjera EVF. Najważniejsze są tu częstotliwość oraz szybkość przenoszenia na wizjer tego, co w danej chwili rejestruje matryca. Różnice między poszczególnymi modelami są naprawdę duże. Warto więc wypróbować aparat, patrząc przez wizjer podczas szybkiej zmiany kadru. Oczywiście, ważna jest też jakość wyświetlanego obrazu, która wzrasta wraz z rozdzielczością używanych w wizjerze matryc LCD. Nie oczekujmy jednak po nich zbyt wiele. Nawet najlepszy układ EVF nie wystarczy do ręcznego ustawiania ostrości – trzeba po prostu zaufać automatyce aparatu. NIBY-LUSTRZANKI

Niewątpliwą zaletą kompaktów z długimi obiektywami jest ergonomiczność ich obsługi. Korpusy zaprojektowane na podobieństwo lustrzanek mają zazwyczaj wygodny uchwyt oraz bardzo wystający obiektyw, dzięki czemu aparat można podtrzymywać także lewą ręką. Każdy producent wprowadza jednak inne rozwiązania, dlatego bardzo ważne jest, aby przed kupnem wziąć aparat do ręki i sprawdzić, jak leży w dłoni – wygodny, pewny uchwyt przekłada się na mniejszą liczbę poruszonych zdjęć. Ergonomiczny powinien być też dostęp do najważniejszych przycisków.

IM CIĘŻEJ, TYM LEPIEJ

Wielu użytkowników jest zdania, że duża waga aparatu to wada. Po trosze to prawda. Noszenie przez dłuższy czas dość ciężkiego cyfraka bywa uciążliwe. Ale jeśli zależy nam przede wszystkim na jakości zdjęć, nie wybierajmy najlżejszego modelu z prostego powodu – cięższe aparaty bardziej stabilnie leżą w dłoni. Ułatwia to wykonywanie z ręki nieporuszonych zdjęć nawet przy dłuższych czasach naświetlania. Oczywiście, jak ze wszystkim w życiu, tak i tu trzeba zachować umiar i rozsądek, dokonując umiejętnego wyboru między stabilnością i wagą a komfortem noszenia aparatu.

CECHY, KTÓRYCH WARTO SZUKAĆ: zoom o długiej ogniskowej obiektyw lub matryca ze stabilizacją obrazu optyka o dużej jasności matryca CCD większa niż 1/2,5" dobry wizjer elektroniczny ergonomiczny uchwyt większa waga szybki silnik zoomowania lub możliwość ręcznej zmiany ogniskowej

NIKON COOLPIX 8800 WWW CENA SUGEROWANA CENA W INTERNECIE

Maks. rozdzielczość: 3264×2448 pikseli Liczba pikseli: 8 mln Rozmiar matrycy: CCD 2/3" (8,80×6,60 mm) Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): 35–350 mm Zoom (optyczny): 10× Stabilizacja obrazu: optyczna Jasność obiektywu: f/2.8–5.2 Czasy otwarcia migawki: 1/3000–8 s + B Karta pamięci: CF typ I/II

CANON POWERSHOT S1 IS WWW CENA SUGEROWANA CENA W INTERNECIE

www.canon.pl 2599 zł 1829–1949 zł

Maks. rozdzielczość: 2048×1536 pikseli Liczba pikseli: 3,14 mln Rozmiar matrycy: CCD 1/2,7" (5,27×3,96 mm) Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): 38–380 mm Zoom (optyczny): 10× Stabilizacja obrazu: optyczna Jasność obiektywu: f/2.8–3.1 Czasy otwarcia migawki: 1/2000–15 s Karta pamięci: CF typ I/II (w zestawie 32 MB) ekran LCD umieszczony na przegubie wygodny uchwyt mała rozdzielczość i rozmiar matrycy

www.nikon.pl 4499 zł 3399–4061 zł

stabilizacja optyczna — Nikon VR stopka zewnętrznej lampy błyskowej mały kąt widzenia przy najkrótszej ogniskowej

KONICA MINOLTA DIMAGE A200 WWW CENA

www.minolta.pl (nieznana — w sprzedaży od grudnia)

Maks. rozdzielczość: 3264×2448 pikseli Liczba pikseli: 8 mln Rozmiar matrycy: CCD 2/3" (8,8×6,6 mm) Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): 28–200 mm Zoom (optyczny): 7,1× Stabilizacja obrazu: mechaniczna matrycy Jasność obiektywu: f/2.8–3.5 Czasy otwarcia migawki: 1/3200–30 s + B Karta pamięci: CF typ I/II (w zestawie 16 MB) sekwencje wideo w rozdzielczości 800×600 pikseli ekran LCD umieszczony na przegubie

PANASONIC DMC-FZ20 WWW CENA SUGEROWANA CENA W INTERNECIE

www.panasonic.pl 3299 zł 2299–2899 zł

Maks. rozdzielczość: 2560×1920 pikseli Liczba pikseli: 4,91 mln Rozmiar matrycy: CCD 1/2,5" Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): 36–432 mm Zoom (optyczny): 12× Stabilizacja obrazu: optyczna Jasność obiektywu: f/2.8 Czasy otwarcia migawki: 1/2000–8 s Karta pamięci: SD/MMC (w zestawie SD 16 MB) stała jasność obiektywu solidny metalowy korpus wysoka cena

KIESZONKOWI PROFESJONALIŚCI Jakość wykonania oraz możliwości oferowane przez niektóre aparaty kompaktowe są już na takim poziomie, że sięgają po nie nawet profesjonalni fotografowie, szukający uzupełnienia swojego podstawowego sprzętu. ich jako drugiego lub rezerwowego aparatu. Natomiast amatorzy, których po prostu nie stać na cyfrową lustrzankę, decydują się na kupno takiego aparatu, albowiem oferuje on zbliżone możliwości i jest przy tym sporo tańszy. PEŁNA KONTROLA

stnieją osoby, które potrzebują aparatu o bardziej rozbudowanych funkcjach fotograficznych, ale nie chcą jednocześnie, by była to duża cyberlustrzanka. Najlepszą propozycją dla nich jest z pewnością zaawansowany kompakt, który przyda się wówczas, gdy liczą się mały rozmiar i niewielka waga. Z tego też powodu wielu nawet zawodowych fotografów sięga właśnie po takie urządzenia i używa

Opcję ręcznego ustawienia parametrów ekspozycji – zarówno czasu naświetlania, jak i stopnia otwarcia przysłony – oferuje coraz większa liczba modeli aparatów, nawet tych, których cena jest niewiele wyższa od 1000 zł. Jednak między tanimi a zaawansowanymi kompaktami występują istotne różnice. Po pierwsze, niektórych funkcji, które mają w swoich menu kosztowne, zaawansowane kompakty, próżno szukać w niedrogich modelach. Po drugie, nawet jeśli dysponują one niektórymi opcjami, dostępnymi w urządzeniach

z wyższej półki cenowej, to pozostawiają one użytkownikowi znacznie mniejszą swobodę podczas fotografowania – węższy zakres przysłon oraz czasów naświetlania (np. brak trybu Bulb). Ponadto zaawansowane cyfraki mają zazwyczaj wiele dodatkowych, bardzo przydatnych funkcji. Na przykład dzięki lepszemu systemowi redukcji szumów możemy stosować większe wartości czułości ISO. Sprawniej działający układ automatycznego ustawiania balansu bieli, szybki autofokus oraz krótki czas reakcji na naciśnięcie spustu migawki umożliwiają natomiast uchwycenie chwil, które przy wykorzystaniu słabszego sprzętu nie zostałyby zarejestrowane. Pozostałe udogodnienia, takie jak np. synchronizacja błysku lampy na pierwszą i drugą kurtynę, sterowanie lampami zewnętrznymi (czasem nawet studyjnymi), możliwość zapisu

zdjęć w formatach plików (RAW, TIFF) czy też obsługa kart pamięci o pojemności większej niż 2 GB, jeszcze bardziej zwiększają funkcjonalność tych cyfraków. Nie są to może elementy całkowicie niezbędne do fotografowania, ale jakże ułatwiają i zwiększają możliwości kreowania ujęć. Warto więc podczas wyboru aparatu na prezent zwrócić na nie uwagę. OBIEKTYWY PIERWSZA KLASA

Mało wprawne oko może mieć czasami trudności z odróżnieniem niektórych zaawansowanych kompaktów od cyberlustrzanek. Ich sporej wielkości korpusy i obiektywy o dużej średnicy potrafią zrobić wrażenie na amatorach fotografii. Cyfraki te mają obiektywy o dużym zakresie ogniskowych, których w przeciwieństwie do lustrzanek nie można jednak wymienić. Uważajmy więc na szumnie brzmiące reklamy, promujące aparaty o dużych zoomach, których maksymalna ogniskowa sięga 350 czy nawet 400 mm. Aby obiektyw był naprawdę uniwersalny, znacznie ważniejszy jest zakres jego krótkich ogniskowych – szeroki kąt powinien sięgać 28, a jeszcze lepiej – 24 mm. To dzięki niemu zrobimy zdjęcia krajobrazowe o dynamicznej perspektywie lub uchwycimy wszystkie osoby przebywające w małym pomieszczeniu. Bardzo długie ogniskowe przydają się natomiast znacznie rzadziej i wyma-

SONY DSC F-828 WWW CENA SUGEROWANA CENA W INTERNECIE

NIKON COOLPIX 8400 WWW CENA SUGEROWANA CENA W INTERNECIE

www.nikon.pl 3999 zł 3199–3599 zł

Maks. rozdzielczość: 3264×2448 pikseli Liczba pikseli: 8 mln Rozmiar matrycy: CCD 2/3" (8,80×6,60 mm) Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): 24–85 mm Zoom (optyczny): 3,5× Jasność obiektywu: f/2.6–4.9 Czasy otwarcia migawki: 1/3000–8 s + B Karta pamięci: CF typ I/II krótka ogniskowa (24 mm) ekran LCD na przegubie dobra matryca jak na ten typ kompaktów

CANON POWERSHOT G6 WWW CENA SUGEROWANA CENA W INTERNECIE

mały zakres ogniskowych

www.canon.pl 3599 zł 2499–2869 zł

Maks. rozdzielczość: 3072×2304 pikseli Liczba pikseli: 7,07 mln Rozmiar matrycy: CCD 1/1,8" (7,18×5,32 mm) Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): 35–140 mm Zoom (optyczny): 4× Jasność obiektywu: f/2.0–3.0 Czasy otwarcia migawki: 1/2000–15 s Karta pamięci: CF typ I/II (w zestawie karta 32 MB) zaawansowane funkcje fotograficzne wiele akcesoriów systemu Canon EF mały kąt widzenia przy najkrótszej ogniskowej

www.sony.pl 5499 zł 3400–3899 zł

Maks. rozdzielczość: 3264×2448 pikseli Liczba pikseli: 8 mln Rozmiar matrycy: CCD 2/3" (8,8×6,6 mm) Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): 28–200 mm Zoom (optyczny): 7,1× Jasność obiektywu: f/2.0–2.8 Czasy otwarcia migawki: 1/3200–30 s Karta pamięci: CF typ I/II, MS/MS Pro

gają przy tym często użycia statywu lub układu stabilizacji obrazu. W SYSTEMIE

Kiedy szukamy aparatu, który będzie uzupełniem naszej cyberlustrzanki – albo wręcz odwrotnie, myślimy o dokupieniu w przyszłości lustrzanki do naszego aparatu kompaktowego – najlepszym rozwiązaniem jest wybór cyfraka związanego z jednym z systemów: Canona, Minolty lub Nikona. Da nam to później możliwość korzystania z niektórych akcesoriów danego producenta. Na przykład dobre lampy błyskowe, kosztujące naprawdę dużo, będziemy mogli stosować zarówno podczas fotografowania zaawansowanym kompaktem, jak i później, po zmianie bądź dokupieniu innego aparatu. Innym ważnym elementem są karty pamięci – kupując kompakt, w którym zdjęcia zapisywane są na kartach typu CompactFlash, możemy mieć uzasadnioną nadzieję, że nośniki te przydadzą się także w przyszłości, podczas fotografowania cyberlustrzanką.

CECHY, KTÓRYCH WARTO SZUKAĆ: matryca CCD 1/1,8'', 1/1,7'' lub 2/3'' rozdzielczość 6–8 mln pikseli możliwość ręcznej regulacji parametrów ekspozycji szybka reakcja na naciśnięcie spustu gorąca stopka do zewnętrznej lampy błyskowej dodatkowe akcesoria solidna metalowa obudowa

INNA JAKOŚĆ

Stare powiedzenie, że jakość kosztuje, sprawdza się w tej kategorii sprzętu znakomicie – większy wydatek przekłada się na bardziej wytrzymałe korpusy oraz lepsze obiektywy. Klasa układu optycznego aparatu zależy w dużej mierze od rodzaju użytych materiałów, z których został on zbudowany. Dobre gatunkowo, wysokiej jakości szkło o niskiej dyspersji czy asferyczne to element wpływający na cenę zaawansowanego kompaktu cyfrowego, ale też i na jakość wykonanych nim zdjęć. Solidny metalowy korpus to w tej kategorii sprzętu element podstawowy. Tego typu aparaty często bywają użytkowane w naprawdę trudnych warunkach atmosferycznych oraz narażane są na wstrząsy, upadki czy nawet uderzenia. Wydając jednak na taki sprzęt sporą sumę pieniędzy, możemy oczekiwać, że wzamian otrzymamy aparat, który będzie długo i bezawaryjnie nam służył. Oczywiście, nie sposób tu wymienić wszystkich elementów, mających wpływ zarówno na jakość zdjęć wykonywanych cyfrakiem, jak i jego cenę. Wspomnę tylko, że płacąc więcej za aparat, często możemy dodatkowo otrzymać lepszy wyświetlacz LCD, szybszy procesor, większy bufor pamięci, metalowe gniazdo statywu czy też gniazda osłonięte gumową nakładką.

FUJIFILM FINEPIX F810 WWW CENA SUGEROWANA CENA W INTERNECIE

www.fujifilm.pl 2300 zł 1800–1946 zł

Maks. rozdzielczość: 2848×2048 pikseli Liczba pikseli: 6 mln Rozmiar matrycy: SuperCCD IV HR 1/1,7" Zakres ogniskowej (odp. 35 mm): 32,5–130 mm Zoom (optyczny): 4,1× Jasność obiektywu: f/2.8–5.6 Czasy otwarcia migawki: 1/2000–3 s Karta pamięci: xD (w zestawie karta 16 MB)

jasny obiektyw bardzo wygodny uchwyt bardzo sprawny układ AF

bardzo dobry panoramiczny ekran LCD solidna budowa dobra matryca

duże szumy matrycy

słaby akumulator

T E S T Qualitätsblindtext

]

PO DRUGIEJ STRONIE LUSTRA Dzięki możliwości zaawansowanego sterowania aparatem, cyberlustrzanki wciąż znacząco górują nad kompaktami cyfrowymi zarówno jakością zdjęć, jak i swobodą pracy podczas komponowania obrazu.

ustrzanki cyfrowe w przeciwieństwie do kompaktów są większe i dużo cięższe. Dlaczego więc są one tak popularne wśród osób zajmujących się na poważnie fotografią? Przecież poza wspomnianymi „wadami” nie umożliwiają nagrywania sekwencji wideo, a w trakcie kadrowania trzeba używać wyłącznie wizjera optycznego (ekran LCD jest nieaktywny). Odpowiedź jest prosta. To, co w wypadku amatorskich kompaktów jest wadą, w świecie cyberluster stanowi zaletę.

zamiany parametrów, co umożliwi nam szybsze zrobienie zdjęcia. Na przykład dwa dobrze umieszczone pokrętła sterujące (Nikon D70) pozwolą na szybsze ustawianie parametrów w trybie manualnym niż jedno (Canon EOS 300D). Dostęp do ustawień balansu bieli oraz ekwiwalentu czułości ISO za pomocą jednego przycisku (300D i D70) jest wygodniejszy niż żmudne przeglądanie poszczególnych pozycji w menu (Pentax *ist Ds). Warto też zwrócić uwagę na możliwość szybkiego wyboru rodzaju pomiaru ekspozycji. Jak to zwykle bywa, diabeł tkwi w szczegółach. Zanim więc kupimy konkretny model, spróbujmy zmienić w nim kilka różnych ustawień (czas naświetlania, stopień otwarcia przysłony, czułość ISO, balans bieli), sprawdzając przy tym, którym aparatem steruje się nam najwygodniej.

go budowy i jakości użytych materiałów. Jednak we wszystkim trzeba znać umiar, więc podczas kupna cyberlustrzanki nie szukajmy modelu, w którym sam korpus waży aż 1 kg (np. Canon EOS 1D Mark II). Zamontujemy przecież do niego jeszcze obiektyw – a te o dobrych parametrach nie są wcale lekkie. Wagę urządzenia zwiększyć może też dodatkowy pojemnik na baterie (grip), który odgrywa także rolę wygodnego uchwytu przy zdjęciach kadrowanych w pionie. Niestety, w klasie najtańszych lustrzanek nie należy on do standardowego wyposażenia i trzeba go dodatkowo kupić (wyjątkiem jest tu Nikon D70, do którego nie można „przypiąć” gripa). SZYBKA ZMIANA USTAWIEŃ

CIĘŻEJ NOSIĆ, ALE I PORUSZYĆ

Duża waga lustrzanek sprawia, że nawet w trudnych warunkach oświetleniowych łatwiej jest zrobić nieporuszone zdjęcie. Korpus z zamontowanym obiektywem (sporo większym niż w kompaktach) jest dobrze wyważony i lepiej leży w ręce niż mały cyfrak. Ponadto ciężar aparatu świadczy często o solidności je-

Mimo podobnych parametrów, które oferują tańsze cyberlustra – matryca o rozdzielczości przynajmniej 6 megapikseli oraz mnożnik ogniskowej w zakresie od 1,5 do 1,6x) – bardzo różnią się one między sobą ergonomicznością obsługi. Warto więc zwrócić uwagę na kilka rozwiązań pozwalających na natychmiastowy dostęp do podstawowych opcji oraz

WYMIENNA OPTYKA

Zaletą tego typu aparatów jest ich kompatybilność z optyką produkowaną do ich analogowych poprzedników. Ten argument jest

OLYMPUS E-300 (korpus)

CANON EOS 300D (korpus)

WWW CENA

WWW CENA SUGEROWANA CENA W INTERNECIE

www.eurocolor.com.pl (nieznana — w sprzedaży od grudnia)

Maks. rozdzielczość: Liczba pikseli: Rozmiar matrycy: Czasy otwarcia migawki: Ekwiwalent czułości: Karta pamięci: Wymiary: Waga:

3264×2448 pikseli 8 mln CCD, 17,3×13,0 mm 1/4000–60 s + B ISO 100–400 (800–1600) CF typ I/II, Microdrive 147×85×64 mm 580 g

dobry system obiektywów, prostopadłe padanie światła na matrycę słaby układ ustawiania ostrości

Maks. rozdzielczość: Liczba pikseli: Rozmiar matrycy: Czasy otwarcia migawki: Ekwiwalent czułości: Karta pamięci: Wymiary: Waga:

www.canon.pl 4599 zł 3200–3899 zł 3072×2048 pikseli 6,29 mln CMOS, 22,7×15,1 mm 1/4000–30 s + B ISO 100–1600 CF typ I/II (w zestawie 32 MB) 142×99×72 mm 560 g

dość mocna i wysoko się podnosząca wbudowana lampa, możliwość odblokowania niektórych funkcji dostępnych w modelu 10D bardzo plastikowy korpus

KUPUJ Z GŁOWĄ!

Kupowanie wymarzonego cyfraka czy kamery to nie tylko czynność emocjonująca, ale też wymagająca rozwagi. Trzeba sobie odpowiedzieć nie tylko na pytanie, co wybrać i za ile, ale także gdzie kupić. W pobliskim sklepie, w Internecie, a może za granicą? Podpowiadamy na co warto zwrócić uwagę, podejmując decyzję. Piotr Dębek, konsultacja Rafał Korczyński

taniej, tym lepiej – to niby banalne stwierdzenie niekoniecznie jest prawdziwe. Po pierwsze, czasem zdarza się, że do niezwykle atrakcyjnej ceny trzeba doliczyć koszty przesyłki, podatek VAT, czasem cło, a niekiedy... cenę akcesoriów (np. baterii i kabli, które powinny być w zestawie, ale... akurat są oferowane osobno). Po drugie, zepsuć się może nawet najlepszy sprzęt najbardziej renomowanej firmy. Gdy przydarzy nam się to nieszczęście, trzeba skorzystać z gwarancji. I tu przychylność sklepu, w którym nabyliśmy wymarzony, choć pechowy sprzęt, ma spore znaczenie. Poniżej sygnalizuję najważniejsze zagadnienia, o których warto wiedzieć, nim sięgniemy do portfela czy po kartę kredytową.

Gwarancja i...? Choć staramy się kupić sprzęt niezawodny, to zawsze lepiej jest liczyć się z pechem. Jeśli w pierwszych 12 miesiącach pojawią się problemy techniczne, korzystamy przeważnie z oferowanej praktycznie zawsze gwarancji producenta. Sprawa jest bardziej skomplikowana, gdy nasz gadżet zepsuje się w drugim roku użytkowania. Zgodnie z prawem, które zostało wprowadzone przy okazji wejścia Polski do Unii Europejskiej, zamieniono dawną rękojmię na niezgodność towaru z umową, za którą odpowiedzialność ponosi sprzedawca. Ten rodzaj odpowiedzialności trwa dwa lata. Ma to olbrzymie znaczenie. Jeśli bowiem kupowany towar objęty jest dwuletnią gwarancją – problemu nie ma, bo możemy zwrócić się bezpośrednio do producenta. Gdy jednak – jak jest to z większością oferowanych dzisiaj aparatów czy kamer – producent daje tylko 12 miesięcy gwarancji, w drugim roku korzystania ze sprzętu musimy zwrócić się o pomoc do sprzedawcy. Bezpłatna naprawa sprzętu, który zepsuł się w drugim roku użytkowania, nie jest ze strony handlowca żadną łaską, lecz obowiązkiem. Jednak wywiąże się on z niego tylko pod warunkiem, że... nadal będzie istniał sklep, w którym pracuje. Jeśli sklep padnie, znikną też nasze szanse na bezpłatną napra-

CHIP FOTO · VIDEO digital

wę. Stąd wahając się między porównywalnymi modelami, warto wybrać ten, któremu towarzyszy dłuższa gwarancja producenta. Także po podjęciu decyzji co do sprzętu lepiej poszukać sklepu solidniejszego, nawet jeśli ceny w nim są ciut wyższe. Warto pamiętać, że już w pierwszym roku po zakupie możemy skorzystać z rygoru niezgodności towaru z umową zamiast z gwarancji. Warto wiedzieć, że często można dokupić gwarancję producenta na drugi, a czasem i trzeci rok. Koszt takiej operacji jest różny. Wykupienie trzyletniego pakietu „Care Pack” na aparaty firmy Hewlett-Packard to koszt 461 zł, a za równie długą ochronę drukarki fotograficznej tego samego producenta trzeba zapłacić 405 zł. Cena też różni się w zależności od tego, czy w razie problemów gotowi jesteśmy sami zawieźć sprzęt do serwisu, czy też chcemy, by fachowcy zabrali felerny egzemplarz prosto z naszego domu. I tak w tym pierwszym przypadku dodatkowe trzy lata gwarancji (www.buycoverplus.pl) na drukarkę Epson Stylus C44Plus to 175 zł, w drugim natomiast o 50 zł więcej. Na taką dodatkową usługę nie trzeba się decydować w chwili zakupu, ale też nie wolno

zbytnio zwlekać. Przeważnie producenci pozwalają wykupić przedłużenie gwarancji nie później niż w trzy miesiące od dnia nabycia samego aparatu, kamery czy drukarki.

W Internecie taniej i... bezpieczniej To, że sklepy internetowe często są tańsze niż tradycyjne punkty handlowe, jest powszechnie wiadome. Mniej oczywiste jest, że kupowanie w Sieci zmniejsza ryzyko wybrania niewłaściwego modelu sprzętu. Na mocy przepisów kupujący na odległość (czyli przy sprzedaży wysyłkowej z katalogów oraz oczywiście w wypadku korzystania ze sklepów internetowych) ma możliwość zrezygnowania z umowy do dziesięciu dni od otrzymania produktu (art. 7 ust. 1 ustawy o ochronie praw konsumentów). Nie trzeba wówczas podawać przyczyn takiej decyzji. Co więcej, niedopuszczalne jest, aby sprzedawca potrącał część kwoty – musi on oddać pełną zapłaconą przez kupującego cenę. My odsyłamy na własny koszt produkt – sklep oddaje nam pieniądze. Możemy więc sprawdzić, czy aparat lub kamera nam odpowiada. Mniej jest także problemów, gdy wyjdzie na jaw wada fa-

P O R A D Y Gdzie i jak kupić sprzęt

bryczna danego egzemplarza. Zamiast tłumaczyć wówczas sprzedawcy, co szwankuje – a w przypadku niektórych usterek nie jest to proste, bo ujawniają się one jedynie od czasu do czasu – po prostu oddajemy urządzenie. Sprzedawcy internetowi z tego zresztą powodu są bardziej elastyczni w razie zgłoszenia podobnych problemów – raczej będą woleli wymienić jeden egzemplarz kamery na inny, niż oddawać pieniądze. To udogodnienie, pozwalające na zwrot towaru do sklepu internetowego w ciągu 10 dni, nie obowiązuje jednak w odniesieniu do płyt z muzyką, programów komputerowych czy filmów. Jeśli więc zamówimy nowego Photoshopa, to nie będzie można się rozmyślić po tygodniu. Przyczyny wprowadzenia takiej regulacji są oczywiste.

Dla koneserów Jest jeszcze jeden powód, by zwrócić się do internetowych sprzedawców – bogactwo oferty. Wielkie sieci dystrybucyjne mają pozornie duży wybór sprzętu, ale ogranicza się on do tańszych lub najbardziej popularnych modeli. Szczególnie dodatkowy osprzęt, jak obiektywy, lampy błyskowe, konwertery czy filtry, bywa trudno dostępny. Gdy zamarzy nam się bardziej egzotyczny prezent, daremnie będziemy przeszukiwać lokalne sklepy. Często możemy zamówić poszukiwany towar, ale sprowadzenie może trwać tygodniami. Tymczasem w Sieci istnieją punkty specjalizujące się w różnego typu akcesoriach i oferujące je od ręki. Przykładem może być witryna www.pstryk.com.pl. Tam oprócz popularnych kompaktów czy lustrzanek od ręki kupimy nawet bardzo drogi i rzadki sprzęt profesjonalny. Warto jednak pamiętać, że bogactwo oferty niekoniecznie idzie w parze z niskimi cenami.

Taniocha z Zachodu Jeśli już zdecydowaliśmy się kupować wymarzony sprzęt online, dlaczego ograniczać się tylko do polskich sklepów? Od dawna wiadomo, że ceny na Zachodzie są niższe niż u rodzimych handlowców. No właśnie – od dawna... Tyle że to, co było prawdą przed wejściem do Unii Europejskiej, niekoniecznie zachowało się do dzisiaj. Podstawowy trik stosowany przez pośredników sprowadzających towar z Niemiec polegał na odzyskaniu stanowiącego część ceny produktu niemieckiego podatku VAT (16%), a jednocześnie uniknięciu zapłacenia polskiego VAT-u i cła. Ta nie do

końca legalna operacja pozwalała uzyskać niezwykle atrakcyjne ceny na sprzęt elektroniczny. Obecnie sytuacja zmieniła się tak, że ostatnio zbankrutował niemiecki sklep zlokalizowany przy polskiej granicy, który utrzymywał się właśnie z zakupów robionych przez drobnych przemytników. Po 1 maja 2004 roku, czyli wejściu Polski do UE, nie możemy odzyskać niemieckiego, francuskiego czy brytyjskiego VAT-u, ale też – w zasadzie – nie grozi nam zapłacenie rodzimego podatku od wartości dodanej. W zasadzie, bo niektóre sklepy internetowe, zgodnie zresztą z przepisami, wysyłając towar za granicę, zamiast miejscowego VAT-u doliczają ten, który obowiązuje w kraju docelowym. A ponieważ w Polsce ten podatek jest najwyższy w Europie, może się okazać, że znaleziony w witrynie produkt jest o kilka procent droższy, niż wynika to z cennika. Gdy do tego doliczy się koszty wysyłki, sprowadzanie sprzętu z Zachodu bywa przedsięwzięciem drogim. Co więcej, mimo że Polska jest pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej, nadal wiele zachodnich sklepów nie wysyła towaru do naszego kraju. Czy to znaczy, że zakupy na Zachodzie są dziś mniej atrakcyjne niż jeszcze rok temu? Niekoniecznie. Sytuacja znacznie się poprawiła, jeśli chodzi o kwestie gwarancji. Nie tak dawno mało który polski dystrybutor honorował wystawiony na Zachodzie dowód zakupu, dziś czynią tak niemal wszyscy. Co więcej, niektóre marki objęte są uznawaną w naszym kraju gwarancją światową, tak więc nie ma problemu z darmową naprawą, nawet gdy sprowadzimy sobie sprzęt z USA czy Dalekiego Wschodu, gdzie nadal ceny na niektóre produkty są znacznie niższe niż u nas. Warto tylko pamiętać, że do skorzystania ze świadczonej w Polsce gwarancji przeważnie wymagany jest dokument ze sklepu, w którym kupiliśmy sprzęt. Może to być faktura lub paragon. Więcej informacji na temat uznawania przez

]

STANDARDOWĄ, przeważnie roczną gwarancję można za opłatą przedłużyć o następne lata.

Clić czy nie clić? Jeśli kupujemy sobie prezent w sklepie znajdującym się na terenie Unii Europejskiej – wszystko jedno, czy przywozimy produkt osobiście czy też zamawiamy w sklepie internetowym – nie musimy się martwić opłatami celnymi. Inaczej jest, jeśli upatrzymy sobie sprzęt w sklepie amerykańskim albo dalekowschodnim. Przy odbiorze takiej przesyłki (jeśli jej wartość przekroczy 175 euro) będziemy musieli wnieść opłatę stanowiącą pewien procent łącznej wartości towaru oraz kosztów przesyłki. Jaki to jest procent, zależy nie tylko od tego, skąd towar jest wysyłany, ale także od tego, czy na opakowaniu będzie napisane, gdzie został on wyprodukowany. Istotny jest też rodzaj produktu. O konkretne stawki należy spytać w lokalnym urzędzie celnym. Teoretycznie ta sama opłata jest wymagana, gdy przywozimy gadżety osobiście, kiedy np. wracamy z urlopu w Yellowstone czy konferencji w Nowym Jorku. Zwolnione z opłat są jednak przedmioty przywożone

Marka sprzętu

Adres polskiego dystrybutora

Gwarancja europejska

Gwarancja światowa

Długość gwarancji

Hewlett Packard Olympus Konica Minolta Pentax Casio Nikon Epson Canon Sony Lexmark

www.hp.com.pl www.olympus.pl www.konicaminolta.pl www.apollo.com.pl www.apollo.com.pl www.nikon.com.pl www.epson.com.pl www.canon.com.pl www.sony.com.pl www.lexmark.pl

uznaje uznaje 3) nie uznaje uznaje uznaje uznaje 3) uznaje uznaje uznaje uznaje

uznaje 1) 2) uznaje 4) nie uznaje uznaje uznaje częściowo 4) 6) nie uznaje nie uznaje nie uznaje uznaje

1 rok 5) 2 lata 1 rok 2 lata 1 rok 1 rok 7) 1 rok 5) 1 rok 1 rok 1 rok 5)

Uwagi: Nie dotyczy rozszerzenia gwarancji Care Pack. Dotyczy wyłącznie modeli dostępnych w polskiej sieci sprzedaży. 3) Wymagany jest dokument gwarancji europejskiej z pieczątką punktu sprzedaży.

w bagażu osobistym, jeśli tylko nie ma podstaw do podejrzeń, że wwozi się je w celu sprzedania. Wystarczy więc wyrzucić opakowanie i powiesić aparat lub kamerę na szyi, by nie obawiać się celników. Oczywiście, powieszenie dwóch aparatów i trzech kamer może już wzbudzać pewne podejrzenia. Rozsądna ilość sprzętu, wykazująca ślady naturalnego zużycia, nie powinny narażać nas na zainteresowanie celników. Może się zdarzyć, że także towar przysłany pocztą ze sklepu internetowego z zagranicy nie zostanie skontrolowany przez urzędników, a tym samym opłata nie będzie naliczona, ale to będzie oznaką sporego szczęścia.

polskich dystrybutorów gwarancji światowych i europejskich można znaleźć w tabeli zamieszczonej niżej.

GWARANCJE

[Porady• Gdzie i jak kupić sprzęt]

5) 6) 7)

Wymagany jest dokument gwarancji światowej z pieczątką punktu sprzedaży. Za opłatą możliwość przedłużenia gwarancji do 3 lat. Aparaty analogowe – tak, aparaty cyfrowe – nie. 3 lata gwarancji na Nikona F5.

MNIEJ POPULARNY oraz profesjonalny osprzęt najprędzej znajdziemy w wyspecjalizowanych sklepach internetowych.

SPECJALIZOWANE SERWISY zachodnie pomogą nam odróżnić rzetelne sklepy od naciągaczy i oszustów.

Na INTERNETOWEJ AUKCJI wystawiają towar zarówno sklepy, przemytnicy, jak i byli użytkownicy danego sprzętu.

Wirtualne pieniądze – prawdziwe ryzyko Kupując w kraju, można jako formę płatności wybrać opcję „za zaliczeniem pocztowym”. Oznacza to, że zapłacimy gotówką listonoszowi, który przyniesie nam paczkę. Jeśli decydujemy się na skorzystanie ze sklepu zagranicznego, musimy mieć kartę kredytową. Wiele osób ma obawy przed ujawnianiem w Sieci numeru swojej Visy czy American Express. Lęki te nie są bezpodstawne. Ryzyko natknięcia się na oszusta jest jak najbardziej realne, dlatego należy korzystać wyłącznie ze sklepów renomowanych, sprawdzonych i cieszących się nieposzlakowaną opinią. Opinie na temat wiarygodności amerykańskich witryn handlowych można znaleźć np. pod adresami www.dealtime.com, www.pricegrabber.com czy www.epinions.com. Serwisy te zbierają opinie użytkowników i na tej podstawie oceniają poszczególne punkty handlowe. Szczególną nieufność powinny od razu wzbudzać „superokazje”, pozwalające stać się właścicielem wymarzonego aparatu czy kamery za połowę oficjalnej wartości. Nawet jeśli nie mamy w tym wypadku do czynienia z wyłudzeniem, to często się zdarza, że urządzenie jest de facto niekompletne. Nierzadko cyfrak oferowany jest bez baterii czy kabli, które według producenta powinny stanowić część zestawu, ale akurat w danym sklepie sprzedawane są osobno. Innym nieczystym trikiem jest wymuszanie kupna dodatkowych, zazwyczaj drogich akcesoriów: „Jeśli nie zdecyduje się Pan kupić u nas karty pamięci, torby i przedłużenia gwarancji, to chyba nie uda nam się sprowadzić dla Pana zamówionego sprzętu”. Tego typu „atrakcje” spotkać można w amerykańskich sklepach internetowych. Tam też zdarzają się sklepy „rozbójnicze”, które nastawione są wyłącznie na wyłudzenia – po otrzymaniu płatności mnożą się problemy z wysyłka towaru, a próby odzyskania gotówki trwają miesiącami. Uwaga! Nawet solidne sklepy amerykańskie, jak np. www.bhphotovideo.com, pobierają pieniądze z karty kredytowej klienta już w momencie przyjęcia zamówienia, a nie wówczas, gdy towar jest wysyłany. Ma to znaczenie, gdy kupujemy coś, czego akurat nie ma w magazynie, i nie mogąc się doczekać towaru, chcielibyśmy przenieść zamówienie do innego e-sklepu. W naszym kraju ryzyko otrzymania niekompletnego sprzętu jest znacznie niższe, przepisy bowiem dokładnie określają, że sprzedawca musi dostarczyć wszystkie ele-

menty wyposażenia oraz udzielić szczegółowych i prawdziwych informacji co do produktu. Niewywiązanie się z tego obowiązku nie tylko stanowi podstawę do wniesienia reklamacji, ale też kwalifikuje się do wniesienia pozwu do sądu.

A może na Allegro? Jeśli już zdecydowaliśmy się na kupno wymarzonego sprzętu w Internecie, to dlaczego by nie poszukać także na aukcjach internetowych? Pomysł niezły, ale niepozbawiony także wad. W największym polskim serwisie aukcyjnym www.allegro.pl wystawiają towar zarówno byli użytkownicy danego sprzętu, chcący wymienić go na nowszy model, firmy handlowe, korzystające z Allegro jako jeszcze jednego sposobu dotarcia do klienta, jak i profesjonalni, ale nieoficjalni handlarze, z których część oferuje towar z przemytu. Choć wszyscy wystawiają swój towar w tej samej witrynie, to obowiązujące ich reguły gry są różne (tzn. teoretycznie od jednorazowego sprzedawcy także możemy żądać wywiązania się z rękojmi, ale w praktyce wymagać to będzie rozprawy sądowej). Oficjalna firma handlowa musi się stosować do tych samych przepisów prawa, o których pisałem w części „W Internecie taniej i... bezpieczniej”. Profesjonalni, choć nieoficjalni handlarze rzadko czują się związani przepisami. Powinni jednak dbać o swoje dobre imię, często więc sami oferują swego rodzaju gwarancję lub pośrednictwo w załatwieniu naprawy gwarancyjnej. Przedstawiciele obu tych grup sprzedają przeważnie sprzęt fabrycznie nowy, choć część z nich może prowadzić też komisy z artykułami używanymi. Eksużytkownik natomiast podlega wyłącznie pod paragrafy kodeksu karnego, gdy dopuści się ewidentnego oszustwa. Nie ma on obowiązku oferować jakiejkolwiek formy gwarancji. Przeważnie sprzedawany aparat czy kamera to urządzenie mające już rok czy dwa, a więc nieobjęte już bezpłatnym serwisem producenta.

Szczęściarzom zbędne Mam nadzieję, że te uwagi pozostaną dla Szanownego Czytelnika wyłącznie nieistotną teorią. Jeśli wszystko idzie gładko, nie ma powodu, by interesować się regulacjami prawnymi. Z drugiej jednak strony lepiej jest świadomie podejmować decyzję, niż zostać później zaskoczonym sytuacją, która rażąco odbiega od naszych marzeń i oczekiwań.

Informacje na temat ekspozycji Przy każdym zdjęciu zamieściliśmy informację na temat wykorzystanych przez fotografa parametrów ekspozycji.

światło dzienne lampa błyskowa sztuczne oświetlenie

EKSPOZYCJA Ogniskowa: Przysłona: Czas: ISO:

20 mm 5,6 1/125 50

makro

EKSPOZYCJA Ogniskowa: 20 mm Przysłona: 8 Czas: 1/25 ISO: 50

Droga „Power Of Love” o wysokim stopniu trudności w Ogrodzieńcu. Mateusz Kilarski podczas jednego z pierwszych przejść.

Alpy Austriackie. Rzadko stosuję specjalne obiektywy, jednak w tym wypadku aż się prosiło o użycie „rybiego oka”.

Planując wyprawę z aparatem w środek rozpalonej pustyni, na szczyt gór, w skute lodem skały czy nurt kipiącej rzeki, musimy mieć świadomość, że wszędzie tam, oprócz walki ze sprzętem fotograficznym, czeka nas przede wszystkim pojedynek z samymi sobą i dziką naturą. O tym, jak przetrwać w ekstremalnych warunkach i przywieźć niepowtarzalne zdjęcie, opowiada Marek Arcimowicz, znakomity fotograf i podróżnik.

PORTY E N L A REM E K ST

Bez lęku wysokości

Hampi, południowe Indie. Thomas Willenberg ostatnim przechwytem pokonuje „Light And Shadow Edge“.

Zdjęcia wykonane podczas wspinaczki wysokogórskiej łączą w sobie sporo umiejętności i wiedzy z różnych dziedzin fotografii. Pojawiają się tu elementy zdjęć sportowych i fotografii krajobrazu, przydają się także triki portretowe. Ważne jest złapanie właściwego momentu – w końcu to także reportaż. Dopiero zgranie wszystkich tych elementów decyduje o niepowtarzalnym efekcie. Ale to nie wszystko – aby swobodnie zająć się komponowaniem kadru, powinniśmy się wykazać dużym obyciem w posługiwaniu się sprzętem, znajomością technik asekuracji i poruszania się w „spionowanej“ rzeczywistości. Zrozumcie mnie dobrze – nie musimy być mistrzami wspinaczki skalnej, ale lęk wysokości nie może odwracać naszej uwagi od tematu zdjęć... Niektórzy powiedzą: od czego mamy teleobiektyw?! Zgadza się – czasem jest on bardzo przydatny. Jak każdy obiektyw ze skrajną ogniskową, tak i „bardzo długie szkiełko” powinno być wykorzystywane raczej rzadko. Najlepsze efekty podczas pierwszych prób uzyskamy, pracując z obiektywem o szerokim kącie widzenia. Na tym etapie łatwo jednak wpaść w pułapkę nowicjusza – kiedy większość materiału z egzotycznej wyprawy zrobimy świeżo zakupionym „rybim okiem“. Takie eksperymenty zostawmy na później. Bardzo istotny jest dobór właściwego ekwipunku. Poza tzw. zestawem standardowym (liną, uprzężą, karabinkami, przyrządami asekuracyjnymi) przydadzą się ławeczki i drabinki linowe. Trzeba też zadbać o odpowiednią „logistykę” poruszania się na skale. Część ujęć warto przemyśleć już na dole, a nawet przejść wcześniej obraną trasę i zrobić przymiarki. Dopiero uzbrojeni w taką wiedzę możemy śmiało ruszyć na sesję.

Zamrożeni w kadrze Wyruszając w góry, musimy pamiętać, że fotografowanie ludzi zawieszonych w lodowej przestrzeni niesie za sobą nie tylko wyzwania typowe dla wspinaczki wysokogórskiej. Oprócz niskich temperatur i dużej wilgotności powietrza pojawia się także problem braku stałych punktów asekuracyjnych (spitów i ringów), przez co znacznie spadają bezpieczeństwo i komfort pracy. Także właściwa ekspozycja jest zadaniem niełatwym – wymaga precyzyjnego

i przemyślanego pomiaru światła. Ponieważ śnieg i lód są zdecydowanie jaśniejsze od 18% szarości, na którą są wyskalowane światłomierze, powinniśmy mierzyć światło albo za pomocą tzw. szarej karty, albo zewnętrznego światłomierza do pomiaru światła padającego. Aby zapobiec niedoświetleniu kadru, warto jedno-dwukrotnie wydłużyć czas lub zwiększyć otwór przysłony o 1–2 stopnie. Lepiej wysycimy kolory, zwiększymy kontrasty oraz zniwelujemy

EKSPOZYCJA Ogniskowa: 20 mm Przysłona: 4 Czas: 1/30 ISO: 100

Ratownik TOPR podczas ćwiczeń we wspinaczce lodowej.

EKSPOZYCJA Ogniskowa: Przysłona: Czas: ISO:

16 mm 8 1/60 100

EKSPOZYCJA odbicia światła na lodzie, używając filtra polaryzacyjnego. Trzeba też pamiętać, że topniejący na słońcu lód powoduje zwiększoną wilgotność powietrza, a co za tym idzie – większe osadzanie się pary wodnej (np. z oddechu) na sprzęcie. Dlatego najlepiej nosić go w specjalnych torbach. Przydadzą się również pokrowce na większe obiektywy i aparat, montowane do paska uprzęży czy karabinkami do plecaka.

Ogniskowa: Przysłona: Czas: ISO:

400 mm 8 1/60 50

Nepal, Bhote Kosi. Kajakarz walczy na międzynarodowych zawodach Kayak Rodeo. CHIP FOTO · VIDEO digital

Rodeo na wodzie Kipiąca woda, wyłaniające się znienacka skały, wrzaski uczestników zwiastujące kolejny próg wodny, przy którym rollercoaster to banał – oto wrażenia z uprawiania raftingu czy przejażdżki kajakiem górskim. Niestety, polskie rzeki zdatne do uprawiania tych sportów są zbyt spokojne, aby więc podnieść wystarczająco poziom adrenaliny we krwi, zawsze wybieram się w dalekie strony, na przykład do Nepalu. Znalezienie dobrego miejsce ma kapitalny wpływ na efekt finalny zdjęcia. Jak się więc zabrać do fotografowania w tak ekscytujących warunkach? Są dwie metody: robimy zdjęcia z brzegu albo decydujemy się na uczestnictwo w spływie. W pierwszym wypadku wystarczą nam obiektyw o średniej lub długiej ogniskowej oraz statyw lub monopod. Przyda się także filtr polaryzacyjny. Ponieważ rzeki lubią wciskać się w głębokie, ciemne kaniony, musimy pamiętać, że często będziemy zmuszeni fotografować w wyższych czułościach. Pomocnym, lecz niestety drogim rozwiązaniem może być tutaj zastosowanie jasnych obiektywów oraz teleobiektywów ze stabilizacją obrazu. Jeśli odważymy się wsiąść na raft, to poza zaopatrzeniem się w solidną, wodoszczelną i odp*rną na uderzenia o skały walizkę warto pomyśleć o szczelnej obudowie na aparat. Dokładniej takiej, z której korzystają nurkowie. Pamiętajmy też o tym, aby wszystko, co ważne, przymocować linkami i karabinkami do raftu oraz beczek transportowych, inaczej istnieje duże prawdopodobieństwo, że pożegnamy się ze sprzętem na zawsze. I jeszcze jedno – zarówno szczelną walizkę, jak i obudowę uszczelniającą na aparat radzę dodatkowo wyposażyć w preparat chłonący wilgoć (silica gel).

Nepal, Bhote Kosi. Spływy raftingowe wymyślono, aby zaserwować turystom emocje zbliżone do tych, które powstają w kajakarstwie górskim.

EKSPOZYCJA Ogniskowa:350 mm Przysłona: 7,1 Czas: 1/60 ISO: 50

EKSPOZYCJA Ogniskowa: Przysłona: Czas: ISO:

20 mm 11 1/30 50

Egipt, góry półwyspu Synaj.

PRAXIS

Unterwasserfotografie

]

EKSPOZYCJA Ogniskowa: Przysłona: Czas: ISO:

28 mm 11 1/30 50

EKSPOZYCJA Ogniskowa: 20 mm Przysłona: 8 Czas: 1/25 ISO: 50

Mongolia, rowerowa wyprawa przez pustynię Gobi.

Przez bezkres pustyni Sedno fotografii rowerowej określiłbym jednym słowem – dynamika. Aby jak najpełniej oddać ją na zdjęciu, potrzebujemy odpowiednio dobranego sprzętu. Najlepiej sprawdzą się obiektywy mocno szerokokątne albo długoogniskowe (od 200 mm do nawet 600 mm). Szykując się na dłuższe wyprawy rowerowe, pamiętajmy o zabraniu jak najmniejszego ekwipunku, by niepotrzebnie nie obciążać rowerów. Podstawą są wystarczająco pojemne karty lub banki pamięci oraz zapasowe akumulatorki. Nie wiadomo, kiedy na pustkowiu nadarzy się najbliższa okazja do zasilenia aparatu i zgrania materiału. Bądźmy przygotowani, że podczas jazdy przez pustynię na pewno da nam się we znaki wszędobylski kurz, który nie tylko potrafi pobrudzić obiektyw z zewnątrz, ale czasami i zablokować wewnętrzne mechanizmy sprzętu. Gdy krajobraz z pustynnego zmieni się w tropikalny, możemy zostać solidnie zaskoczeni przez wilgoć. Praktycznym rozwiązaniem jest pakowanie aparatów na drogę w podwójne worki. Biorąc ze sobą także aparat analogowy, warto podzielić filmy na mniejsze partie (po 5–10 szt.) i każdy woreczek zaopatrzyć w żel krzemionkowy pochłaniający wilgoć. Z kolei w terenach górskich groźne dla sprzętu okazują się wstrząsy, które w skrajnych przypadkach mogą spowodować uszkodzenie delikatniejszych elementów aparatu. Jedynym rozwiązaniem jest własnoręczna przeróbka toreb i przystosowanie ich na swoje potrzeby.

Morskie Oko, ratownik TOPR Tomek Gąsienica Mikołajczyk podczas zjazdu po mokrym wiosennym śniegu. 44 CHIP FOTO · VIDEO digital 44 CHIP FOTO · VIDEO digital

Magia szczytów Fotografowanie w wysokich górach wymaga nie tylko niebywałej kondycji i odwagi, ale przede wszystkim cierpliwości. Jest właściwie czekaniem na magiczną chwilę – odpowiednią porę dnia, moment pogody, grę świateł. Trzeba po prostu znaleźć się w odpowiednim miejscu oraz czasie. I mieć przy tym siłę sięgnąć po aparat – co przy rzadkim powietrzu na dużej wysokości nie jest wcale zadaniem łatwym. Zasady fotografowania górskich krajobrazów bywają zbliżone do tych, które wykorzystywane są podczas robienia zdjęć pejzażowych. Dla mnie często jest to pejzaż z elementem ludzkim jako ważnym dopełnieniem. Poza omawianymi wcześniej problemami z ekspozycją, asekuracją, lawinami oraz wilgotnością łączącymi się w wysokich górach w niebezpieczny tygiel, pewien szczegół daje się

mocno we znaki. Na silnym mrozie szybko rozładowywują się baterie, więc aż strach pomyśleć, co się stanie, kiedy aparaty analogowe zamienimy całkowicie na cyfraki. Niektórzy uczestnicy wypraw noszą akumulatorki za pazuchą, panie natomiast potrafią wkładać sobie zestaw „paluszków” do... biustonosza. Czyżby przy sercu najcieplej? Superniskie temperatury najgorzej znoszą baterie zwykłe i alkaliczne, najlepiej – akumulatorki Ni-MH i baterie litowe. Te ostatnie są w dodatku wyjątkowo lekkie i pojemne energetycznie. I na koniec uwaga najistotniejsza: robiąc zdjęcia w wysokich górach, będziemy często zmuszeni stać z aparatem w jednym miejscu (np. czekając na dobre światło). Ubierzmy się więc znacznie cieplej niż na zwykłą wspinaczkę (kurtka, buty, rękawice, czapka) i zabierzmy ze sobą statyw.

W słońcu i puchu Aby zrobić dobre narciarskie zdjęcie, musimy poszukać najpierw odpowiedniego pleneru. A takich jest wbrew pozorom niewiele – może dwa czy trzy na świecie. Najlepsze fotografie, pojawiające się później na okładkach folderów reklamowych, powstają w Górach Skalistych – w północnych Stanach Zjednoczonych i południowo-zachodniej Kanadzie. Ceniona za piękne wiosenne światło jest położona bliżej nas Skandynawia. A właśnie światło w tego rodzaju fotografii ma olbrzymie znaczenie. Aby odpowiednio wysycić kolory, zachować kontrasty oraz – co najistotniejsze – uchwycić bohatera zdjęcia na widocznym śniegu, potrzebujemy bardzo dużo słońca. Inaczej sylwetka będzie zawieszona w białej, pozbawionej faktury przestrzeni. Najefektowniejsze zdjęcia uzyskamy, fotografując narciarza podczas padającego śnieżnego puchu. Pamiętajmy jednak o bezpieczeństwie – jeśli puch spadnie nagle na twarde podłoże (stary śnieg albo lodoszreń), może wtedy stać się idealnym materiałem na lawinę. Takiej sytuacji powinniśmy się wystrzegać! Jeżeli dalekie góry są poza naszym zasięgiem i chcemy spróbować pstrykać na polskich stokach, najbardziej doskwierać nam może zmienność pogody: słońce zasnute nagle stalowymi chmurami czy mokry śnieg zamiast puchu. To wystarczający powód, dla którego fotografia narciarstwa w Polsce (poza przypadkowym „udało się”) przedstawia się tak blado... Wykonanie udanych kadrów wymaga nie lada nakładów – zarówno czasu, jak i pieniędzy. Nie będę owijał w bawełnę: jakość sprzętu ma tutaj duże znaczenie. Nie będzie fanaberią wyposażenie szybkiej lustrzanki w długi, jasny, a co za tym idzie – drogi obiektyw, najlepiej ze stabilizacją obrazu, o ogniskowej nawet do 600 mm. Dodam jeszcze, że warto wykorzystać funkcję autobracketingu ustawioną co 1 albo 0,7 działki dla 3 klatek w serii, a dokonując wyboru ustawień przysłony i czasu, uwzględnić możliwość szybkiej zmiany warunków oświe-tleniowych.

EKSPOZYCJA Ogniskowa: 20 mm Przysłona: 5,6 Czas: 1/125 ISO: 100

EKSPOZYCJA Ogniskowa: Przysłona: Czas: ISO:

Alpy Austriackie, na nartach carvingowych Tomek Janiak.

65 mm 8 1/60 100

Ryszard Pawłowski na turni skalnej drugiego obozu w drodze na Ama Dablam (6856 m n.p.m.) w Himalajach.

Najwyższa cena za reportaż...

ISO 800

ISO 200

FOT.: GETTYIMAGES, DAD

Czekając na właściwe światło w bazie pod Ama Dablam – w tle Kangtenga (6779 m n.p.m.).

Moja przygoda z fotografią zaczęła się podczas studiów na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Tam uświadomiłem sobie, że obraz tak naprawdę rodzi się w głowie, a obsługa pokręteł i przycisków to rzecz wtórna. Przełomowy moment zdarzył się dziesięć lat temu podczas wyprawy do Tybetu. Poczułem, że niezwykłe oraz egzotyczne kształty, kolory i faktury, którymi byłem otoczony, chciałbym zabrać ze sobą i pokazać innym. W zabawę z aparatem „wkręciłem się” na tyle, że podróże bez niego zaczęły tracić dla mnie sens. Pociągały mnie zmagania z własnymi słabościami i dziką przyrodą: podczas wspinaczki, żeglowania, pieszej wyprawy polarnej czy przeprawy przez pustynie. Z czasem mogłem sobie w końcu pozwolić na częściową rezygnację z zajęć, z których się utrzymywałem, i skoncentrować się tylko na fotografii. Konsultacje dotyczące sprzętu i odzieży czy pracę przewodnika i organizatora wypraw traktuję dziś jako ciekawe uzupełnienie. Główny zastrzyk finansowy daje mi fotografia reklamowa. Lubię tę pracę – nigdy nie była dla mnie smutną koniecznością. Cieszy mnie jednak, że podróże udaje mi się finansować ze sprzedaży zdjęć i fotoreportaży. A to koszty niebagatelne – najtańsza wyprawa wspinaczkowa w Himalaje czy Karakorum to wydatek ok. 15 tysięcy złotych, przy założeniu, że dysponujemy już ekwipunkiem (kolejne 9–10 tysięcy złotych). Ambitne projekty potrafią pochłonąć nawet ok. 100 tysięcy. Przygotowania do ekspedycji zabierają mi od kilku miesięcy do kilku dni. Do dużej wyprawy wspinaczkowej, która zaplanowana jest na przełom 2005 i 2006 roku, już zacząłem się szykować. Ale na przykład do trekkingu pod Kanchenjunge w Himalajach, który ostatnio prowadziłem, przygotowywałem się dzień przed wyjazdem. Jednak nie polecam takiego pośpiechu. Naprawdę warto się dobrze zastanowić, co ze sobą zabrać, i mieć nieco czasu na „oddech”. Zawsze staram się pamiętać, aby podczas wypraw nie wyglądać za dobrze – nie chcę kusić złodziei. Kiedyś zostaliśmy z żoną uśpieni gazem w bambusowej chatce. Skradziono nam kilkaset dolarów i zegarek, ale sprzęt wart w sumie kilkanaście tysięcy „baksów” został pod łóżkiem... Jak ważnym elementem ekstremalnych wypraw, niemożliwym do wypracowania, jest po prostu łut szczęścia! Mogę chyba śmiało powiedzieć, że fotografii zawdzięczam w moim życiu wszystko, co najważniejsze – fascynującą pracę oraz... cudowną żonę i syna. Pod koniec roku 2000 zostałem wysłany przez „National Geographic“ na reportaż „Zima w Karkonoszach”, którego tematem miało być Boże Narodzenie w Samotni. Tam spotkałem Magdę, która wraz z matką prowadzi to schronisko. Rok później w kaplicy na Śnieżce mój przyjaciel – himalaista ks. Krzysztof Gardyna – udzielił nam ślubu. Prosto z podróży poślubnej na Synaj wpadliśmy z Magdą na wernisaż wystawy „National Geographic“, którego gościem specjalnym był Michael Nichols należący do ścisłej czołówki fotografii prasowej. Zostałem przedstawiony: „Marek, nasz fotograf, który zapłacił najwyższą cenę za udany reportaż, ożenił się!“. Po czym Michael ze śmiechem opowiedział historię, jak to kiedyś, fotografując w górach, spotkał malarkę, która od lat jest jego żoną...

ISO 400

ULUBIONE: aparat analogowy: Nikon F 100; aparat cyfrowy: zastanawia się nad zakupem Nikona D2X, Canona DS Mark II lub Mamii Zd; obiektyw: Nikkor 20/2.8 D; film: Fujichrome Velvia 50; torba: Lowepro Orion AW; walizka: Peli Case 1540 ; statyw: Manfrotto Carbon One; plener: Azja.

Marek Arcimowicz Urodził się 1972 roku. Fotograf i podróżnik. Pracował jako przewodnik w górach Azji, tam też realizował własne projekty fotograficzne. Przez kilka lat związany z firmą Alpinus, dla której przygotowywał sesje w każdej strefie klimatycznej. Od 2000 roku fotograf agencji Portfolio, w której dołączył do grona własnych mistrzów: Tomka Sikory, Roberta Wolańskiego, Magdy Wuensche. Swoje zdjęcia i fotoreportaże publikował m.in. w polskiej edycji magazynu „National Geographic“, którego jest stałym współpracownikiem. Brał udział w zbiorowej wystawie „Oczami fotografów National Geographic 2003/2004”. Dwukrotny laureat I nagrody Biennale Fotografii Górskiej. Więcej informacji na stronie: www.arcimowicz.com.

Zapraszamy na wystawę fotografii Marka Arcimowicza (z okazji dziesięciolecia jego przygody z aparatem) pod patronatem medialnym naszego miesięcznika. Ekspozycję zatytułowaną „Z archiwum X” będzie można obejrzeć od 28 stycznia w warszawskiej galerii Ateneum Młodych, a następnie w największych polskich miastach. Szczegóły: www.fundacjaateneum.com

PORÓWNANIE SZUMÓW WYRAŹNE ZIARNO: Szumy nasilają się wraz ze zwiększaniem czułości matrycy. Na zdjęciu wykonanym przy ISO 200 prawie nie ma szumów, przy ISO 400 i 800 są one znacznie bardziej widoczne.

CHIP FOTO · VIDEO digital

ISO 200

]

P O R A D Y Szumy na zdjęciach

ZAPOBIEGANIE SZUMOM NA ZDJĘCIACH

NA ZDJĘCIACH MÓWIMY NIE ! Wygląd wielu fotografii psują wyraźnie widoczne, przypadkowo ułożone kolorowe piksele. Im większa czułość matrycy podczas wykonywania zdjęcia, tym bardziej one są widoczne – warto wiedzieć, jakie są przyczyny ich powstawania K.H., F. S., K. W., oprac.: Marcin Pawlak i jak im zapobiegać.

ISO 400

ISO 800

Matryca szumi sama z siebie Kiedy tylko włączymy aparat, matryca znajdzie się pod napięciem – nie dotyczy to tylko cyberlustrzanek. W kompaktach pracuje ona cały czas, by zapewnić podgląd w wizjerze bądź na ekranie. Służy też za element pomiarowy układów AF i kontroli ekspozycji. Sama ciągła praca przetwornika nie byłaby niczym złym, gdyby nie zjawisko zwane prądem ciemnym matrycy. To niewielki, o losowej wartości sygnał wytwarzany przez każdą komórkę pracującego przetwornika. Jest on skutkiem nieuniknionych i losowych ruchów

elektronów w obrębie pojedynczych komórek (pikseli) detektora. Ów prąd ciemny nie zależy od natężenia światła padającego na matrycę, ale – i to wykladniczo – od temperatury detektora. Oznacza to, że nawet niewielki wzrost temperatury matrycy skutkuje znacznym wzrostem szumów.

Wzrost czułości matrycy to wzrost szumów na zdjęciu Gdy zmieniamy czułość matrycy podwyższone zostaje napięcie ją zasilające, co skutkuje wzmocnieniem rejestrowanego sygnału. Jednocześnie wraz ze wzrostem napięcia gwałtownie pogarsza się stosunek odbieranego sygnału do zakłóceń generowanych przez samą matrycę, a więc rośnie niebezpieczeństwo błędnego odczytania siły światła padającego na matrycę. Takie błędy w rejestracji sygnału uwidaczniają się na zdjęciu jako barwny szum – losowo rozrzucone punkty o równie przypadkowym zabarwieniu. Są one wyraźnie widoczne, zwłaszcza w ciemnych partiach obrazu.

CHIP FOTO · VIDEO digital

Automatyczny tryb pracy aparatu jest wygodny, jednak zwykle zbyt „chętnie” podnosi on czułość matrycy, co skutkuje zwiększonymi szumami. Tymczasem samodzielne ustalenie parametrów zdjęcia często pozwala uzyskać lepsze rezultaty.

rzy niewielkim oświetleniu oraz słabej lampie błyskowej ratunkiem może być ustawienie wyższej czułości matrycy. Nie jest to jednak najlepsza metoda. Lepiej zdecydować się na inną: używając statywu, możemy posłużyć się dłuższym czasem naświetlania przy niższej wartości ISO. Jeśli pozwalają na to zasięg i fotogafowany motyw, możemy zastosować lampę błyskową. Najwyższą dostępną czułość matrycy, zwłasza w wypadku kompaktowego aparatu cyfrowego, należy traktować jako ostateczność.

zdjęcia staną się zupełnie nieostre. Najlepsze efekty i tak osiągniemy, korzystając z programu graficznego. W aplikacji do obróbki obrazu istnieje możliwość precyzyjnego ustalenia parametrów działania filtrów, tak by nie zwiększać szumów widocznych na zdjęciu. Jeszcze lepsze efekty uzyskamy, stosując wyspecjalizowane programy do wyostrzania zdjęć, takie jak np. Photo Zoom Pro. DOŚWIETLANIE: Błysk rozjaśnia scenę w taksówce, ale dopiero wydłużony czas naświetlania pozwala na uchwycenie ulicy i nadaje obrazowi głębię.

Unikanie wysokich temperatur

Główną rolę odgrywa temperatura matrycy: przy niewysokich temperaturach cyfrak ma mniejszą skłonność do tworzenia szumów. Nie chodzi tu jedynie o temperaturę otoczenia, ale również o to, jak długo pracuje aparat. W żadnym wypadku nie wolno kłaść cyfraka w pobliżu grzejnika lub na słońcu. Samodzielne ustalanie wartości ISO Jeśli nie chcemy wyłączać aparatu po wykonaniu każdego zdjęcia, ustawiamy automaJeśli wykorzystujemy program tematyczny altyczne wyłączanie po możliwie najkrótszym bo zautomatyzowany tryb pracy aparatu, czasie. Również przepływ prądu we włączozwykle pozostawiamy mu ustawienie czułości nym urządzeniu skutkuje wytworzeniem tamatrycy. Przy słabym oświetleniu aparat dokiej ilości ciepła, która zwiększa prąd ciemny, biera ją na tyle wysoką, że możemy fotografoa w konsekwencji szumy. wać praktycznie bez poruszeń. Należy pamiętać, że w cyfrowych kompakJeśli jednak chcemy uniknąć szumów witach matryca zasilana jest cały czas, gdyż przedocznych na zdjęciu, lepiej ręcznie ustalić kazuje obraz pokazywany na wyświetlaczu czułość, która zapewni dobrą jakość, i do niej bądź w wizjerze aparatu. Inaczej rzecz się ma dopasować pozostałe parametry fotografii: w wypadku cyberlustrzanek – ich matryce wartość przysłony i czas ekspozycji. Dopiero pracują jedynie w momencie rejestrowania gdy nie jesteśmy w stanie wykonać nieporuzdjęcia. Między innymi dzięki temu fotografie szonego zdjęcia, podnosimy czułość matrycy. wykonywane lustrzankami charakteryzują się mniejszymi szumami. PRĄD CIEMNY MATRYCY A TEMPERATURA 1000

Prąd ciemny (pA/cm2)

SZUMOM rędzej czy później każdy użytkownik cyfrowego aparatu fotograficznego zaczyna robić zdjęcia przy słabym oświetleniu – czy to o zmroku, czy w pomieszczeniu. Podczas ich oglądania zwykle czeka nas niemiła niespodzianka – pokryte są one bowiem„nalotem” różnobarwnych punktów. Ci, którzy mają doświadczenie z fotografii analogowej, pamiętają zapewne zjawisko ziarna występujące zwłaszcza przy stosowaniu wysoko czułych filmów – jednak cyfrowy szum jest dużo bardziej uciążliwy i trudniej go wykorzystać jako środek wyrazu artystycznego. Inne są też przyczyny jego powstawania.

[Porady • Szumy na zdjęciach]

100 10 1

Temperatura (°C) SZUMY A TEMPERATURA: Prąd ciemny matrycy CCD jest odpowiedzialny za występowanie stałych szumów. Wzrasta on wykładniczo do temperatury detektora.

CHIP FOTO · VIDEO digital

Prąd ciemny kontra ciemna maska Niektóre aparaty mają w swoim menu szczególną funkcję stałej ciemnej maski – DarkFrame. Umożliwia ona korekcję stałych szumów matrycy spowodowanych prądem ciemnym matrycy. Jednak funkcję tę możemy zasymulować sami w prosty sposób. Ustawiamy w aparacie czas naświetlania oraz czułość odpowiednią dla kolejnego zdjęcia i robimy ujęcie w całkowitej ciemności – na przykład z zasłonietym obiektywem. Następnie zarejestrowany obraz stałych szumów odejmujemy od zarejestrowanego zdjęcia na etapie obróbki w programie graficznym.

ISO 100

ISO 1600

ZIARNO: Ten zapis stałego szumu matrycy został „podbity” za pomocą korekcji gamma. Zdjęcie wykonano z czasem naświetlania 30 sekund.

Odpowiednie ustawienie aparatu: ostrożnie z ostrością

Umiejętne wykorzystanie szumów

Większość aparatów zaraz po wykonaniu ujęcia dokonuje wyostrzenia obrazu. Ten wewnętrzny filtr podnosi kontrast, i jednocześnie wzmacnia szumy widoczne na zdjęciu. W menu aparatu znajdują się zwykle ustawienia: Ostry, Łagodny, Normalny oraz Brak wyostrzania. Najlepiej w ogóle wyłączyć wyostrzanie obrazu przez aparat. Bez obaw – nie oznacza to, że

Nie zawsze jednak ideałem jest zdjęcie pozbawione szumów. Na przykład fotografie wykonane w zadymionym klubie wydawałyby się zbyt „sterylne”, gdybyśmy całkowicie usunęli szumy. W pewnych sytuacjach fotografowie wciąż stosują bardzo czułe filmy, a ziarno obecne na zdjęciach traktują jako środek wyrazu artystycznego. Jego pewną namiastką może być właśnie szum rejestrowany przez cyfrowe aparaty fotograficzne.

[Porady • Szumy na zdjęciach]

REDUKOWANIE SZUMÓW ZA POMOCĄ PHOTOSHOPA TECHNIKA MATRYCA APARATU Za szumy na zdjęciach zawsze odpowiedzialna jest matryca cyfraka. Postaramy się zatem wyjaśnić, w jaki sposób działa ten centralny element aparatu cyfrowego. Większość aparatów cyfrowych pracuje z matrycami CCD. Światło pada przez obiektyw na matrycę i odpowiednio do swego natężenia uwalnia z atomów krzemu pewną liczbę elektronów. Uwolnione elektrony wędrują z pojedynczych elementów matrycy – pikseli – na stanowiącą spodnią warstwę przetwornika płytkę krzemową, która przetwarza je na prąd elektryczny.

Jeśli nie udało się uniknąć fotografowania z wysoką czułością matrycy, pozostaje nam tylko jedno: komputerowe zredukowanie szumów. Pokażemy, jak to zrobić, na przykładzie programu Photoshop.

awet drogie programy do obróbki obrazu słabo radzą sobie z szumami: wprawdzie je redukują, ale za to kosztem jakości zdjęć. Im bardziej chcemy zmniejszyć szumy, stosując Photoshopa lub inny program graficzny, tym bardziej pozbawiony detali obraz otrzymujemy. Musimy wybrać: albo mniej szumów i nieostre zdjęcia, albo ziarniste obrazy, ale za to o odpowiedniej ostrości.

Zmniejszamy obraz, szumy znikają

WIELKOŚĆ PRZETWORNIKA: Ponieważ stosowane w aparatach kompaktowych matryce są niewielkie, bardzo mały jest rozmiar pojedynczego piksela. Powoduje to duże zaszumienie rejestrowanego obrazu.

To, czy zdjęcia muszą zostać poddane obróbce, zależy od ich rozdzielczości: jeśli mamy na przykład lekko zaszumiony obraz 6-megapikselowy, a wystarczy nam tylko połowa tej rozdzielczości, to nie musimy zbytnio przejmować się problemem szumów na zdjęciu – po zmniejszeniu rozdzielczości błędy same znikną. To samo, jeśli chcemy zaprezentować

fotografie na monitorze komputera albo w telewizorze: ponieważ rozdzielczość monitora jest mniejsza niż fotografii, tym samym problem szumów przestaje nas dotyczyć. Wyjątek: w krańcowych wypadkach, przy czułości powyżej 800 ISO i czasie naświetlania wynoszącym powyżej jednej sekundy, szumy bywają tak silne, że nawet zmniejszenie rozdzielczości ich nie eliminuje.

pierwsza – 50, druga – 25 procent itd. Umieszczamy poszczególne fotografie na kolejnych warstwach (nie ma znaczenia, która fotografia na której wyląduje warstwie), po czym łączymy wszystkie w jeden obraz. Efektem jest prawie całkowite zniknięcie szumów dzięki uzyskaniu uśrednionego obrazu wynikowego.

Standardowe filtry nie są najlepsze Nakładanie na siebie obrazów w celu uzyskania mniejszych szumów Najlepsze rezultaty osiągniemy, stosując multisampling – niestety, jest on dosyć pracochłonny i nie zawsze możemy z niego skorzystać. Jego działanie polega na tym, że fotografujemy ten sam motyw trzy-, czterokrotnie, ustawiając dokładnie taki sam kadr (co jest niewykonalne bez użycia statywu), a później nakładamy na siebie uzyskane obrazy. W tym celu tworzymy w programie graficznym nowy zbiór o rozmiarach obrabianej przez nas fotografii. Zakładamy tyle warstw, ile wykonaliśmy zdjęć. Krycie każdej warstwy ustalamy odpowiednio do jej położenia: warstwa tła ma więc 100 procent, warstwa

Różnorodne filtry, które oferują programy graficzne, potrafią zniwelować „najcięższe” szumy na zdjęciach. Funkcja Photoshopa Filtr | Szum | Usuń szum (Filter | Noise | Despeckle) nie ma wprawdzie żadnych opcji, którymi można by regulować jej pracę, ale rozmywa delikatne zanieczyszczenia. Lepszy jest Filtr | Szum | Usuń kurz i rysy (Filter | Noise | Dust and Scratches), w którym możemy ustalić promień i siłę działania. W polu Promień (Radius) podajemy, na jak duże zniekształcenia obrazu powinien oddziaływać filtr. Pole Próg (Treshold) podaje, jaka będzie tolerancja kolorów. Niestety, skuteczność tych filtrów w usuwaniu szumów matrycy jest niewielka, a rozmycie obrazu zbyt duże.

Większe matryce są bardziej czułe Im większe są elementy matrycy, tym więcej światła mogą przyjąć. W wypadku małych przetworników pojedyncze piksele muszą bardziej wzmocnić zarejestrowany sygnał, by osiągnąć taką samą czułość jak duże matryce. Wielkość detektora nie jest jednak czynnikiem decydującym. Jeśli dwie matryce mają tę samą wielkość, to ta o mniejszej rozdzielczości powinna dawać obraz z mniejszymi szumami. Decydująca jest tu bowiem nie wielkość matrycy, a pojedynczego jej elementu — piksela. Dla przykładu: szumy przetwornika aparatu Canon 1Ds (11 megapikseli) są podobne do tych widocznych na zdjęciach wykonanych 300D (6 megapikseli). Dzieje się tak, ponieważ model 1Ds ma odpowiednio wyższą rozdzielczość, zatem wielkość pojedynczego piksela jest podobna.

Matryce CMOS szumią mniej Matryce CMOS, jak na przykład te zastosowane w lustrzankach Canona, wymagają niższego napięcia zasilającego. Z tego powodu wyraźnie zmniejsza się ilość powstałych szumów wynikających z temperatury matrycy. Kolejną zaletą matryc CMOS jest fakt, że w ich wypadku mogą być stosowane piksele o wyższej czułości na kolor niebieski, inaczej niż w detektorach CCD.

OPTYMALIZOWANIE FILTRA: Wybieramy z menu Filtr | Szum (Filter I Noise) opcję Usuń kurz i rysy (Dust and Scratches). Otwiera się wówczas okienko podglądu zawierające parametry Promień oraz Próg (Radius i Treshold). Podgląd pozwala na takie ustalenie ich wartości, by w miarę możliwości filtr usunął zakłócenia obrazu bez pogarszania ostrości detali.

CHIP FOTO · VIDEO digital

MULTISAMPLING: Szumy zanikają dzięki nałożeniu na siebie czterech zdjęć wykonanych aparatem Kodak EasyShare DX4900. Dodawanie warstw kryjących w Photoshopie wcale nie jest nową techniką. Multisampling z powodzeniem sprawdza się jako efektywna metoda redukcji szumów w wielu dostępnych obecnie na rynku skanerach do filmów.

[Porady• Szumy na zdjęciach]

BEZPŁATNE OPROGRAMOWANIE SPECJALNE USUWAJĄCE SZUMY Nie zawsze musimy używać Photoshopa: do usunięcia szumów zastosować możemy także programy klasy freei shareware. Prezetujemy dwa z nich, naszym zdaniem godne polecenia.

pomocą specjalnego (i dużo tańszego) oprogramowania można często uzyskać lepsze efekty, niż stosując Photoshopa. I tak NoiseRemove ułatwia nakładanie zdjęć, Noise Ninja zaś filtruje wszelkie szumy.

NoiseRemove: freeware do nakładania zdjęć Bezpłatny NoiseRemove (zamieściliśmy go na płycie dołączonej do tego numeru) redukuje szumy poprzez nakładanie na siebie poszczególnych zdjęć (multisampling). To, co w Photoshopie musimy wykonać ręcznie, program ten robi automatycznie. Wadą dla niektórych może być wyłącznie niemieckojęzyczny interfejs, jednak jego obsługa jest bardzo prosta: zdjęcia, które mają zostać nałożone na siebie, zapisujemy w jednym folderze. Wybranie tego katalogu powoduje załadowanie zawartych w nim obra-

zów i nałożenie ich na siebie. Wszystkie zdjęcia muszą mieć tę samą rozdzielczość. Rezultat nakładania zostanie zapisany w tym samym katalogu, pod nazwą katalogu z dodatkiem (mix). Za pomocą techniki nakładania można nie tylko eliminować szumy na zdjęciach. Na swojej stronie internetowej autor pokazuje, jak za pomocą aplikacji NoiseRemowe usunąć z obrazu ruchome elementy. Przydaje się to na przykład, gdy fotografujemy zabytki. Kto z nas ma fotografię krakowskiego Rynku bez turystów albo Łuku Triumfalnego bez samochodów? Używając statywu, robimy serię zdjęć składającą się z minimum 50 ujęć. Nałożenie ich na siebie spowoduje usunięcie ruchomych elementów obrazu. Im wolniej poruszają się obiekty, tym więcej ujęć będziemy potrzebowali.

Noise Ninja: profil aparatu służy redukcji szumów Na stronie www.picturecode.com znajduje się bezpłatna wersja testowa programu Noise Ninja. Narzędzie to ma jednak ograniczenie: dopóki nie wykupimy licencji kosztującej 29

ANALIZA SZUMÓW: Noise Ninja analizuje szumy na zdjęciach na podstawie plików profilowych, obecnie dostępnych dla 30 modeli aparatów. Dla każdego profilu program pokazuje proces powstawania szumów w aparacie i zakłócenia zarejestrowane na obrazie. Za jednym zamachem usuwa szumy oraz optymalizuje ostrość, kontrast i kolor.

CHIP FOTO · VIDEO digital

dolarów, dopóty obrazy zapisywane będą wraz z widocznym znakiem wodnym. Aby efektywnie usunąć szumy za pomocą tego narzędzia, musimy mieć odpowiedni dla naszego typu aparatu, tak zwany plik profilowy, który możemy znaleźć wśród 170 znajdujących się na podanej stronie internetowej. Jeśli nie ma tam profilu dla naszego aparatu, możemy go wykonać sami: wczytujemy załączony wzorzec kolorów, drukujemy go na drukarce atramentowej (lub wykonujemy odbitkę w labie) i fotografujemy z różnymi ustawieniami wartości ISO. Za pomocą narzędzi do tworzenia profili w programie Noise Ninja ustalamy na podstawie wykonanaych fotografii własny profil aparatu: szumy będą analizowane i odpowiednio korygowane w różnych zakresach kolorów i jasności. Następnie otwieramy zdjęcie w programie i wgrywamy dany profil. Na karcie rejestracyjnej profilu możemy odczytać na diagramie ilość błędów spowodowanych szumami. Na zakładce właściwości filtra ustalamy parametry czułości, szumów, ostrości, kontrastu itp. oddzielnie dla jasności i kanałów kolorów. W wypadku fotografii 11-megapikselowej filtrowanie potrwa około jednej minuty.

MULTISAMPLING: NoiseRemover — aplikacja typu freeware — obsługiwany jest za pomocą tylko jednego przycisku. Po naciśnięciu polecenia Wybór... (Auswahl...) wskazujemy katalog, a program wykonuje resztę. Warunek: w katalogu muszą znajdować się tylko zdjęcia w określonym, takim samym formacie, inaczej aplikacja nie zadziała prawidłowo.

Fotografia jest dla ludzi, nasze ceny te¿!

]

P O R A D Y Ekrany w fotografii

www.

.com.pl

Power Shot G6

2900,-

Coolpix 8800

4400,-

Dimage A2

3000,-

Dimage Z3

1740,-

3200,-

DCS-828+256 MB

OKAZJA!

NOWOŚĆ!

5750,-

NOWOŚĆ!

D 70+18-70DX +1GB

NOWOŒÆ!

6500,-

PROMOCJA!

NOWOŚĆ! EOS 20 D

PROMOCJA!

tel. 0 602 651 976, w godz: 9:00 - 18:00 e-mail: [emailprotected]

Internetowy sklep i komis z tradycjami

W12

1750,-

D1 Mark II

19000,-

EOS D30/ D60/10D 2200-5700,-

C-5060

2450,-

C-725

1100,-

D 100

4200-6300,-

D1 X

8575

EOS 300D + 18-55 + grip + 256MB 4500,-

Coolpix 8400

3590,-

NOWOŒÆ!

PROMOCJA!

NOWOŒÆ! PowerShot A95 1590,-

C770 + 128MB 2400,-

Coolpix 5200

1550,-

PhotoSmart R707

1100,-

NOWOŒÆ! 1300,-

1900,-

P100

1650,-

SB 600 / SB 800

1050/1600,-

1400,-

Lumix FZ-20

8500,2400,-

OBIEKTYWY:

NOWOŒÆ!

Karty pamięci CF, SD i xD

Photon 484

mju mini

NOWOŒÆ!

2400,-

NOWOŒÆ!

PowerShot S70

OKAZJA!

PowerShot S1 IS 1900,-

NOWOŒÆ!

UWAGA!!! Od teraz kupisz ka¿dy sprzêt nowy i u¿ywany na RATY!!! pytaj o szczegó³y: [emailprotected]

580EX

2000,-

Dynax 7D pytaj o cenę

...i setki innych pozycji. Szczegó³y oraz pe³na, zawsze aktualna oferta na stronie www.interfoto.com.pl oraz pod numerem 0 602 651 976 . sprzeda¿ wysy³kowa lub odbiór osobisty w Warszawie . gwarancje . faktury VAT . fachowa porada . mo¿liwoœæ zostawienia sprzêtu w rozliczeniu

Wszystkie modele, najlepsze ceny!

cenny brutto, w PLN

ODBIJANIE SŁOŃCA

Typowe dla słonecznego dnia kierunkowe oświetlenie jest niekorzystne przy wykonywaniu portretów. Ostrych cieni na twarzy można uniknąć, stosując przenośny ekran. tekst i zdjęcia Wojciech Dworaczek

T E S T Kamery cyfrowe

[Porady• Ekrany w fotografii]

]

rzewaga techniki cyfrowej nad analogową szczególnie uwidacznia się w kamerach filmowych. Urządzenia cyfrowe, zarówno amatorskie, jak i profesjonalne, wyraźnie wypierają analogowe odpowiedniki. Ma to swoje uzasadnienie. Oprócz prostoty obróbki materiału nakręconego takim kamkorderem cyfrowy zapis wideo gwarantuje nam bardzo dobrą jakość obrazu, niewiele odbiegającą, a czasami nawet lepszą od jakości sygnału emitowanego przez stacje telewizyjne. Kolejną zaletą są niewielkie wymiary kaset, co zarazem skutkuje niewielkimi rozmiarami oraz wagą

DO KUPIENIA TANIA CHIŃSZCZYZNA: Takie składane ekrany produkcji chińskiej kosztują około 100 zł. Po złożeniu mieszczą się w aktówce.

Z EKRANEM I BEZ: Zdjęcie po lewej stronie pokazuje typowy problem fotografujących pod słońce – ładnie rozświetlone brzegi sylwetki i zbyt ciemna twarz. Zamiast pomagać sobie wbudowaną w aparat lampą błyskową, co zawsze tworzy brzydkie, ostre cienie, lepiej jest użyć ekranu, tak jak to zostało zrobione na fotografii z prawej.

zęsto widzimy w magazynach fotograficznych i w galeriach piękne zdjęcia wykonane pod słońce. W cieniach wyraźnie widoczne są szczegóły, a światła rysują kontury i zarysy fotografowanych obiektów. Wiele osób może podejrzewać, że przyczynami takiej rozpiętości tonów od głębokich cieni po światła są kosztowny sprzęt i jakaś tajemnicza obróbka materiałów światłoczułych. Początkujący próbujący zrobić portret w podobnej sytuacji uzyska obraz przedstawiający trudną do rozpoznania osobę. Problem braku szczegółów w zacienionych fragmentach kadru jest znacznie bardziej widoczny w fotografii cyfrowej z powodu mniejszej rozpiętości tonalnej przetworników CCD i CMOS. Tymczasem niuanse w ciemnych partiach obrazu można zarejestrować w prosty sposób, stosując ekrany fotograficzne. Trik polega na tym, by cienie rozjaśnić, ale w sposób subtelny, bez wywoływania ostrych kontrastów, co jest skutkiem użycia lampy błyskowej świecącej na wprost. Niektóre aparaty fotograficzne są wyposażone w lampy błyskowe współpracujące z krótkimi czasami otwarcia migawki. Efekt doświetlania taką lampą bywa jednak nieciekawy, bo jej światło jest punktowe, dając nieprzyjemny efekt sztucznego wyostrzenia drobnych szczegółów, na przykład włosów modelki. Ponadto często występuje różnica temperatury barwowej pomiędzy światłem zastanym a pochodzącym z lampy błyskowej.

Profesjonalny styropian Zawodowcy unikają wskazanych problemów, używając składanych bądź zwijanych ekranów, część z nich stosuje (ze względów praktycznych i ekonomicznych) wręcz zwykłe płyty styropianowe. Dobrym materiałem

na ekran są dostępne za niecałe 10 złotych w sklepach OBI zwijane maty pokryte z jednej strony folią aluminiową. Do portretów warto się postarać o folię w odcieniu złota, bo taka barwa poprawia karnację skóry i wyrównuje przebarwienia. Na zamieszczonym wyżej zdjęciu Ania używa właśnie pomarszczonej folii aluminiowej przyklejonej do niewielkiego kawałka styropianu, doświetlając twarz Natalii. Oba ujęcia wykonano przy tych samych wartościach ekspozycji. Kawałek prześcieradła czy ręcznik mogą też być doskonałymi ekranami. Jako ciekawostkę mogę podać, że w fotografii reklamowej czasami używane są ekrany o olbrzymich powierzchniach, służące do doświetlania nawet całych budynków.

Portreciści noszą się na biało

żo! Odpowiada to różnicy między filmami o czułości 100 i 800 ISO lub pomiędzy 15a 100-watową żarówką. Musimy jednak pamiętać, że siła światła maleje wraz z kwadratem odległości od jego źródła. Często, wykonując portrety, używamy dłuższych ogniskowych i znajdujemy się zbyt daleko od modela, aby nasza biała koszula w zauważalny sposób poprawiła oświetlenie.

Współczesna kamera cyfrowa to znacznie więcej niż urządzenie do rejestracji ruchomych obrazów. Materiał, który nakręcimy za jej pomocą, możemy w łatwy sposób przenieść do Bartłomiej Bojarski komputera i zmontować jako atrakcyjny film. grudzień 2004

Ważne szczegóły

grudzień 2004

Warunkiem uzyskania dobrych rezultatów na zdjęciach pod światło jest czystość obiektywu. Nawet jeden włosek lub trochę pyłu może zniweczyć nasze starania. Czyścić elementy optyczne należy jednak ostrożnie, bo delikatne powłoki przeciwodblaskowe są wrażliwe na zarysowanie. Fotograficy często zatrudniają asystentów do trzymania ekranów. My możemy poprosić kogoś o pomoc, ustawiając go w pobliżu naszego obiektu.

Wizja chodzenia z wielką płachtą białego kartonu wydaje się mało atrakcyjna? Ekran może być równie wygodny w transporcie co koszula. Kiedyś zapytałem znanego fotografika, dlaczego ubiera się często na biało. Przecież w naszej pracy to niepraktyczny kolor. Uśmiechnął się i powiedział – „I’m a screen” („Ja jestem ekranem”). Czy tak mała powierzchnia odbijająca wystarczy? Wykonałem następujące doświadczenie: stojąc przed modelką ubrany najpierw w czarną, a następnie białą koszulę, zmierzyłem światłomierzem różnicę światła na twarzy fotografowanej osoby. Wynosiła ona 3 stopNIE ZAWSZE POTRZEBUJEMY DOŚWIETLEŃ: Czasami zdjęcia sylwetkowe także mogą być ciekawe. nie przysłony! To bardzo du-

CHIP FOTO · VIDEO digital

CYFROWY KLAPS Panasonic NV-GS55EGE

Canon MV750i

Sharp VL-Z800S-S

Sony DCR-PC106E

Niewielka, lekka i wygodna kamera cyfrowa, rejestrująca obraz bardzo dobrej jakości na kasetach MiniDV, a także na karcie SD. Panasonic dysponuje ciekawym wyposażeniem w postaci mikrofonu będącego także prostym pilotem zdalnego sterowania. Interesująca jest technologia SoftSkin, która poprawia odwzorowanie kolorów ludzkiej skóry.

Ciekawa kamera wyposażona w wiele przydatnych funkcji, np. czujnik kondensacji pary wodnej. Duża liczba efektów obrazu pozwala na dość swobodne kreowanie materiału filmowego już w trakcie jego nagrywania. Kamera umożliwia zapis zdjęć w maksymalnej rozdzielczości 1024×768 na karcie SD.

Jako jedyna kamera biorąca udział w teście dysponuje ponadjednomegapikselową matrycą światłoczułą. Charakterystyczna jest też bardzo ergonomiczna obudowa, która umożliwia swobodny obrót części korpusu wraz z obiektywem. Dzięki temu urządzenie jest bardzo wygodne w użytkowaniu, gdyż można filmować w niemal każdej pozycji. Na uwagę zasługuje także bardzo dobrej jakości monitor LCD.

Niewielka kamera cyfrowa z dotykowym ekranem LCD. Dzięki temu dostęp do wszystkich opcji menu jest prosty i intuicyjny. Niestety, ma to też swoje wady — podczas filmowania w silnym świetle niewiele widać na wyświetlaczu.

niewielka, lekka, wejście DV, bogate wyposażenie smużenie w trybie Colour Night View

Ocena:

Info: www.panasonic.com.pl Cena: 3750 zł Wymiary: 10,9×7,7×6,2 cm Zoom optyczny/cyfrowy: 10×/500×

CHIP FOTO · VIDEO digital

wejście DV, czujnik kondensacji pary wodnej, duża liczba efektów obrazu

ergonomiczna obudowa, wysoka jakość obrazu, bardzo dobry wyświetlacz LCD

dość duża i ciężka

niewiele efektów odtwarzania

Ocena:

Info: www.canon.pl Cena: 3190 zł × Wymiary: 11,8 11,8×5,2 cm Zoom optyczny/cyfrowy: 22×/440×

Ocena:

Info: www.sharp.com Cena: 3750 zł Wymiary: 10×9,5×8,2 cm Zoom optyczny/cyfrowy: 10×/700×

niewielkie gabaryty, funkcje Spot Meter i Spot Focus niski komfort filmowania w silnym świetle

Ocena:

Info: www.sony.com Cena: 3660 zł Wymiary: 9,7×9,5×5 cm Zoom optyczny/cyfrowy: 10×/120×

[Test• Tanie kamery cyfrowe] samych urządzeń. Ponadto, aby uzyskać efekt finalny naszej zabawy z kamerą w postaci zmontowanego filmu, wystarczy złącze FireWire w naszym pececie, program do edycji wideo, który z reguły otrzymujemy razem z kamerą, oraz odrobina wyobraźni i kreatywności. Jest jeszcze jeden powód dużej popularności cyfrowych kamkorderów, kto wie, czy nie najważniejszy – wciąż spadające ceny tych urządzeń. Dysponując kwotą około 2500–3500 zł, możemy kupić sprzęt bardzo dobrej jakości. Jakimi parametrami charakteryzują się cyfrowe kamkordery i czego możemy oczekiwać po urządzeniach, których cena nie przekracza 4 tysięcy złotych? Przyjrzeliśmy się bliżej 8 modelom kamer cyfrowych dostępnych na naszym rynku, które różniły się nie tylko wielkością, ale także funkcjonalnością, wyposażeniem oraz jakością rejestrowanegoobrazu.

Panasonic NV-GS55EGE

FORMAT DV W amatorskich kamerach cyfrowych dominującym formatem zapisu jest DV (Digital Video). W skład konsorcjum, które przyczyniło się do jego powstania, wchodziło wiele firm, między innymi Sony, JVC, Philips, Panasonic, Sanyo, Hitachi, Sharp, Thompson, Mitsubishi i Toshiba. Format zapisu DV charakteryzuje się tym, że każda zapisana ścieżka dzieli się na cztery sektory spełniające różne funkcje. Pierwszym z nich jest sektor kodów pomocniczych, który składa się z informacji o kodach czasu, identyfikatorów indeksowych oraz identyfikatorów PP. Informacje te służą do nagrywania i odtwarzania nieruchomego obrazu. Kolejny sektor to obszar obrazu, w którym dzięki algoryt-

ŁATWY DOSTĘP: W większości kamer przyciski znajdują się pod ekranem LCD, co pozwala na wygodne korzystanie z poszczególnych funkcji kamery.

Canon MV750i Nowoczesne kamery wyposażane są w funkcje niezwiązane bezpośrednio z filmowaniem. Na przykład MV750i Canona informuje użytkownika o kondensacji wilgoci wewnątrz urządzenia. Na takie zjawisko sprzęt narażony jest szczególnie zimą. Jeśli zdarzy się nam wyjść z ciepłego pomieszczenia prosto na dwór, a tam panuje ujemna temperatura, na pewno

mom kompresji danych zapisana jest maksymalna ilość informacji o obrazie. W sektorze dźwięku natomiast zapamiętywany jest 16- lub 12-bitowy dźwięk w formacie PCM. Ostatnim sektorem jest obszar ITI, w którym gromadzone są dane potrzebne np. do wyszukiwania ścieżek przy dogrywaniu dodatkowej ścieżki dźwiękowej. Obraz zapisywany w formacie DV poddawany jest kompresji algorytmem DCT (dyskretna transformata kosinusowa) ze współczynnikiem 5:1. Dzięki temu zmniejszono przepustowość potoku wideo pięciokrotnie, do 32 megabitów na sekundę. Ciekawostką jest fakt, że ten sam algorytm wykorzystuje się w formatach JPEG, MJPEG, MPEG-1,

Digital Video (DV) 1 ramka=12 ścieżek

Kasety MiniDV i Digital 8. MPEG-2, Digital Betacam, DVCPro i DVCam. Do rejestracji sekwencji wideo w wypadku formatu DV w kamerach amatorskich używa się kaset MiniDV, które wielkością zbliżone są do pudełka zapałek. Tak małe rozmiary kasetki można uzyskać dzięki zapisowi na taśmie o szerokości zaledwie 6,35 mm. Tymczasem w przypadku standardu Digital 8, który wy-

Digital8 1 ramka=6 ścieżek

JVC GR-D73E

Sony DCR-HC16E

JVC GR-DX37E

Samsung VP-D303

Na uwagę zasługuje obecność lampki doświetlającej, która będzie szczególnie przydatna w miejscach, które są niezbyt dobrze oświetlone. Inną ciekawostką jest funkcja automatycznego startu kamery po otwarciu wizjera lub LCD.

Niewielka kamera cyfrowa z trybem filmowania w całkowitej ciemności. Dzięki funkcji Easy Handycam nawet niedoświadczony amator nie mający dotychczas zbyt wiele do czynienia z filmowaniem, może kręcić ujęcia bez obaw o to, czy będa udane. Powoduje ona, że wszystkie parametry pracy kamery ustawiane są automatycznie.

Niewielka, lekka kamera cyfrowa. Na szczególną uwagę zasługuje bardzo jasny obiektyw. Kolejną rzeczą wartą uwagi jest obecność lampki doświetlającej. Kamera może poszczycić się całkiem niezłą jakością obrazu.

Największą ciekawostką urządzenia jest całkowicie polskie menu, dzięki któremu łatwiej obsługuje się kamerę. Inna przydatna funkcja to TeleMakro, umożliwiająca kręcenie filmów z niewielkiej odległości.

lampka doświetlająca, dobra jakość obrazu

dobra jakość obrazu, możliwość ustawienia balansu bieli

niewielkie gabaryty, duża jasność obiektywu

polskie menu, funkcja TeleMakro

dość ciężka

czarno-biały wizjer

dość droga

średnia jakość obrazu

Ocena:

Info: www.jvc.com.pl Cena: 3100 zł Wymiary: 12,3×9×6,5 cm Zoom optyczny/cyfrowy: 16×/700×

Ocena:

Info: www.sony.com Cena: 2980 zł Wymiary: 11,2×8,6×5 cm Zoom optyczny/cyfrowy: 10×/100×

Ocena:

Info: www.jvc.com.pl Cena: 3700 zł Wymiary: 9,5×9,5×5,5 cm Zoom optyczny/cyfrowy: 12×/700×

Ocena:

Info: www.samsung.pl Cena: 2400 zł Wymiary: 11,2×9,8×5,5 cm Zoom optyczny/cyfrowy: 20×/900×

CHIP FOTO · VIDEO digital

8 mm

6,35 mm

W ofercie Panasonica na szczególną uwagę zasługuje niewielka i lekka kamera cyfrowa NV-GS55EGE. To urządzenie umożliwia nie

tylko kręcenie filmów na taśmie, ale również rejestrowanie zdjęć i krótkich klipów wideo na karcie SD – w tym wypadku obraz kompresowany jest za pomocą algorytmu MPEG-4. Dużym atutem kamery są wyjście i wejście DV, co w znaczący sposób zwiększa jej funkcjonalność. Warto również zwrócić uwagę na ciekawą funkcję – SoftSkin. Dzięki niej możemy uzyskać efekt bardziej „miękkiej” barwy ludzkiej skóry. Kamera ma zaimplementowane technologie rejestracji filmów w nienajlepszych warunkach oświetleniowych lub w całkowitej ciemności. Pierwsza z nich – Colour Night View – polega na podniesieniu czułości przetwornika do wartości, przy której obraz jest na tyle jasny, że coś na nim widać. Znacznie bardziej ciekawym wydaje się drugi tryb – 0 Lux Night View – służący do filmowania w całkowitej ciemności. Do rozjaśniania kręconej sceny wykorzystywany jest ekran LCD z wyświetlonym białym tłem, obrócony w stronę filmowanego obiektu. Niestety, obie technologie powodują znaczny spadek jakości obrazu (duże smużenie).

kody pomocnicze

dźwięk

obraz

ITI

wewnątrz sprzętu skropli się para wodna, co z kolei może doprowadzić do awarii urządzenia. Gdy zdarzy się taka sytuacja, wówczas kamera da nam o tym znać. Mimo że urządzenie nagrywa materiał na kasetkach MiniDV, to charakteryzuje się całkiem sporymi gabarytami. Jednak nie jest to wyjątkowo uciążliwe, zwłaszcza że kamera dobrze leży w ręku, a większość ważnych funkcji jest łatwo dostępna dzięki kilku przyciskom umieszczonym na obudowie. Ponadto urządzenie umożliwia zapis zdjęć w maksymalnej rozdzielczości 1024×768 na karcie SD. Warto zwrócić uwagę także na dodatkowe wyposażenie, które otrzymujemy razem ze sprzętem. Najciekawszym elementem jest konwerter szerokokątny, znacznie poprawiający filmowe możliwości kamery.

CHIP FOTO · VIDEO digital

lansowała firma Sony, zapis realizowany jest na dużo szerszych taśmach (8 mm). Co ciekawe, kamery formatu Digital 8 umożliwiają zapis zarówno na kasetach zgodnych z tym standardem, jak również na taśmach analogowego systemu Hi8. Różnica polega tylko na maksymalnej długości nagrania, które jest krótsze o około 1/4 w wypadku kaset Hi8. Sama technologia zapisu danych na taśmach w obu wypadkach pozostaje taka sama, ale różni się z technicznego punktu widzenia. Istotną różnicą między formatami Digital 8 i MiniDV jest sposób zapisu. W wypadku MiniDV jedna ramka filmu zapisywana jest na dwunastu ścieżkach. Tymczasem w formacie Digital 8, informacja dla jednej ramki zapisywana jest na obszarze który zajmuje sześć ścieżek. Taka metoda zapisu umożliwia rejestrację obrazu cyfrowego właśnie na taśmach Hi8.

Sharp VL-Z800S-S VL-Z800S-S to pod względem ergonomii i funkcjonalności najciekawsze urządzenie spośród wszystkich testowanych. Innowacją jest możliwość niemal dowolnego obracania obiektywu w jednej płaszczyźnie. Dzięki temu kamera jest bardzo wygodna w użytkowaniu, ponieważ można nią filmować w każdej dogodnej dla filmowca pozycji. Na uwagę zasługuje też bardzo dobrej jakości monitor LCD o dużym kontraście, co powoduje, że przy ostrym świetle nie mamy problemu z oglądaniem obrazu na wyświetlaczu. Kamera Sharpa, jako jedyna z testowanych, ma matrycę CCD większą niż 1 megapiksel, dzięki czemu rejestruje obraz bardzo wysokiej jakości. Spośród wszystkich kamer Sharpa cechowała naj-

OBROTOWY KORPUS: Dzięki przegubowemu zamocowaniu obiektywu Sharp VL-Z800S umożliwia wygodnie filmowanie niemal z każdej pozycji.

grudzień 2004

Mały krok dla Adama. Łatwy trik do zrobienia przez ojca Adama! Panasonic NV-GS55EGE

Canon MV750i

Cena

3750 zł

WWW

www.panasonic.com.pl

Sharp VL-Z800S-S

3190 zł

3 750 zł

www.canon.pl

Jakość i płynność obrazu (50%)

Funkcjonalność (30%)

100

Budowa i wyposażenie (20%)

100

91 100

97 20

www.sony.com

97 98

3660 zł

www.sharp.com

OCENA ŁĄCZNA*

Sony DCR-PC106E

69 0

100

88 86 97

100

Oceny cząstkowe Jakość i przetwarzanie obrazu Czasy pracy i przetwarzania (15 pkt)

15,0

14,5

12,2

14,7

Jakość wideo (75 pkt)

70,4

72,4

75,0

71,8

Jakość zdjęć (10 pkt)

9,3

10,0

3,8

Wymiary i waga (25 pkt)

25,0

18,5

16,9

24,2

Układ optyczny, migawka, przetwornik (25 pkt)

21,2

21,8

25,0

17,5

Wizjer i panel LCD (10 pkt)

9,6

8,9

9,2

10,0

Budowa i wyposażenie

Oświetlenie i dźwięk (10 pkt)

NIEPOZORNE LAMPKI: Chociaż nie mogą się równać z zewnętrznym reflektorem, okazują się bardzo przydatne podczas filmowania scen niedoświetlonych lub w całkowitych ciemnościach.

Wejścia/wyjścia/nośniki (25 pkt)

5,3

9,0

8,1

5,3

22,6

21,8

20,8

11,9

4,7

2,2

2,5

Inne (5 pkt) Funkcjonalność

lepsza jakość nagrywanego materiału oraz równie dobra jakość zdjęć zapisywanych na karcie pamięci. Kamera nie miała żadnych problemów z filmowaniem szybko poruszających się obiektów. Obraz zawsze był wyraźny i ostry. Bardzo dobrze radziła sobie również z rejestrowaniem ujęć obrazujących przejścia między pomieszczeniami o skrajnie różnych warunkach oświetleniowych. W odróżnieniu od innych modeli Sharp VL-Z800S-S bardzo szybko radził sobie z doborem balansu bieli oraz ustawieniem ostrości.

Ergonomia (10 pkt)

4,9

6,1

4,9

10,0

Funkcje nagrywania (35 pkt)

31,4

30,4

27,6

35,0

Funkcje odtwarzania (25 pkt)

25,0

22,6

Wyposażenie (15 pkt)

14,7

15,0

10,1

10,0

Pobór energii (15 pkt)

12,8

13,0

15,0

13,2

11,9

18,9

Dane techniczne Wymiary spoczynkowe (dł. × wys. × szer.)

10,9×7,7×6,2 cm

11,8×11,8×5,2 cm

10×9,5×8,2 cm

9,7×9,5×5 cm

Ciężar z akumulatorem

401 g

542 g

515 g

440 g

JVC GR-D73

Typ akumulatora/pojemność

CGA-DU07/680 mAh

BP-508/800 mAh

BT-L227/1100 mAh

NP-FF51/780 mAh

Rzeczywista liczba punktów przetwornika CCD

800 tys.

1330 tys.

800 tys.

Większość modeli z tej serii ma przetwornik CCD 800 000 pikseli, co pozwoliło podnieść rozdzielczość pionową obrazu do 540 linii i w pełni wykorzystać zalety formatu DV. Dodatkowo, GR-D73 może wykonywać zdjęcia w czterech rozdzielczościach: 1600×1200, 1280×960, 1024×768 oraz tradycyjnie 640×480 pikseli. Wśród ciekawych udogodnień technicznych znalazła się trzystopniowa redukcja zakłóceń (3D NR). Dzięki niej kamera redukuje szumy podczas filmowania w słabych warunkach oświetleniowych. Urządzenie to warte jest uwagi także z powodu obecności lampki doświetlającej, dzięki której często staje się możliwe filmowanie scen źle lub w ogóle nieoświetlonych. Co więcej,

Średnica obiektywu

27 mm

30,5 mm

30 mm

25 mm

Zakres ogniskowych

2,3–23 mm

2,8–61,6 mm

3,8–38 mm

2,3–23 mm

Czas otwarcia migawki min.; maks.

1/50 s; 1/8000 s

1/50 s; 1/2000 s

1/12 s; 1/10000 s

1/50 s; 1/3500 s

Minimalne wymagane oswietlenie

Zoom optyczny/cyfrowy

10×/500×

22×/440×

10×/700×

10×/120×

Ustawianie ostrości automatyczne/ręczne

Stabilizator obrazu

cyfrowy

Regulacja punktu bieli automatyczna/manualna/ wg typu oswietlenia/liczba presetów

///4

///2

///3

Rodzaj wizjera

cyfrowy kolorowy

Przekątna wizjera

0,33 cala

0,16 cala

0,33 cala

Liczba punktów wizjera

113 tys.

Przekątna wyświetlacza LCD

2,5 cala

Liczba pikseli

113 tys.

112 tys.

b.d.

123 tys.

Obrót wyświetlacza/ekran dotykowy/ wył. podświetlenia/pojskojęzyczne menu

///

Wbudowana lampa do filmowania/ praca przy niedostatecznym oświetleniu/ praca w całkowitej ciemności

Kaseta MiniDV/8mm/Hi8/Digital8

///

Karty pamięci CF/Memory Stick/SmartMedia/MMC/xD

////

Wyjścia FireWire/iLink/S-Video/Composite/Audio

////

Wejścia FireWire/iLink/S-Video/Composite/Audio/Mic

/////

Pinnacle Studio Plus. Efekty specjalne wymagają profesjonalnego, drogiego sprzętu? Już nie! Co jest sekretem? Program Pinnacle Studio Plus teraz posiada narzędzia takie jak: „chroma key”, dzięki którym w prosty sposób możesz zastostować w swoim filmie profesjonalne efekty specjalne. Teraz możesz wstawić dowolną osobę w dowolne miejsce! Musisz tylko wybrać jednolite tło za danym obiektem, a Pinnacle Studio Plus wykona resztę. Wyobraż sobie, że sam prowadzisz prognozę pogody lub stoisz na księżycu! Teraz to jest proste! Jeśli chcesz się dowiedzieć jak samodzielnie zrobić ciekawy film za pomocą Pinnacle Studio Plus zamów wersję testową programu– odwiedz naszą stronę internetową: www.studiohowto.com/p3

UCHWYT NA DŁOŃ: Wyściełany uchwyt obejmujący dłoń trzymającą kamerę jest niezbędny nie tylko przy używaniu dużych kamer, ale i tych najmniejszych. Bez „gripa” trudno przez dłuższy czas utrzymać kamerę w ręce.

* — ocena łączna jest średnią ważoną ocen cząstkowych, bd. — brak danych, — tak, — nie

CHIP FOTO · VIDEO digital

100

[Test• Tanie kamery cyfrowe] JVC GR-D73E

JVC GR-DX37E

3100 zł

Sony DCR-HC16E

3700 zł

www.jvc.com.pl

2980 zł

www.jvc.com.pl

100

80 80

78 0

www.samsung.pl

80 79

74 84

2400 zł

www.sony.com

81 84

Samsung VP-D303

89 0

100

67 50 84

100

12,8

14,3

12,0

67,5

68,5

69,1

51,3

8,9

3,7

3,8

5,5

16,6

22,5

22,1

22,3

20,5

21,8

17,5

22,3

9,1

9,6

9,2

6,2

4,3

2,4

18,4

11,2

7,0

13,5

2,5

5,0

6,1

8,3

7,2

6,1

27,2

26,2

31,7

25,1

14,6

15,9

18,9

21,3

11,1

10,0

13,2

13,9

13,7

14,2

13,2

12,3×9×6,5 cm

9,5×9,5×5,5 cm

11,2×8,6×5 cm

11,2×9,8×5,5 cm

573 g

445 g

490 g

462 g

BN-V408U/800 mAh

BN-V107U/700 mAh

NP-FP50/780 mAh

SB-LS110/680 mAh

800 tys.

30,5 mm

27 mm

25 mm

30 mm

2,7–43,2 mm

2,6–31,2 mm

2,3–23 mm

bd.

1/50 s; 1/120 s

1/50 s; 1/4000 s

1/50 s; 1/3500 s

1/50 s; 1/10000 s

bd.

16×/700×

12×/700×

10×/100×

20×/900×

cyfrowy

///3

///2

cyfrowy kolorowy

cyfrowy czarno-biały

cyfrowy kolorowy

0,33 cala

0,24 cala

bd.

123,2 tys.

113 tys.

2,5 cala

bd.

123 tys.

///

////

/////

100

lampka ta może się włączać automatycznie, gdy kamera „uzna”, że warunki oświetleniowe są niedostateczne. Oczywiście opcję tę można wyłączyć – wówczas użytkownik decyduje, kiedy włączyć lampkę. Inną ciekawą funkcją jest automatyczny start urządzenia po otwarciu wizjera lub monitora LCD.

JVC GR-DX37 GR-DX37 to niewielka kamera cyfrowa z jasnym (f/1.2) obiektywem asferycznym. Wysoką jakość obrazu zapewnia również 1/6calowy przetwornik CCD składający się z 800 000 pikseli. Mimo swoich niedużych rozmiarów kamkorder jest wygodny i funkcjonalny. Dzięki 12-krotnemu zoomowi optycznemu oraz systemowi redukcji szumów (3D NR) kamera umożliwia kręcenie ujęć bardzo dobrej jakości. Chcąc natomiast filmować w ciemnych pomieszczeniach, możemy posłużyć się lampką doświetlającą, która podobnie jak w modelu GR-D73 włącza się automatycznie. Użytkownik może ponadto skorzystać z funkcji Digital Colour NightScope. Niestety, chociaż uzyskamy kolorowe ujęcia nawet w słabych warunkach oświetleniowych, widać na nich wyraźne smużenie. Po rozłożeniu ekranu LCD można się nieco rozczarować wielkością wyświetlacza. Obudowa jest duża, ale przekątna ekranu ma zaledwie 2,5 cala. Jednak dobra jakość i niezły kontrast mogą nieco zrekompensować niewygody korzystania z małego ekranu LCD.

SONY DCR-PC106E DCR-PC106E to mała kamera MiniDV z przetwornikiem Advanced HAD CCD o rozdzielczości 800 tys. pikseli i optyką Carl Zeiss Vario-Sonnar. Urządzenie wyposażone jest w cyfrowy stabilizator obrazu (Steady Shot) oraz 10-krotny zoom optyczny. Wyjście iLink i strumieniowa transmisja danych pozwalają na bieżąco przesyłać rejestrowany obraz do komputera lub innych urządzeń cyfrowych. Ciekawe element to hybrydowy ekran dotykowy o przekątnej 2,5 cala. Za jego pomocą można nie tylko precyzyjnie kadrować ujęcia, edytować i odtwarzać zarejestrowany materiał, ale także modyfikować ustawienia kamery. Według producenta ekran LCD typu hybrydowego (Hybrid) powinien zapewniać bardzo jasny i wyraźny obraz wówczas, gdy kontrast między filmowanym obiektem a tłem jest bardzo duży, np. na plaży lub na ośnieżonym górskim stoku. Jednak w rzeczy-

CHIP FOTO · VIDEO digital

DLA POCZĄTKUJĄCYCH: Dzięki funkcjom Easy Q (Sansung) i Easy Handycam (Sony) obsługa kamery staje się fraszką. Niemal wszystkie opcje ustawiane są przez urządzenia automatycznie, co jest bardzo przydatne zwłaszcza dla początkujących filmowców amatorów.

wistości urządzenie to nie działa aż tak dobrze. Filmowanie w słoneczny dzień może być mało komfortowe, ponieważ w ostrym świetle na ekranie niewiele widać. To jednak nie wszystkie udogodnienia. PC106E została wyposażona w drugi przycisk Start/Stop, który znacznie ułatwia sterowanie nagrywaniem, zwłaszcza gdy użytkownik filmuje samego siebie. Z myślą o początkujących entuzjastach kamerę wyposażono w przycisk Easy Handycam. Ta unikatowa, opracowana przez Sony funkcja upraszcza wybieranie opcji z menu, ponieważ wyświetla na ekranie LCD ograniczony zestaw poleceń dużą, wyraźną czcionką. Dzięki temu, że niemal wszystkie ustawienia są dobierane automatycznie, użytkownikowi przedstawiane są do wyboru wyłącznie polecenia niezbędne do podstawowej obsługi kamery, co jeszcze bardziej ułatwia naukę filmowania. Aby przywrócić normalny tryb działania menu, wystarczy nacisnąć ponownie przycisk Easy Handycam. Razem z kamerą użytkownik dostaje stację dokującą Handycam Stadion. Jest to urządzenie z własnym źródłem zasilania, które wyposażono we wszystkie najważniejsze złącza. Po umieszczeniu kamery w podstawce dokowania uzyskuje się natychmiastowy dostęp do szybkich interfejsów USB i iLink, gniazda audio-wideo do telewizora lub magnetowidu oraz do zasilania, które umożliwia ładowanie akumulatora. Sama kamera jest wprawdzie wyposażona w gniazda iLink, USB i zasilania, które pozwalają użytkownikom korzystać z podstawowych opcji komunikacyjnych, ale pełne i łatwe połączenie z telewizorem lub komputerem PC zapewnia właśnie stacja dokowania Handycam Station.

Podczas ładowania akumulatora w stacji kamera może odtwarzać i nagrywać materiał wideo, a ponadto można ją obsługiwać jednocześnie za pomocą pilota.

Sony DCR-HC16E KameraDCR-HC16E jest nieco większa w porównaniu z modelem PC106E, i podobnie jak on dysponuje przetwornikiem Advanced HAD CCD o rozdzielczości 800 tys. pikseli oraz optyką Vario-Sonnar sygnowaną przez Zeissa. Dostęp do opcji menu zagwarantowany jest za pomocą hybrydowego ekranu dotykowego o przekątnej 2,5 cala. Niestety, wyświetlacz ten posiada te same wady co w kamerze PC106E, a więc filmowanie w słoneczny dzień może być nieco utrudnione. Warto zwrócić uwagę na jej dwie interesujące funkcje: Spot Metering, czyli punktowy pomiar ekspozycji, oraz Spot Focus – ustawiania ostrości we wskazanym punkcie kadru. Obie wspomniane funkcje stają się bardzo użyteczne podczas filmowania niedostatecznie oświetlonych scen lub kontrastowych przedmiotów. Jeśli chcemy nakręcić film w całkowitej ciemności, możemy skorzystać z opcji NightShot Plus. Po jej włączeniu scena „oświetlana” jest za pomocą diody podczerwonej, a kamera rejestruje obraz w charakterystycznym zielonkawym kolorze. W pewnych okolicznościach jest to dobre rozwiązanie, jednak ma swoje wady. Obraz jest monochromatyczny i nie widać większości drobnych jasnych szczegółów. Podobnie jak w modelu PC106E, korzystanie z kamery może początkującym użytkownikom ułatwić funkcja Easy Handycam.

DODATKOWY NOŚNIK: Niektóre kamery pozwalają na zapisywanie zdjęć na karatach pamięci flash lub na taśmie. Dzięki migawkom robionym podczas kręcenia filmu, możemy znacznie urozmaicić nasze nagranie.

Trudny wybór Zakup kamery cyfrowej nie należy do zadań najłatwiejszych. Jednak zanim zdecydujemy się na konkretny model, powinniśmy zastanowić się, czego oczekujemy od naszego sprzętu. Kamery cyfrowe nie należą do urządzeń tanich. Podejmując decyzję, powinniśmy mieć na względzie sy-

tuacje, w jakich będziemy kamerę wykorzystywali. Nierzadko płacąc mniej, możemy nabyć produkt z nawiązką spełniający nasze oczekiwania. Dla użytkowników najbardziej ceniących sobie jakość materiału filmowego najlepszym wyborem będzie kamera Sharp VL-Z800S-S. Jej 1,3-megapikselowa matryca CCD oraz względnie jasny obiektyw gwarantują doskonałą jakość obrazu. Dodatkowym atutem jest możliwość fotografowania z dużą rozdzielczością i zapisywanie zdjęć na kartę pamięci. Jeśli natomiast najważniejszymi cechami naszej kamery mają być bardzo dobra ergonomia oraz funkcjonalność, wówczas powinniśmy się zainteresować kamkorderem Panasonic NV-GS55EGE. Na pewno będziemy zadowoleni z jego niewielkich gabarytów oraz prostoty obsługi, która jednocześnie nie oznacza braku wielu zaawansowanych funkcji – wręcz przeciwnie. Niestety, dysponuje ona tylko 10krotnym zoomem optycznym, co w niektórych przypadkach może okazać się niewystarczające. Planując zakup kamery, zwróćmy również uwagę na dostępne akcesoria. Pod tym względem interesujący jest Canon MV750i, do którego producent dołącza (w cenie kamery) szerokokątny konwerter znacznie poprawiający funkcjonalność kamery.

AKUMULATORY NIKLOWE: Na stronach 68–69 podajemy wszystkie istotne informacje dotyczące akumulatorków niklowo-kadmowych (Ni-Cd) oraz niklowo-wodorkowych (Ni-MH).

AKUMULATORY LITOWE: Na stronach 69–70 zamieszczamy wskazówki dotyczące akumulatorków litowo-jonowych (Li-ion) i litowo-polimerowych (Li-Polymer). 66

CHIP FOTO · VIDEO digital

Foto: M. Fiorito

Samsung VP-D303 VP-D303 to jedyna kamera wśród testowanych, która oferowała menu w języku polskim. Jest to ukłon przede wszystkim w stronę początkujących użytkowników – dla nich korzystanie z anglojęzycznego menu może być drogą przez mękę. Polska wersja językowa znacznie ułatwia pracę i korzystanie z kilkakrotnie zagnieżdżonych opcji. Inne usprawnienie to funkcja Easy Q spełniająca tę samą rolę co Easy Handycam w kamerach Sony. Na uwagę zasługuje duży, 20-krotny zoom optyczny, co jest raczej rzadkością w kamerach z tej klasy cenowej. Niestety, jakość obrazu nie jest rewelacyjna. O ile w dobrze oświetlonych scenach wszystkie szczegóły są wyraźne, o tyle w gorszych warunkach urządzenie radzi sobie raczej słabo, mając problemy np. z szybkim złapaniem ostrości. Kolejnym minusem jest brak wejścia DV.

P O R A D Y Tuning akumulatorów

]

WIĘCEJ MOCY

[Porady• Tuning akumulatorów] Rozróżniamy cztery rodzaje akumulatorów: niklowo-kadmowe (Ni-Cd), niklowo-wodorkowe (Ni-MH), litowo-jonowe (Li-Ion) i litowo-polimerowe (Li-Polymer). Akumulatory niklowe są stosunkowo niedrogie i wytrzymałe, ale za to sporo ważą; litowe kosztują z kolei więcej, są jednak lżejsze i wymagają mniej troski. Warto poświęcić akumulatorom nieco uwagi i o nie zadbać. Utrzymywanie w dobrej kondycji źródła energii na pewno zwiększy prawdopodobieństwo bezproblemowej pracy zasilanego nim urządzenia.

Stosując odpowiednią strategię oraz kilka prostych zasad, można zwiększyć wydajność akumulatorów. Podajemy wskazówki i metody wydłużenia czasu L. N., oprac. Marek Budny pracy aparatów cyfrowych i kamkorderów.

kumulatory to gorący temat. Użytkownicy na forach i grupach dyskusyjnych poruszających zagadnienia dotyczące fotografii cyfrowej skarżą się na baterie, które zbyt szybko się rozładowują. Wbrew pozorom utrzymanie akumulatorów w dobrej kondycji przez 2–3 lata nie jest wcale trudne: ważne jest odpowiednie ładowanie i umiejętne z nich korzystanie.

Akumulatorki Ni-MH oraz Ni-Cd są najtańszymi, najwytrzymalszymi i najtrwalszymi ze źródeł zasilania – ich żyworność wynosi od 500 do 1000 cykli ładowania (niektóre źródła podają, że liczba ta wynosi nawet 1500 cykli).

Rozróżniamy cztery rodzaje akumulatorków: niklowo-kadmowe (Ni-Cd), niklowo-wodorkowe (Ni-MH), litowo-jonowe (Li-Ion) i litowo-polimerowe. Każdy typ akumulatorów ma swoje zalety i wady. Znając je, łatwiej będzie nam dopasować typ akumulatora do wymagań, jakie stawia zasilane nim urządzenie elektroniczne, oraz odpowiednio go eksploatować.

Ni-Cd Ni-MH

NAJWAŻNIEJSZE POJĘCIA ZWIĄZANE Z AKUMULATORAMI Jeśli chcemy dowiedzieć się czegoś więcej o akumulatorach, spotkamy się na pewno z następującymi pojęciami: pojemność, prąd ładowania, gęstość energii, rezystancja wewnętrzna oraz efekt pamięciowy. Po zapoznaniu się z nimi będziemy mogli lepiej korzystać z akumulatorów.

X POJEMNOŚĆ – podawana jest w miliamperogodzinach (mAh). Jeśli na przykład podana jest wartość 1000 mAh, oznacza to, że akumulator może dostarczyć w ciągu godziny prąd o natężeniu 1000 mA albo w ciągu pięciu godzin 200 mA. Po tym czasie rozładowuje on się, a napięcie spada do około 1 V (w popularnych paluszkach typu AA i AAA). Pojemność największych obecnie akumulatorów Ni-MH typu AA wynosi obecnie 2500 mAh, litowych w notebookach zaś nawet 8000 mAh. Czasami pojemność podawana jest w watogodzinach (Wh) lub miliwatogodzinach (mWh). Aby obliczyć, ile mAh jest w stanie „oddać” akumulator, wystarczy podzielić wartość wyImpedancja: rażoną w Wh przez napięcie akumulaIm wyższa jest tora (np. pojemrezystancja ność 2,4 Wh akuwewnętrzna, tym mulatora o napięprzepływ prądu ciu 1,2 V to 2 Ah, jest mniejszy. czyli 2000 mAh).

X PRĄD ŁADOWANIA C – pojęcie to określa natężenie prądu ładującego i rozładowującego. Jeśli na przykład akumulator 1000 mAh jest ładowany/rozładowywany prądem o wartości 3C, to natężenie prądu ładującego/rozładowującego wynosi 3 x 1000 mAh, czyli 3 A. X GĘSTOŚĆ ENERGII – producenci podają zwykle, ile można zmagazynować energii w jednostce pojemności lub masy. Najczęściej gęstość podawana jest w watogodzinach na litr (Wh/l) lub na kilogram (Wh/kg). Oznacza to, że w jednym litrze lub kilogramie substancji

chemicznych wypełniających akumulator można zgromadzić jedną watogodzinę energii. X IMPEDANCJA ALBO REZYSTANCJA WEWNĘTRZNA – im niższa jest rezystancja wewnętrzna akumulatora, tym lepsza jest jego wydajność prądowa i tym bardziej energochłonne urządzenia może on zasilać. Akumulatory Ni-MH (paluszki) mają najniższą rezystancję o wartości około 20–30 mΩ, na kolejnych miejscach plasują się zaś niklowo-kadmowe (20–40 mΩ), litowo-polimerowe (30–40 mΩ) oraz litowo-jonowe (100–150 mΩ).

X EFEKT PAMIĘCIOWY – jedną z wad akumulatorów Ni-Cd jest zjawisko efektu pamięciowego (w Ni-MH występuje ono w mniejszym stopniu). Jeżeli akumulatory Ni-Cd nie są rozładowywane do końca, następuje częściowa krystalizacja elektrolitu. Na skutek tego pojemność Efekt pamięci: akumulatora się zmniejsza. Dlatego akumulatory Ni-Cd za Z powodu krystalikażdym razem powinny być zacji elektrolitu rozładowywane do końca zmniejsza się pow specjalnym urządzeniu bądź jemność akumulateż w ładowarce z funkcją roztorów niklowych. 67 CHIP FOTO · VIDEO digital ładowania.

CHIP FOTO · VIDEO digital

›

WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE AKUMULATORKÓW NIKLOWYCH

Odwracanie efektu pamięciowego

Za pomocą sterowanej procesorem szybkiej ładowarki można zregenerować akumulatory Ni-Cd i Ni-MH, w których wystąpiło zjawisko efektu pamięciowego. Ładowarki takie mają oprócz funkcji ładowania również opcję rozładowywania. Akumulator wtedy zmniejsza swoje napięcie do 0,9–1,0 V i zaraz później ładowany jest prądem o wartości 1C. Proces ten może być powtarzany przez niektóre „inteligentne” ładowarki dwa do trzech razy. Działanie takie, dzięki któremu w ogniwach Ni-Cd i Ni-MH zanika efekt pamięci, w żargonie fachowym nazywa się formatowaniem.

Ni-Cd Ni-MH

Reanimowanie akumulatorów bez użycia funkcji rozładowania

Akumulatory z efektem pamięciowym można bez problemów „ożywić” ładowarką, która nie ma funkcji rozładowywania. Używamy ich w urządzeniu do momentu całkowitego rozładowania, a następnie ładujemy do pełna. Aby osiągnąć lepszy efekt, procedurę można powtórzyć dwa-trzy razy w następujących po sobie cyklach.

Ni-Cd

Akumulatorki Ni-Cd spisują się lepiej w niskich temperaturach

Jeśli temperatura spada poniżej zera, na przykład podczas jazdy na nartach albo wspinaczki

CHIP FOTO · VIDEO digital

górskiej, w pełni naładowane akumulatory Ni-MH oddają tylko od 50 do 70% zmagazynowanej energii. Dzieje się tak dlatego, że w niskich temperaturach procesy chemiczne zachodzące w akumulatorze zostają spowolnione. W takich warunkach napięcie spada nawet przy niewielkim obciążeniu. W warunkach zimowych lepiej spisują się akumulatory niklowo-kadmowe.

Ni-Cd Ni-MH

Ładowaniej akumulatorów Ni-MH w ładowarce dla Ni-Cd

Nigdy nie wolno ładować akumulatorów Ni-MH w ładowarce przeznaczonej do Ni-Cd, ponieważ ogniwa mogą się przeładować i przepalić. Dzieje się tak dlatego, że tak zwana krzywa charakterystyczna ładowania aku-

mulatorów Ni-Cd różni się nieco od krzywej Ni-MH. Punkt szczytowy napięcia ogniw wodorkowych jest położony niżej niż kadmowych, dlatego też automatyka wyłączeniowa w ładowarkach Ni-MH musi być bardziej czuła niż w Ni-Cd. Szybkie ładowarki niektórych producentów – jak na przykład Ansmann czy GP – wyposażone są w przełącznik akumulatorów Ni-Cd i Ni-MH.

Ni-Cd Ni-MH

Szybka technika ładowania akumulatorów

Ogniwa niklowe można ładować szybciej prądem o wartości od 0,5C do 1C. Wiąże się to jednak z koniecznością zastosowania szybkiej ładowarki procesorowej, która potrafi „obserwować” prędkość wzrostu temperatury

OSTROŻNIE PRZY ZAKUPIE AKUMULATORÓW Zalecanie niewłaściwej techniki ładowania, źle podana pojemność akumulatorów oraz brak daty produkcji to tylko niektóre grzechy popełniane przez producentów akumulatorów i ładowarek. CHIP FOTO-VIDEO digital doradza, na co zwrócić szczególną uwagę przy zakupie akumulatorów i ładowarek. X PRZESTARZAŁA TECHNIKA ŁADOWANIA: Ładowarki, które ładują akumulatorki niklowe przez 14 do 16 godzin przy użyciu małego natężenia prądu (0,1 C), nazywane są urządzeniami typu „slow-charger”. Ponieważ te niezbyt nowoczesne dystrybutory energii można wyprodukować za naprawdę niewielkie pieniądze, stosuje się je w telefonach komórkowych, bezprzewodowych, odtwarzaczach CD oraz wielu innych urządzeniach elektronicznych. Rzadko zdarza się, by taka ładowarka kontrolowała napięcie i temperaturę ładowanego akumulatora i w porę odcinała prąd ładowania. Korzystając z ładowarki „slow-charger”, sami musimy obliczyć, ile godzin powinny ładować się akumulatory. Wartość prądu ładowania podana jest zwykle na obudowie takiej ładowarki. Przy obliczaniu czasu należy jeszcze wziąć pod uwagę sprawność ładunkową akumulatorów, która dla typu Ni-Cd wynosi 65–70%. Oznacza to, że ogniwom musimy dostarczyć o 1/3 energii więcej, niż wynosi ich pojemność (np. dla akumulatorów RARYTAS: Niemarkowy akumulator litowy, ale za to z datą produkcji.

TEST AKUMULATORÓW: Analizator Cadex-C7200 wykazał wyraźnie, że wielu producentów zawyża dane o pojemności.

800 mAh będzie to 1200 mAh, czyli powinny być one ładowane prądem 120 mA przez 10 godzin). Ładowarki „slow-charger” zwykle same wyłączają się po 14–16 godzinach od rozpoczęcia ładowania. X NIEWYSTARCZAJĄCA GWARANCJA: Jako że akumulatory litowe się starzeją, można je przechowywać przez ograniczony czas. Podczas zakupu należy żądać gwarancji trwającej minimum sześć miesięcy. Jeśli sprzedający nie chce jej nam udzielić, najprawdopodobniej w ten sposób próbuje się pozbyć staroci ze sklepu. X BRAK DATY PRZYDATNOŚCI: Żywotność akumulatorów litowych wynosi około trzech lat, później ich pojemność maleje. Tylko niektórzy producenci umieszczają na nich datę produkcji. Często kupujemy przestarzałe produkty, ponieważ nie wiemy, czy dane akumulatory mają zaledwie kilka tygodni, czy już dwa lata. Dlatego rada: nie kupujemy akumulatorów, których daty produkcji nie znamy.

[Porady• Tuning akumulatorów] akumulatora oraz spadku napięcia w końcowej fazie ładowania. W ten sposób ładowarka nie dopuszcza do nadmiernego przegrzania ani zbyt dużego przeładowania ogniw.

Ni-MH

Ładowanie akumulatorów w ciągu 15 minut

Kilka miesięcy temu firma Varta wypuściła na rynek nową generację akumulatorków Ni-MH wraz z ładowarką reklamowaną hasłem „15 Minute Charge & Go” ('15 minut ładowania i gotowe!'). Specjalna superszybka ładowarka ładuje cztery dołączone akumulatorki Ni-MH (2000 mAh) jedynie w 15 minut prądem o natężeniu do 7500 mAh (około 3,8 C). Czujnik we wnętrzu akumulatora kontroluje ciśnienie fizyczne, powstające podczas procesu łado-

wania. Jeśli przekroczy ono określoną granicę, ładowarka wyłącza się natychmiast, a bateria jest pełna. Taka stacja ładująca wraz z czterema akumulatorami Ni-MH 2000 mAh kosztuje około 300 złotych.

Ni-Cd Ni-MH

Akumulatory różnych typów w jednej ładowarce

Nie ładuj w tym samym czasie w ładowarce akumulatorów o różnych pojemnościach, chyba że urządzenie uzupełnia niezależnie każde ogniwo. W przeciwnym wypadku akumulatory o mniejszej pojemności naładują się szybciej, a te o większej będą niedoładowane. Przy dłuższym ładowaniu ogniwa o mniejszej pojemności zostaną przeładowane. Używaj akumulatorów o tych samych pojemnościach.

›

WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE AKUMULATORKÓW LITOWYCH

Li-Ion Li-Poly

X AKUMULATORY NIKLOWO-WODORKOWE (NI-MH) Nowszy typ akumulatorów, w których anoda wykonana jest ze stopów niklu, katoda natomiast składa się

z wodoronadtlenku niklu. W tej samej objętości można zgromadzić więcej energii niż w akumulatorach Ni-Cd (gęstość energii około 60–80 Wh/kg), dlatego też charakteryzują się dużo większą pojemnością. Popularne paluszki typu AA mają pojemność dochodzącą nawet do 2500 mAh. Efekt pamięciowy występuje w nich w dużo mniejszym stopniu. Ich wadami są dość szybkie samorozładowywanie się i zmniejszona wydajność w temperaturze poniżej zera (50–70%). Akumulatory Ni-MH są stosowane w urządzeniach o dużym poborze prądu (np. aparatach cyfrowych, telefonach komórkowych, zabawkach). Wytrzymują zwykle 500–1000 cykli ładowania.

wolniej. Stosowane są powszechnie w telefonach komórkowych, laptopach i aparatach cyfrowych. X AKUMULATORY ALKALICZNE W TECHNOLOGII RAM (RECHARGEABLE ALKALINE MANGANESE) Jest to nowy rodzaj akumulatorów, jednak ze względu na małą wydajność prądową stosuje się je w urządzeniach pobierających prąd do 1 A (nie nadają się np. do aparatów cyfrowych). Mają wiele zalet: częste doładowywanie przedłuża ich żywotność, nie wymagają ładowania wstępnego, mają duże pojemności (porównywalne z Ni-MH), nie występuje w nich efekt pamięciowy, a samorozładowywanie się jest niemal niezauważalne (tracą tylko około 4% energii rocznie) i są przyjazne dla środowiska.

Typ akumulatora

Ni-Cd

Ni-MH

Li-Ion

Gęstość energii

40–60 Wh/kg

60–80 Wh/kg

100–150 Wh/kg

Żywotność (cykle)*

maks. 1500

500–1000

400–500

Czas szybkiego ładowania

1 godz.

2–4 godz.

3–4 godz.

Samorozładowanie (w temp. pokojowej)

20%/mies.

30%/mies.

10%/mies.

Napięcie pojedynczego ogniwa

1,2 V

3,6–3,7 V

Maks. prąd ładowania

>2 C

0,5–1 C

<2 C

Zakres tolerowanej temperatury

-40° do +60°C

-20° do +60°C

X AKUMULATORY LITOWO-POLIMEROWE (LI-POLYMER) To najnowszy typ akumulatorów na rynku, jeszcze niezbyt popularny, charakteryzujący się gęstością energii rzędu 150–200 Wh/kg. Wymagają one specjalnych ładowarek, ponieważ przekroczenie napięcia ładowania powyżej dopuszczalnej wartości prowadzi do zniszczenia akumulatora. Można go także uszkodzić przez zbyt „głębokie” rozładowanie. Akumulatory litowo-polimerowe są mniejsze i lżejsze od litowo-jonowych. Zjawisko samorozładowywania się występuje w nich w niewielkim stopniu. Do Li-Polymer RAM budowy akumulatorów 150–200 Wh/kg 80** Wh/kg Li-Polymer wykorzystuje 500 10–20 się włókna polimerowe 2,5 godz. 2–3 godz. do wiązania związków < 10%/mies. 0,3%/mies. chemicznych wewnątrz akumulatora. Wadą opi3,0–4,2 V 1,5 V sywanych źródeł energii 0,2 C 0,2 C jest bardzo mała liczba -20° do +60°C -20° do +60°C cykli ładowania.

CZYŚCIUTKO: Za pomocą spreju do czyszczenia można bez problemu oczyścić brudne miejsca kontaktowe.

SUPERSZYBKA ŁADOWARKA: Ładowarka Varta „15 Minute Charge & Go” ładuje cztery akumulatorki Ni-MH (2000 mAh) w ciągu 15 minut!

co nie jest wykorzystywana cała pojemność akumulatorów. Na przykład akumulator litowy 3,6 V można rozładować do poziomu 3,0 V – dopiero wtedy jest on pusty. Jeśli jednak urządzenie wyłącza się przy 3,3 V, w akumulatorku pozostaje około 30% niewykorzystanej energii. Jeśli urządzenie wyłącza się dużo wcześniej, niż podano w danych technicznych, pomocna może okazać się aktualizacja firmware’u – oprogramowania sterującego pracą aparatu. Często wśród poprawek nowego firmware’u znajdują się też zaktualizowane procedury, poprawiające współpracę układów zasilania cyfraka z przeznaczonym do niego akumulatorem, a tym samym wydłużające czas jego działania pomiędzy kolejnymi doładowaniami.

Li-Ion Li-Poly

Prawidłowe przechowywanie nieużywanych akumulatorów

Jeśli akumulatory litowe nie są używane przez kilka tygodni lub miesięcy, powinny być odpowiednio przechowywane, inaczej mogą się uszkodzić. Należy zwrócić uwagę na to, by akumulatory były naładowane mniej więcej w połowie – wskaźnik naładowania aparatu cyfrowego albo kamery powinien po wykonaniu pracy (pewnej liczby zdjęć albo w wypadku filmów – nagranej taśmy) wskazywać jeszcze 40–50% naładowania. W ten sposób zapobiegamy całkowitemu rozładowaniu akumulatorków podczas długiego przechowywa-

nia. Zanim ponownie zaczniemy ich używać, musimy je całkowicie naładować.

Li-Ion Li-Poly

Ładowarka do akumulatorów litowych

Jeśli używamy akumulatorów Li-Ion (np. w aparacie cyfrowym), zawsze ładujemy je tylko w ładowarkach rekomendowanych przez producenta. Gdy zepsuje się ładowarka, którą otrzymaliśmy przy zakupie sprzętu, naprawiamy ją lub kupujemy taką samą. Korzystanie z innych modeli może doprowadzić do trwałego uszkodzenia akumulatora, jego wybuchu lub rozszczelnienia.

PORADY DOTYCZĄCE EKSPLOATACJI AKUMULATORÓW X Akumulatory Ni-Cd zawsze rozładowuj do końca. Nie doładowuj ich, jeśli się nie wyczerpały – unikniesz wówczas efektu pamięciowego. X Jeśli nie używałeś akumulatorów dłużej niż dwa tygodnie, a nie masz ładowarki ze wstępnym rozładowaniem, rozładuj je, a przed instalacją naładuj ponownie. X Zawsze używaj akumulatorów przeznaczonych do danego typu urządzenia. X Przed zamontowaniem akumulatorów sprawdź, w jakiej konfiguracji i polaryzacji powinny się one znajdować. X Nie wystawiaj akumulatorów na działanie ognia, wysokiej temperatury, wody i wilgoci. X Nie przechowuj ich w pobliżu metalowych przedmiotów, które przypadkowo mogą zewrzeć styki. X Jeżeli urządzenie zasilane jest więcej niż jednym akumulatorem (np. zestawem czterech paluszków),

* – dla spadku pojemności ze 100 do 80%; ** – wartość początkowa

CHIP FOTO · VIDEO digital

ramy styki suchą szmatką. Po takim zabiegu akumulatory znów będą funkcjonowały bez zastrzeżeń.

X TAK TO SIĘ ROBI: Wyjmujemy akumulatory z urządzenia i spryskujemy miejsca styku sprejem do czyszczenia (nadaje się do tego np. Kontakt 60 lub inny środek chemiczny czyszczący miedziane złącza z zabrudzeń). Pozostawiamy akumulator na kilka minut, aby płyn zaczął działać, i na koniec przeciePrzed

Czasem urządzenie, które dopiero co pojawiło się na rynku, zbyt wcześnie się wyłącza, przez

X AKUMULATORY LITOWO-JONOWE (LI-ION) Zostały wprowadzone do użytku kilka lat temu. Do ich produkcji wykorzystuje się metalotlenek litu (anoda) oraz związki węgla (katoda), a elektrolitem jest zwykle roztwór soli litu. Duża gęstość energii, rzędu 100–150 Wh/kg, i krótki czas ładowania to zalety modułów Li-Ion. Nie występuje w nich efekt pamięciowy. Żywotność wynosi około 400–500 cykli ładowania i w przeciwieństwie do akumulatorów Ni-MH proces samoistnego rozładowywania przebiega trzykrotnie

PARAMETRY TECHNICZNE AKUMULATORÓW

CZYŚCIMY STYKI AKUMULATORA

Jeśli nasz aparat cyfrowy zbyt wcześnie się wyłącza, chociaż akumulatorki są naładowane, może to być spowodowane zanieczyszczeniami lub utlenieniem się styków. Złącza mogą wtedy nie stykać, a aparat będzie się wyłączał w przypadkowych momentach.

Żywotność akumulatorów a firmware aparatu

RODZAJE AKUMULATORÓW X AKUMULATORY NIKLOWO-KADMOWE (NI-CD) Najstarszy typ akumulatorów, stosowany od lat sześćdziesiątych XX wieku. Anoda składa się z kadmu, a katoda ze związków niklu. Elektrolitem jest roztwór wodorotlenku potasu. Charakteryzują się one krótkim czasem ładowania i dużą gęstością zgromadzonej energii (ilość energii, jaką można zgromadzić w jednostce masy), ale mają też wady. Występuje w nich efekt pamięciowy i są bardzo szkodliwe dla środowiska naturalnego. Łatwo można je przegrzać w wyniku niewłaściwego ładowania. Ich żywotność oceniana jest na 1000–1500 cykli. To, ile akumulator wytrzyma, w dużej mierze zależy od warunków jego eksploatacji. Ogniwa Ni-Cd mają mniejsze pojemności niż modele Ni-MH (gęstość energii rzędu 40–60 Wh/kg), dlatego stosuje się je raczej w urządzeniach niewymagających większej energii (przenośne miniradioodbiorniki, telefony i myszki bezprzewodowe). Ich zaletą jest też długa żywotność.

Li-Ion Li-Poly

Ogniwa litowe cieszą się bardzo dobrą opinią: przy podobnej pojemności odznaczają się o połowę mniejszą wagą niż akumulatorki niklowe (dzięki większej gęstości energii) oraz mniejszymi wymaganiami, jeśli chodzi o eksploatację, ponieważ nie występuje w nich efekt pamięciowy. Niestety, akumulatory litowe wytrzymują tylko od 500 do 800 cykli ładowania, są przy tym około pięciu razy droższe niż ich niklowe odpowiedniki.

CHIP FOTO · VIDEO digital

nie mieszaj ze sobą różnych typów akumulatorów. Zadbaj, aby były to zawsze akumulatory tego samego producenta, o tej samej pojemności i tym samym poziomie naładowania oraz miały za sobą taki sam okres użytkowania. X Nie używaj cieknących akumulatorów! Natychmiast oddaj je do utylizacji i zaopatrz się w nowy zestaw. X Jeżeli dłuższy czas nie korzystasz z aparatu, wyjmij z niego akumulatory i przechowuj je oddzielnie. X Nie wyrzucaj zużytych akumulatorów do kosza na śmieci! Zawarte w nich związki chemiczne mogą przedostać się do wód gruntowych lub gleby, a są one bardzo szkodliwe dla zdrowia. X Akumulatory Ni-Cd i Ni-MH przechowuj nienaładowane, ponieważ długotrwały proces samorozładowywania powoduje ich krystalizację, a tym samym zmniejszenie nominalnej pojemności.

X Nie używaj akumulatorów Ni-Cd w urządzeniach o bardzo małym poborze prądu, ponieważ szkodzi im to tak samo jak długotrwałe leżakowanie z powolnym samorozładowywaniem się. X Akumulatory litowo-jonowe przed dłuższym leżakowaniem naładuj przynajmniej do połowy pojemności. Nawet jeżeli ich nie używasz, co kilka miesięcy „napełnij” je ponownie. W przeciwnym wypadku mogą one ulec uszkodzeniu. X Do ładowania akumulatorów Ni-MH o dużej pojemności stosuj szybkie ładowarki procesorowe. X Nigdy nie rozładowuj nadmiernie akumulatorów. Nie pozwól, aby napięcie na nich spadło do zera, gdyż wtedy może wystąpić zjawisko odwrócenia polaryzacji. Jeżeli zasilane ogniwami urządzenie się wyłączy, wyjmij akumulatory i je naładuj. Nie podgrzewaj ich, aby „wycisnąć” resztkę energii – akumulator może wtedy wybuchnąć.

T E S T Drukarki fotograficzne

]

FOTOLAB Fot.: Canon

NA BIURKU

Fotografiami cyfrowymi zgromadzonymi na dysku twardym trudno oczarować rodzinę przy niedzielnej kawie. Dlatego też najlepsze ujęcia powinny w końcu trafić na papier. Wcale nie musi to się wiązać z wycieczką do fotolabu, równie dobrze możemy posłużyć się nowoczesną „atramentówką”. Jacek Wójtowicz

owszechny zachwyt fotografią cyfrową wyznacza trendy także na rynku popularnych „plujek”. Znaczna część dzisiejszych drukarek atramentowych została skonstruowana pod kątem potrzeb cyfrowych „pstrykaczy”. I nie chodzi tu tylko i wyłącznie o bogaty zestaw opcji sterownika. Doszło już bowiem do tego, że niektóre modele mogą działać niezależnie od komputera, drukując zdjęcia bezpośrednio z aparatu bądź z karty pamięci. Jak widać, nie bez powodu producenci coraz częściej określają swoje produkty mianem domowych fotolabów.

Z karty na papier? Po co włączać komputer, skoro zdjęcie możemy wydrukować bezpośrednio z karty pamięci, na której uprzednio zapisał je nasz aparat cyfrowy? Drukarki Epson Stylus Photo R300

CHIP FOTO · VIDEO digital

oraz wszystkie nowe Photosmarty Hewletta-Packarda mają wbudowany zestaw czytników we wszystkich najpopularniejszych standardach. Na tym jednak nie koniec. Każdorazowe wyjmowanie karty pamięci z aparatu nie jest już koniecznością. Jeśli tylko nasz cyfrak jest zgodny ze standardem PictBridge lub ma na obudowie to samo logo producenta co drukarka, istnieje możliwość bezpośredniego połączenia go kablem z „plujką”. W tej konfiguracji obecność komputera nie będzie wymagana, zdecydowaną bowiem większość drukarek fotograficznych (z wyjątkiem modeli Epson Stylus Photo R800 oraz HP Photosmart 7450) wyposażono w tym celu w specjalne złącze. Najczęściej jest to standardowe gniazdo USB typu A (płaskie), jedynie Photosmart 7760 ma złącze typu B, zawężając przy okazji liczbę współpracujących z drukarką aparatów wyłącznie do modeli firmy HP.

OSOBNE KARTRIDŻE: Zasobniki z niebieskim oraz czerwonym atramentem to tylko niektóre innowacje modelu Epson Stylus Photo R800. Oprócz nich znajduje się tu także specjalny lakier (Gloss Optimizer) zwiększający połysk wydruków wykonanych na papierze fotograficznym.

[Test• Drukarki fotograficzne] Co ciekawe, jeśli dysponujemy „atramentówką” z tradycyjnym złączem do komunikacji z aparatem, możemy je wykorzystać do przenoszenia na papier zdjęć umieszczonych także w przenośnych pamięciach USB (pendrive). Na tym jednak nie koniec – po umieszczeniu karty w czytniku zapisane na niej fotografie możemy obejrzeć (i wybrać te przeznaczone do wydruku) na ekranie specjalnego wyświetlacza (HP Photosmart 7760, 8150 i 8450 jako opcja modelu Epson R300) bądź wydrukować ich indeks. Ciekawą funkcję, znaną dotychczas wyłącznie z urządzeń wielofunkcyjnych, zaimplementowano w Photosmartach 7760, 8150 oraz 8450. Otóż wyboru fotografii do wydruku możemy dokonać w tym wypadku także poprzez zaznaczenie ciemnym pisakiem specjalnych pól na wydrukowanej stronie z indeksem. Następnie tak oznaczoną stronę należy ponownie umieścić w podajniku drukarki, a ta, używając specjalnego czujnika, odczyta które zdjęcia chcemy wydrukować. Jeśli jednak zdecydujemy się włączyć komputer, będziemy mogli dowolnie zarządzać zawartością karty pamięci – wbudowane

w drukarkę złącza są bowiem widziane przez system operacyjny jako niezależne napędy.

Jeszcze tylko mały retusz… Oczywiście korzystanie z druku bezpośredniego – bez użycia komputera – ma sens tylko wówczas, gdy jesteśmy pewni, że wykonane ujęcie wygląda właśnie tak, jak sobie tego życzymy, i nie wymaga wykorzystania programu graficznego do naniesienia poprawek. Drobne korekty (jasność, kontrast, nasycenie, zmiana rozmiaru itp.) możemy zwykle wprowadzić bezpośrednio z panelu drukarki. Jednak i tutaj zdarzają się bardziej zaawansowane funkcje, takie jak redukcja efektu czerwonych oczu, możliwość dodania ramek do zdjęć czy też zamiany fotografii na wersje czarno-białe lub w sepii. O tym, że wbudowany w drukarkę wyświetlacz można wykorzystać nie tylko do podglądu zdjęć, przekonuje HP. Wystarczy tylko umieścić w czytniku kartę pamięci z zapisanym filmem (w formacie AVI, MPEG-1 lub QuickTime) i już można… oglądać go na wyświetlaczu. Niestety, projekcja odbywa się

NIETYPOWE WYDRUKI: Kto powiedział, że drukować można tylko na papierze? Specjalny podajnik pozwoli umieścić barwny obrazek na płytach CD/DVD. Mają go drukarki Canon Pixma 3000, 4000 oraz modele Epson serii Stylus Photo.

w zwolnionym tempie, klatka po klatce, zatem funkcję tę należy traktować raczej jako ciekawostkę aniżeli alternatywę tradycyjnego monitora. Na osłodę, jeśli jakieś ujęcie szczególnie przypadnie nam do gustu, możemy je wydrukować.

na wciąż zobaczyć gołym okiem, to nie jest ona tak drastyczna jak jeszcze kilka lat temu. Od odbitek naświetlonych w fotolabie najtrudniej odróżnić wydruki z drukarki Photosmarta 8450. Zastosowanie nowej techniki podnoszenia jakości (PhotoREt Pro) w połączeniu z odpowiednim papierem fotograficznym daje w rezultacie zdjęcia o niemal niewidocznym rastrze. Ośmiokolorowy system druku (dodatkowy kartridż z tuszami jasnoi ciemnoszarym oraz czarnym) powoduje, że przejścia kolorów, jak i szarości oddawane są bez widocznej gradacji, niemal płynnie. Ten ostatni element powinien mieć szczególne znaczenie dla użytkowników planujących drukowanie dużej liczby zdjęć czarno-białych.

HP PHOTOSMART 8450

doskonała jakość wydruków, zestaw czytników kart pamięci wysoka cena, brak czarnego pigmentowego atramentu w zestawie Ocena łączna: 94 Info: www.hp.pl

HP PHOTOSMART 8150 grudzień 2004

Bity na papierze

ZAINSTALOWANY W DRUKARCE KOLOROWY WYŚWIETLACZ LCD służy zarówno do wyboru zdjęcia przeznaczonego do druku, jak i kontroli efektów korekt wprowadzanych do niego z poziomu panelu drukarki.

Urządzenie to jest „młodszym bratem” modelu 8450. W komplecie z nim nie otrzymamy szarego fotograficznego wkładu (dostępny jako opcja), przez co rozpiętość tonalna wydruków jest nieco mniejsza.

Ocena łączna: 93

Z pewnością nie będzie przesadą stwierdzenie, że wszystkie fotografie wydrukowane na testowanych drukarkach zasługują na miejsce w albumie. Choć różnicę w jakości druku moż-

Info: www.hp.pl

HP PHOTOSMART 7760

Zdjęcia bardzo wysokiej jakości są domeną także urządzenia Stylus Photo R800 firmy Epson. Zastosowane w nim siedmiokolorowe (oprócz palety CMYK także tusze czerwony, niebieski oraz fotograficzny czarny) pigmentowe wkłady nowej generacji (UltraChrome Hi-Gloss) w połączeniu ze specjalnym lakierem powodują, że barwy uzyskiwane na wydrukach cieszą oko wiernym odwzorowaniem kolorów. To właśnie używając tej „atramentówki” udało nam się osiągnąć na wydruku kolor skóry najbardziej zbliżony do rzeczywistego. Niewiele można zarzucić także wydrukom pochodzącym od modeli Epson Stylus Photo R300 oraz HP Photosmart 8150. Obie te drukarki używają sześciu barwników (CMYK plus rozjaśnione cyjan i magenta), w Photosmarcie dodatkowo jeden z wkładów można zamienić na kartridż z szarymi atramentami. Planując zakup drukarki fotograficznej, warto sprawdzić zawczasu, jaki jest maksymalny rozmiar nośnika, który można zadrukować bez marginesu. Czasami zdarza się bowiem, że urządzenie (np. HP Photosmart 7450) nie jest

POSZERZONA PALETA BARW DRUKU gwarantuje nie tylko wierniejsze odwzorowanie detali, ale też zwiększa rozpiętość tonalną wydruków.

Specjalny podajnik na ARKUSZE FORMATU 10x15 CM uprości drukowanie zdjęć na tych nośnikach, uwalniając nas od konieczności ciągłej zmiany papieru w głównym podajniku.

Ocena łączna: 89 Info: www.hp.pl

HP PHOTOSMART 7450

CHIP FOTO · VIDEO digital

Cena: 700 zł

Najtańszy, a przy okazji najszybszy z całej serii urządzeń Photosmart. Niestety, nie znajdziemy w nim złącza do bezpośredniej komunikacji z aparatem ani ekranu LCD pozwalającego na podgląd zdjęć.

bardzo dobra jakość wydruków, zestaw czytników kart pamięci brak czarnego pigmentowego atramentu w zestawie Ocena łączna: 89 Info: www.hp.pl

CANON PIXMA iP4000

Cena: 470 zł

Atramentowy sprinter — to chyba najlepsze określenie dla tej „plujki”. Najszybciej wydrukował skomplikowaną ilustrację wektorową oraz zdjęcia w formacie 10×15. Do zestawu dołączony jest sprzętowy moduł druku dwustronnego.

wysoka wydajność, moduł druku dwustronnego, osobny pojemnik dla każdego atramentu widoczny raster na wydrukach Ocena łączna: 84 Info: www.canon.pl

CHIP FOTO · VIDEO digital

Cena: 700 zł

Kolejny nabiurkowy fotolab z logo HP na obudowie. Funkcjonalny sterownik, możliwość wydruku bezpośrednio z aparatu lub kart pamięci oraz bardzo dobra jakość drukowanych zdjęć to główne atuty tego modelu.

bardzo dobra jakość wydruków, zestaw czytników kart pamięci brak czarnego pigmentowego atramentu w zestawie

SPECJALNY ZASOBNIK: Photosmart 7450 został wyposażony w dodatkowy podajnik ułatwiający drukowanie na papierze w formacie 10×15 cm.

WBUDOWANY CZYTNIK KART PAMIĘCI FLASH pozwala na szybki wydruk zdjęcia bezpośrednio z nośników. Na tym jednak nie koniec – czytnik jest widoczny jako napęd w systemie operacyjnym, co umożliwia dowolne zarządzanie danymi na karcie.

Cena: 1700 zł

bardzo dobra jakość wydruków, zestaw czytników kart pamięci brak czarnego pigmentowego atramentu w zestawie

BUDOWA DRUKARKI FOTOGRAFICZNEJ

ZŁĄCZE USB zapewnia możliwość bezpośredniego wydruku zdjęć z aparatu cyfrowego.

Drukarka ta w pełni zasługuje na miano domowego centrum fotograficznego. Z jej pomocą nie tylko szybko przeniesiemy cyfrowe zdjęcia na papier, ale też w razie potrzeby dokonamy ich korekcji

Cena: 670 zł

[Test• Drukarki fotograficzne] na wciąż zobaczyć gołym okiem, to nie jest ona tak drastyczna jak jeszcze kilka lat temu. Od odbitek naświetlonych w fotolabie najtrudniej odróżnić wydruki z drukarki Photosmarta 8450. Zastosowanie nowej techniki podnoszenia jakości (PhotoREt Pro) w połączeniu z odpowiednim papierem fotograficznym daje w rezultacie zdjęcia o niemal niewidocznym rastrze. Ośmiokolorowy system druku (dodatkowy kartridż z tuszami jasnoi ciemnoszarym oraz czarnym) powoduje, że przejścia kolorów, jak i szarości oddawane są bez widocznej gradacji, niemal płynnie. Ten ostatni element powinien mieć szczególne znaczenie dla użytkowników planujących drukowanie dużej liczby zdjęć czarno-białych.

HP PHOTOSMART 8450

Drukarka ta w pełni zasługuje na miano domowego centrum fotograficznego. Z jej pomocą nie tylko szybko przeniesiemy cyfrowe zdjęcia na papier, ale też w razie potrzeby dokonamy ich korekcji

EPSON STYLUS R800

doskonała jakość wydruków, osobne zasobniki dla każdego atramentu wysoka cena, bardzo wolny wydruk skomplikowanej grafiki wektorowej

doskonała jakość wydruków, zestaw czytników kart pamięci wysoka cena, brak czarnego pigmentowego atramentu w zestawie

Ocena łączna: 83

Ocena łączna: 94 Info: www.hp.pl

HP PHOTOSMART 8150

Info: www.epson.pl

Cena: 1700 zł

EPSON STYLUS R300 grudzień 2004

Ocena łączna: 93

HP PHOTOSMART 7760

HP PHOTOSMART 7450

CHIP FOTO · VIDEO digital

CANON PIXMA iP3000

Ocena łączna: 82 Info: www.canon.pl

CANON PIXMA iP2000

widoczny raster na wydrukach

Ocena łączna: 75

Ocena łączna: 89

CANON PIXMA iP4000

Cena: 570 zł

Przyzwoita drukarka, doskonała dla mniej wymagających użytkowników, którzy chcą przelewać na papier zdjęcia bezpośrednio z aparatu. Niestety, na niektórych wydrukach daje się dostrzec wyraźny raster.

Info: www.canon.pl

Cena: 470 zł

wysoka wydajność, moduł druku dwustronnego, osobny pojemnik dla każdego atramentu widoczny raster na wydrukach

w stanie pokryć drukiem całej strony A4, ale mniejsze nośniki, np. 10×15, jak najbardziej.

Kropla za kroplą W folderach reklamujących drukarki znajdziemy informację, że szybkość drukowania tych urządzeń oscyluje w okolicy co najmniej kilkunastu stron na minutę. Niestety, w praktyce na wydruk zdjęcia – nawet w formacie mniejszym niż A4 – przyjdzie nam poczekać znacznie dłużej. Wydajność deklarowana przez producenta dotyczy bowiem dokumentów tekstowych. Podczas testu z fotografią o rozmiarze 10×15 cm najszybciej „uporał” się model Pixma iP4000 firmy Canon. Zdjęcie znalazło się w odbiorniku „plujki” tuż przed upływem 55 sekund. Zaledwie cztery sekundy wolniejsza okazała się inna drukarka tej serii – Pixma iP3000. Najdłużej, bo prawie dwie minuty, proces ten trwał w wypadku Photosmarta 8450. Dużo większe rozbieżności ujawniają się podczas przelewania na papier zdjęć w formacie A4. Drukowanie wzorcowej fotografii jako pierwszy skończył Stylus Photo R800 (niespełna trzy minuty), wyprzedzając o trzy sekundy iP3000 Canona. Wszystkie drukarki pozwalają też na ręczny wybór trybu najwyższej jakości, który znacznie wydłuża czas całej operacji drukowania (o czym uprzedzają nas producenci). W wypadku modeli firmy HP możemy ustawić opcję wydruku z rozdzielczością 4800 ×1200 (w miejsce domyślnego systemu PhotoREt). W sterowniku Epsona można wymusić druk jednoprzebiegowy (głowica będzie natryskiwać krople atramentu tylko podczas ruchu w jedną stronę) oraz uruchomić system zwiększania rozdzielczości RPM (Resolution Performance Management).

niska cena

bardzo dobra jakość wydruków, zestaw czytników kart pamięci brak czarnego pigmentowego atramentu w zestawie

Info: www.hp.pl

Cena: 695 zł

Pixma iP3000 nie pozostaje pod względem prędkości daleko w tyle za modelem iP4000. Drukarkę tę także wyposażono w moduł druku dwustronnego oraz osobne zasobniki na atramenty w poszczególnych kolorach.

wysoka wydajność, moduł druku dwustronnego, osobne pojemniki dla każdego z atramentów widoczny raster na wydrukach

Cena: 700 zł

EPSON STYLUS R200

Cena: 360 zł

Najprostsza i zarazem najtańsza spośród opisywanych tutaj „atramentówek” z fotograficznej linii Epsona. Urządzenie pozwala na wydruk bezpośredni jedynie z aparatu cyfrowego (brak slotów na karty pamięci).

bardzo dobra jakość wydruków, osobne zasobniki dla każdego atramentu bardzo wolny wydruk skomplikowanej grafiki wektorowej

HP Photosmart 8450 Nazwanie modelu Photosmarta 8450 po prostu „plujką” jest dlań mocno krzywdzące. Tak naprawdę mamy bowiem do czynienia z domowym centrum fotograficznym, dzięki któremu w prosty sposób przeniesiemy na papier zdjęcia wykonane aparatem cyfrowym. O przeznaczeniu urządzenia najlepiej świadczy też to, że w dostarczanym wraz z „atramentówką” zestawie atramentów nie ma czarnego pigmentowego barwnika. A jest on niezbędny do uzyskania prawdziwej czerni podczas druku na zwykłym papierze.

Ocena łączna: 71

Ocena łączna: 84 Info: www.canon.pl

Info: www.epson.pl

Ocena łączna: 89 Info: www.hp.pl

R300 jest najbardziej uniwersalną drukarką z całej serii R. Możliwość drukowania bezpośrednio z cyfraka jak i kart pamięci, a także bardzo wysoka jakość wydruków (ustępująca jednak nieco R800) to jej największe zalety.

Ocena łączna: 82 Cena: 700 zł

bardzo dobra jakość wydruków, zestaw czytników kart pamięci brak czarnego pigmentowego atramentu w zestawie

SPECJALNY ZASOBNIK: Photosmart 7450 został wyposażony w dodatkowy podajnik ułatwiający drukowanie na papierze w formacie 10×15 cm.

Cena: 1635 zł

bardzo dobra jakość wydruków, zestaw czytników kart pamięci, osobne zasobniki dla każdego atramentu bardzo wolny wydruk skomplikowanej grafiki wektorowej

bardzo dobra jakość wydruków, zestaw czytników kart pamięci brak czarnego pigmentowego atramentu w zestawie

Info: www.hp.pl

Model ten drukuje z wykorzystaniem niespotykanych u konkurencji atramentów — czerwonego i niebieskiego. To m.in. właśnie te dodatkowe barwniki powodują, że uzyskiwane wydruki cieszą oko żywymi, wiernie oddanymi kolorami.

Cena: 670 zł

Info: www.epson.pl

Cena: 605 zł CHIP FOTO · VIDEO digital

[Test• Drukarki fotograficzne] EPSON STYLUS R800

doskonała jakość wydruków, osobne zasobniki dla każdego atramentu wysoka cena, bardzo wolny wydruk skomplikowanej grafiki wektorowej Ocena łączna: 83 Info: www.epson.pl

EPSON STYLUS R300

Cena: 1635 zł

bardzo dobra jakość wydruków, zestaw czytników kart pamięci, osobne zasobniki dla każdego atramentu bardzo wolny wydruk skomplikowanej grafiki wektorowej Ocena łączna: 82 Info: www.epson.pl

CANON PIXMA iP3000

Cena: 695 zł

wysoka wydajność, moduł druku dwustronnego, osobne pojemniki dla każdego z atramentów widoczny raster na wydrukach Ocena łączna: 82 Info: www.canon.pl

CANON PIXMA iP2000

Cena: 570 zł

niska cena widoczny raster na wydrukach

Ocena łączna: 75 Info: www.canon.pl

EPSON STYLUS R200

Cena: 360 zł

bardzo dobra jakość wydruków, osobne zasobniki dla każdego atramentu bardzo wolny wydruk skomplikowanej grafiki wektorowej

Ocena łączna: 71 Info: www.epson.pl

HP Photosmart 8450

HP Photosmart 8150

HP Photosmart 7760

HP Photosmart 7450

Cena

1700 zł

700 zł

470 zł

Dostawca

www.hp.pl

Ocena ogólna

Jakość (40%)

100

Wydajność (30%)

Funkcjonalność i ergonomia (20%)

100

Budowa i wyposażenie (10%)

100

30 stron tekstu

303 s

286 s

413 s

261 s

Prezentacja

125 s

115 s

148 s

113 s

Grafika wektorowa

242 s

220 s

245 s

193 s

Fotografia A4

344 s

304 s

343 s

285 s

Fotografia 10×15 cm

120 s

92 s

111 s

83 s

Maksymalna rozdzielczość (kolor)

4800×1200 dpi

Maksymalna szybkość druku tekstu

30 str./min

26 str./min

21 str./min

18 str./min

Maksymalna szybkość druku w kolorze

20 str./min

16 str./min

14 str./min

Technologia druku

termiczna

Technologia poprawiania jakości druku

HP PhotoREt Pro

HP PhotoREt IV

Maksymalny format papieru

215×609 mm

215×355 mm

215×609 mm

Maksymalna gramatura papieru

280 g/m2

Standardowy zestaw kolorów

CMY+LightCM/K+2Gray/K*

CMY+LightCM/K

Osobny zasobnik dla każdego koloru

Możliwość instalacji dodatkowej głowicy foto

2Gray/K lub K*

Gniazda pamięci (SM/CF/MMC/MS/xD)

////

Kolorowy wyświetlacz podglądu zdjęć

Wydruk indeksu zdjęć (zawartość karty)

Wydruk dowolnego wybranego zdjęcia

Obrót drukowanego zdjęcia

Zmiana rozmiaru drukowanego zdjęcia

Ustawienie liczby kopii do wydruku

Automatyczna poprawa jakości zdjęcia

Kasowanie zdjęć na karcie z poziomu panelu

Wydruk zdjęć bez podłączenia drukarki do komputera

Korekcja drukowanych zdjęć z poziomu drukarki

Bezpośredni wydruk zdjęć z aparatu cyfrowego

Druk dwustronny

opcjonalny duplekser + opcja w sterowniku

tylko opcja w sterowniku

Złącza (LPT/USB/USB aparat/sieć/FireWire)

/2.0 Full Speed (12 Mb/s)/ /2.0 Full Speed (12 Mb/s)/ /2.0 Full Speed (12 Mb/s)/ /2.0 Full Speed (12 Mb/s)/// 1.1 (12 Mb/s)// 1.1 (12 Mb/s)// 1.1 (12 Mb/s)//

Dołączone oprogramowanie

Galeria Obrazów i Fotografii HP, Drukowanie Albumów HP

HP Image Zone

Dodatkowe funkcje i wyposażenie

możliwość przekadrowania zdjęcia, dodawanie ramek, efekty B&W, Sepia, Antique; redukcja czerwonych oczu, wydruk stykówki, wybór przestrzeni barwnej (Adobe RGB lub sRGB)

możliwość przekadrowania zdjęcia, dodawanie ramek, efekty B&W, Sepia i Antique; wydruk stykówki, wybór przestrzeni barwnej (Adobe RGB lub sRGB)

cyfrowa lampa błyskowa, wygładzanie, możliwość wyboru przestrzeni barwnej (Adobe RGB lub sRGB)

w stanie pokryć drukiem całej strony A4, ale mniejsze nośniki, np. 10×15, jak najbardziej.

Szybkość druku

Dane techniczne

* — tak, — nie, 2Gray — 2 atramenty szare, 2K — dwa atramenty czarne, R — atrament czarwony, B — atrament niebieski, GO — Gloss Optimizer

Cena: 605 zł CHIP FOTO · VIDEO digital

CHIP FOTO · VIDEO digital

Canon Pixma iP4000

Epson Stylus Photo R800

Epson Stylus Photo R300

Canon Pixma iP3000

Canon Pixma iP2000

Epson Stylus Photo R200

670 zł

1635 zł

695 zł

570 zł

360 zł

605 zł

www.canon.pl

www.epson.pl

www.canon.pl

www.epson.pl

100

273 s

939 s

1002 s

287 s

289 s

978 s

148 s

73 s

149 s

148 s

295 s

137 s

154 s

2018 s

2140 s

157 s

267 s

2063 s

186 s

177 s

294 s

179 s

363 s

278 s

54 s

71 s

113 s

58 s

110 s

101 s

4800×600 dpi

5760×1440 dpi

4800×600 dpi

5760×1440 dpi

25 str./min

17 str./min

15 s./min

22 s./min

20 s./min

15 s./min

17 str./min

8 str./min

15 s./min

14 s./min

15 s./min

termiczna

piezoelektryczna

termiczna

piezoelektryczna

FINE (Fullphotolithography Inkjet Nozzle Engineering)

Photoenhance 4, RPM (Resolution Performance Management)

FINE (Fullphotolithography Inkjet Nozzle Engineering)

Photoenhance 4, RPM (Resolution Performance Management)

216×584 mm

216×3276 mm

216×1117 mm

216×584 mm

216×1117 mm

273 g/m2

255 g/m2

273 g/m2

255 g/m2

CMY+2K*

CMY+RB+pKmK+GO*

CMY+LightCM/K

CMY+K

CMY+LightCM/K

////

opcja

wbudowany duplekser

tylko opcja w sterowniku

wbudowany duplekser

tylko opcja w sterowniku

/2.0 Full Speed (12 Mb/s)/ /2.0 High Speed 1.1 (12 Mb/s)// (480 Mb/s)///

/2.0 High Speed (480 Mb/s)/ 1.1 (12 Mb/s)//

/2.0 Full Speed (12 Mb/s)/ 1.1 (12 Mb/s)//

/1.1 (12 Mb/s)/ 1.1 (12 Mb/s)//

Easy-PhotoPrint, Canon PhotoRecord

Epson PhotoQuicker 3.5, Epson Print Image Framer Tool 2.1, PIF Designer 2.1, Epson Print CD

Easy-PhotoPrint, Canon PhotoRecord

Epson PhotoQuicker 3.5, Epson Print Image Framer Tool 2.1, PIF Designer 2.1, Epson Print CD

efekty monochromatyczne (sepia, różowy, niebieski, zielony bądź zdefiniowany kolor), możliwość drukowania na płytach CD/DVD (w zestawie specjany podajnik), tryb nocny

możliwość drukowania na płytach CD/DVD (w zestawie specjany podajnik), mozliwość druku na papierze z rolki

możliwość przekadrowania zdjęcia, drukowanie na płytach CD/DVD (w zestawie specjany podajnik), możliwość nałożenia filtru na zdjęcia z poziomu drukarki: B&W oraz Sepia

efekty monochromatyczne (sepia, różowy, niebieski, zielony bądź zdefiniowany kolor), możliwość drukowania na płytach CD/DVD (w zestawie specjany podajnik), tryb nocny

efekty monochromatyczne (sepia, różowy, niebieski, zielony bądź zdefiniowany kolor), tryb nocny

możliwość drukowania na płytach CD/DVD (w zestawie specjany podajnik)

CHIP FOTO · VIDEO digital

TECHNOLOGIA PICTBRIDGE: Dzięki specjalnemu protokołowi komunikacji można szybko przelać na papier fotografie cyfrowe, nie korzystając przy tym z komputera. Wystarczy tylko połączyć bezpośrednio kablem USB cyfraka i drukarkę. Wi-Fi czy FireWire. Ze względów czysto praktycznych (największa popularność) zdecydowano, że najlepiej będzie wykorzystać pierwsze z wymienionych złączy. Gdy podłączymy zgodny ze standardem PictBridge aparat cyfrowy do kompatybilnej drukarki atramentowej, nawiążą one ze sobą połączenie typu klient-serwer. Po wybraniu pozycji PictBridge z menu cyfraka na jego ekranie pojawi się lista dostępnych opcji. Niestety, nie zawsze są one takie same. Standard ten definiuje bowiem kilka funkcji, które sprzęt musi, powinien bądź może mieć. Zasada ta dotyczy zarówno aparatu, jak i drukarki. W konsekwencji

Photosmart 8450 jest jedną z tych drukarek, które mogą działać autonomicznie, bez konieczności komunikacji z komputerem. Oczywiście, jeśli planujemy wprowadzenie poważniejszych korekt do drukowanych fotografii, bez programu graficznego się nie obejdzie. Pomocny może wówczas okazać się dostarczony wraz z „plujką” pakiet aplikacji. Drobne poprawki do zdjęć możemy zaś nanieść bezpośrednio z panelu sterującego. Wyniki pracy drukarki z pewnością nas usatysfakcjonują. Dzięki technologii PhotoREt Pro Photosmart 8450 jest w stanie wiernie odwzorowywać kolory oraz odcienie szarości, a na wydrukach niemal nie widać rastra.

jest za dodatkową opłatą). Także ten model może działać bez użycia komputera – zdjęcia są wtedy drukowane z karty pamięci albo bezpośrednio z aparatu. Jakość przeniesionych na papier fotografii jest doskonała. Charakteryzują się one niemal niewidocznym rastrem oraz żywymi kolorami. Jeśli zdarzy się potrzeba wprowadzenia niewielkich korekt do drukowanego materiału, możemy zrobić to bezpośrednio z panelu „plujki” bądź jej sterownika. Znajdziemy tam wiele opcji dedykowanych fotoamatorom (wyostrzanie, redukcja efektu czerwonych oczu, funkcja cyfrowej lampy zwiększająca widoczność detali w miejscach niedoświetlonych).

HP Photosmart 8150

HP Photosmart 7760

Photosmart 8150 to okrojona wersja modelu 8450. W zestawie wraz z nim nie znajdziemy bowiem karty sieciowej ani wkładu z szarymi atramentami (ten ostatni dostępny

Drukarka ta wyposażona została w graficzny wyświetlacz pozwalający na podgląd zdjęć drukowanych bezpośrednio z karty pamięci bądź aparatu. Za jego pomocą można

CHIP FOTO · VIDEO digital

w danej chwili dostępne będą tylko te opcje, które obsługiwane są przez oba spięte ze sobą urządzenia. Kolejnym krokiem jest wybór fotografii do druku, np. tych, które uprzednio zaznaczyliśmy według standardu DPOF (Digital Print Order Format — określenie rozmiaru papieru i liczby kopii). Na koniec pozostaje już tylko zainicjowanie procesu drukowania.

także obserwować skutki wprowadzonych z panelu urządzenia korekt (dodanie ramek, powiększenie itp.), a także wybrać fotografie przeznaczone do wydruku. Jakość uzyskiwanych odbitek nie budzi większych zastrzeżeń. Doskonała widoczność detali oraz równomierne wypełnienia jednolitych kolorystycznie obszarów z pewnością zadowolą większość użytkowników. W dopasowaniu wydruku do własnych potrzeb z pewnością pomocny okaże się pakiet dołączonego oprogramowania.

HP Photosmart 7450 Najtańszy spośród wszystkich Photosmartów okazał się czarnym koniem pod względem wydajności. Model ten zasługuje na miano atramentowego sprintera, kończy bowiem drukowanie znacznie szybciej niż pozostałe drukarki firmy HP. Jak widać, najtańszy wcale nie oznacza najgorszy, choć w wypadku 7450

Canon

Producenci zarówno aparatów cyfrowych, jak i drukarek atramentowych już jakiś czas temu zauważyli, że istnieje spora grupa użytkowników, którzy chcąc wydrukować zdjęcie, wcale nie mają ochoty włączać komputera. Z obserwacji tej wyciągnięto odpowiednie wnioski i kilka lat temu opracowano szereg systemów druku bezpośredniego, określanych mianem Direct Print. Niestety, jako że każda firma opracowała swój system niezależnie, nie były one ze sobą zgodne i przez to okazały się mało uniwersalne. Dlatego też w roku 2002 firmy Canon, Epson, Fuji, Olympus oraz Sony rozpoczęły współpracę prowadzącą do ujednolicenia technologii Direct Print. Tak właśnie narodził się PictBridge, w którego logo widnieją dwie krople atramentu. Standard ten definiuje protokół transmisji danych przesyłanych między aparatem cyfrowym a drukarką. Co ciekawe, norma nie określa jednoznacznie fizycznego złącza, przez które ma się odbywać wymiana informacji. Dzięki temu producenci mogą zastosować dowolny interfejs komunikacyjny, np. USB Bluetooth,

Canon

POMOST DLA OBRAZÓW

[Test• Drukarki fotograficzne] skutki cięcia kosztów mogą okazać się dla niektórych użytkowników dotkliwe. Nie znajdziemy tu niestety złącza do komunikacji z aparatem ani też ekranu LCD pozwalającego podejrzeć drukowane zdjęcia. Zamiast niego w urządzenie wbudowano niewielki wyświetlacz służący jedynie do wyboru numeru zdjęcia przeznaczonego do wydruku. W zestawie wraz z drukarką otrzymamy natomiast specjalny wyjmowany podajnik na papier fotograficzny formatu 10×15 cm, znacznie usprawniający druk na tym nośniku.

karce zabrakło kilku przydatnych funkcji, które znajdziemy w tańszym modelach z serii Stylus R. Mowa tu o możliwości bezpośredniego drukowania z aparatu, o czytnikach kart pamięci już nie wspominając. Niejako na osłodę pozostaje fakt, że model ten oprócz złącza USB wyposażony został także w gniazdo FireWire. Dla niektórych użytkowników atutem będzie też zapewne możliwość druku na nietypowych nośnikach: zarówno płytach CD/ DVD, jak i na papierze z rolki (w zestawie znajdują się specjalne uchwyty).

Epson Stylus Photo R300 Epson Stylus Photo R800 Stylus Photo R800 firmy Epson jest nietypową drukarką fotograficzną. Ośmiokolorowy system druku spisuje się doskonale. Dzięki dodatkowym atramentom w kolorze czerwonym i niebieskim uzyskiwane odcienie tych barw są bardziej naturalne i nieobarczone widocznymi „zabrudzeniami”. To właśnie Stylus Photo R800 był jednym z dwóch modeli (oprócz opisywanego już Photosmarta 8450), za pomocą którego udało nam się uzyskać na wydruku odcień skóry najbardziej zbliżony do rzeczywistego. Z drugiej jednak strony w tej bardzo drogiej bądź co bądź dru-

Stylus Photo R300 jest najbardziej uniwersalnym domowym fotolabem spośród trzech modeli tej serii. W przeciwieństwie do R800 i R200, wyposażony został zarówno w czytniki kart pamięci, jak i złącze do podłączenia aparatu. Firma Epson przyzwyczaiła nas już do tego, że każdy spośród sześciu kolorowych atramentów wykorzystywanych przez drukarkę mieści się w oddzielnym zasobniku. Umożliwia to bardziej ekonomiczne korzystanie z urządzenia, gdyż w wypadku wyczerpania się jednego barwnika nie jesteśmy zmuszeni do wymiany całego trójkolorowego wkładu (tak jak np. w produktach HP).

Wydrukowane za pomocą R300 zdjęcia z pewnością zachwycą niejednego użytkownika. Na większości z nich trudno dostrzec raster, a uzyskiwane barwy są wiernie odwzorowane.

Epson Stylus Photo R200 Stylus Photo R200 jest najprostszym i zarazem najtańszym modelem wśród linii oznaczonej symbolem R. Urządzenie pozwala na bezpośredni (bez pomocy komputera) druk jedynie z aparatu cyfrowego, dlatego też nie znajdziemy tu żadnego wyświetlacza. Dużym atutem „plujki” jest jej sterownik oraz bogaty pakiet dołączonego oprogramowania. Z poziomu tego pierwszego możemy skorzystać z wielu ciekawych efektów i jednym kliknięciem myszy zmienić nasze zdjęcie tak, by przypominało malowidło na płótnie bądź nadgryziony zębem czasu pergamin. Wśród dołączonych aplikacji znajdziemy między innymi program graficzny, specjalne oprogramowanie do przygotowania nadruków na płytach CD/DVD (w zestawie wraz z drukarką znajduje się specjalny podajnik tych nośników), a także narzędzie do tworzenia prostych fotomontaży.

NIE TYLKO W ARKUSZACH: W zestawie wraz z modelem Epson Stylus R800 otrzymujemy specjalne uchwyty pozwalające drukować na papierze z rolki.

Canon Pixma iP4000

REDUKCJA EFEKTU CZERWONYCH OCZU: Skuteczność stosowanych algorytmów jest różna, nawet jeśli są one realizowane przez jedną drukarkę. Po lewej wydruk oryginalny, w środku fotografia z programową (ustawioną w sterowniku) redukcją efektu czerwonych oczu, po prawej zaś to samo zdjęcie z zastosowaniem usuwania ustawionego na panelu drukarki HP Photosmart 8450.

Mocną stroną drukarki firmy Canon oznaczonej symbolem Pixma iP4000 jest z całą pewnością duża wydajność. Model ten najszybciej uporał się z wydrukiem skomplikowanego wektorowego rysunku (w rekordowym czasie dwóch i pół minuty) oraz zdjęcia w formacie 10x15 cm.

CHIP FOTO · VIDEO digital

Sterownik zarządzający Pixmą iP4000 pozwala w prosty sposób dopasować wydruk do naszych upodobań, jak też może posłużyć do uzyskania bardziej nietypowych efektów. Drukarka ta na uwagę zasługuje z pewnością także dlatego, że jako jedna z dwóch testowanych wyposażona została w sprzętowy moduł druku dwustronnego. Od konieczności ciągłego dokładania papieru na pewno uwolnią nas dwa podajniki (oba mieszczące po 150 arkuszy), z których jeden – pionowy – możemy złożyć i dzięki temu zmieścimy drukarkę np. na niewysokiej półce. Zwolenników wyciszania peceta drukarka ta powinna zainteresować z powodu tzw. nocnego trybu pracy. W sposób zauważalny obniża on poziom emitowanego hałasu, choć odbywa się to kosztem znacznego spadku wydajności.

MIEJSCE POSTOJOWE: Koniec z wysychaniem opcjonalnych, rzadziej używanych wkładów atramentowych! Modele HP serii Photosmart pozwalają zabezpieczyć taki kartridż i umieścić go w specjalnym miejscu wewnątrz obudowy drukarki.

w przypadku iP3000, tak i tutaj na niektórych wydrukach daje się zauważyć wyraźny raster.

Canon Pixma iP3000 Oznaczony symbolem iP3000 model z rodziny Canon Pixma to także prawdziwy demon szybkości. Błyskawicznie radzi sobie z wydrukiem zdjęć w dowolnym rozmiarze, zostawiając pod tym względem w tyle całą konkurencję. Niestety, efekty pracy tego produktu są nieco gorszej jakości niż będące dziełem konkurentów. Z pewnością jest to w dużej mierze skutek tylko czterokolorowego systemu druku (podczas gdy modele innych producentów używają co najmniej sześciu barwników). Niepożądanym zjawiskiem, które uwidacznia się szczególnie podczas drukowania dużych obszarów o jasnym odcieniu, są dostrzegalne punkty w innym kolorze. Model ten, podobnie jak iP4000, pozwala na sprzętowy druk na obu stronach kartki, wyposażony jest też w specjalny podajnik pozwalający umieścić w drukarce krążek CD/DVD.

Canon Pixma iP2000 Pixma iP2000 jest najtańszą drukarką fotograficzną spośród wszystkich biorących udział w teście. Za nieco ponad 350 zł możemy nabyć całkiem przyzwoitą „plujkę”, idealną dla użytkowników dopiero zaczynających swoją przygodę z fotografią cyfrową. Prosta w obsłudze „atramentówka” pozwoli wydrukować zdjęcia zarówno z komputera, jak i bezpośrednio z aparatu (w tym celu wbudowano w nią specjalne złącze). Niestety, podobnie jak

A może jednak do labu? Wykorzystywanie „plujki” do przenoszenia na papier zdjęć cyfrowych jest bardzo wygodne. Szczególnie użyteczna jest możliwość druku nawet pojedynczych fotografii, bez konieczności uprzedniego zgromadzenia odpowiedniej ich liczby (trudno wyobrazić sobie wizytę w fotolabie z jednym zdjęciem). Niestety, wydruki uzyskiwane za pomocą drukarek atramentowych mają jedną, ale za to zasadniczą wadę – stosunkowo wysoki koszt. Warto pamiętać o tym szczególe, który w momencie podejmowania decyzji o zakupie „plujki” często gdzieś umyka. Prędzej czy później (to zależy wyłącznie od intensywności eksploatacji) skończy się zapas papieru fotograficznego i z pewnością staniemy przed koniecznością nabycia nowych wkładów. I wówczas możemy przeżyć, delikatnie rzecz ujmując, lekkie rozczarowanie. Okazuje się bowiem, że cena kompletu atramentów często liczona jest w setkach złotych. Za zestaw trzech kartridży przeznaczonych do drukarek serii Photosmart zapłacimy prawie 350 zł, a do Epsona R800 nawet ponad 400! Humoru nie poprawią też ceny papierów do wydruku fotografii. Opakowanie specjalnego markowego papieru to zwykle koszt kilkudziesięciu złotych. Wszystko to powoduje, że wydruk pojedynczego zdjęcia 10×15 w domowym zaciszu jest niestety trzy-, czterokrotnie wyższy od odbitki naświetlonej w fotolabie. Za tę cenę zyskujemy jednak pełną kontrolę nad otrzymaną fotografię, bez zdawania się na doświadczenie laboranta.

ZAWARTOŚĆ

FOTO-VIDEO CD

NOWE NARZĘDZIA I PROGRAMY Na płytę CD do tego numeru przygotowaliśmy zestaw kilkudziesięciu programów, dzięki którym praca każdego foto- i wideoamatora będzie łatwiejsza i wydajniejsza. Ponadto zamieszczamy aplikację FotoSpec służącą do prezentowania rankingu i szczegółowych danych technicznych aparatów cyfrowych opisanych w bieżącym numerze FOTO-VIDEO digital.

Uaktualnienia The Gimp 2.0.5 Rozbudowana aplikacja graficzna. Oferuje za darmo nie tylko podstawowe narzędzia, takie jak pędzel czy ołówek, ale także pozwala na pracę na warstwach i kanałach. VirtualDub 1.6.1 Experimental Uniwersalne narzędzie do obróbki plików filmowych w formatach AVI, ASF oraz MPEG. Umożliwia kompresję do formatu AVI, stosowanie filtrów, a także wstawianie ścieżek audio z plików WAV.

Kupon zamówienia wyślij pocztą lub faksem TAK

9, CHCĘ PRENUMERATĘ CHIP FOTO-VIDEO digital

od numeru __________________w liczbie egz. _________________________ 12 wydań za jedyne 99 zł (8,25 zł za egzemplarz) 3 wydania za 33 zł (11 zł za egzemplarz)

ZAMAWIAJĄCY (także dane właściciela karty): imię i nazwisko __________________________________________________________ nazwa firmy

_____________________________________________________________

NIP firmy _________________________________________________________________

NALEŻNOŚĆ UREGULUJĘ: przelewem na konto Vogel Burda Communications sp. z o.o., ul. Kościuszki 29/3, 50-011 Wrocław, nr konta: 91 1500 1155 1211 5003 0159 0000 (prenumerata zostanie rozpoczęta po otrzymaniu potwierdzenia wpływu pieniędzy na konto Wydawnictwa);

za zaliczeniem pocztowym, tzn. przy odbiorze pierwszego

ulica _____________________________________________ numer__________________ numer mieszkania

____________________________

kod

___________________

kartą kredytową. Proszę obciążyć kartę o numerze:

e-mail

____________________________________________________________________

rok urodzenia _________________ wykształcenie __________________________ Upoważniam Wydawnictwo Vogel Burda Communications sp. z o.o. do wystawienia faktury VAT bez podpisu odbiorcy.

ważną do: rok Visa EuroCard MasterCard – zaznacz odpowiednią kartę.

miesiąc Diners Club

PolCard

JCB

PBK Styl

PRENUMERATĘ PROSZĘ PRZESŁAĆ:

Nie wyrażam zgody na otrzymywanie materiałów reklamowych od Wydawnictwa Vogel Burda Communications sp. z o.o. Zgadzam się na otrzymywanie informacji handlowej od Wydawnictwa Vogel Burda Communications sp. z o.o. w rozumieniu Ustawy z 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną.

na adres wskazany w pozycji Zamawiający, na następujący adres: ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________

IrfanView 3.95 Przeglądarka graficzna, która pozwala oglądać filmy, odtwarzać pliki dźwiękowe czy obrabiać zbiory graficzne.

miejscowość _____________________________________________________________ tel. ________________________________________________________________________

z zamówionych w prenumeracie egzemplarzy pisma;

PhotoFiltre 6.0.2 Program graficzny bardzo bogato wyposażony w różnego rodzaju filtry. Wśród nich znajdziemy między innymi: usuwanie szumów, nadawanie tekstur, postarzanie zdjęć, deformacje, stylizacje, konwersję do postaci czarno-białej itp.

podpis ____________________________________________ data ____________________ Vogel Burda Communications sp. z o.o., ul. Kościuszki 29/3, 50-011 Wrocław; Sąd Rejonowy dla dzielnicy Wrocław Fabryczna; VI Wydział Gospodarczy KRS, KRS: 0000106166, NIP: 899-10-04-485 12/2004

PEŁNA WERSJA FOTOOFFICE 2 Program FotoOffice 2 to profesjonalna przeglądarka graficzna do katalogowania, obróbki i archiwizacji zbiorów fotografii cyfrowych. Aplikacja pozwala na pobieranie zdjęć z cyfraków, skanerów czy nawet z Internetu. Poprawnie obsługuje ponad 50 formatów plików graficznych, w tym JPEG 2000. Oprócz tego umożliwia wysyłanie zdjęć e-mailem. Ma także wbudowane proste narzędzia edytorskie, dzięki którym można skorygować np. efekt czerwonych oczu. Funkcje ułatwiające przeglądanie zgromadzonych zdjęć są również łatwo dostępne i intuicyjne w obsłudze. Dzięki FotoOffice’owi bardzo szybko sworzymy prezentacje multimedialną i slajdów czy galerię zdjęć w postaci dokumentów HTML. Dodatkowo aplikacja wyszu-

kuje i sortuje fotografie według zadanych kryteriów, ułatwiając poruszanie się w gąszczu cyfrowych odbitek. Tworzone albumy można podzielić na kategorie, co znacznie podnosi komfort późniejszego przeglądania zdjęć. Bardzo użyteczną funkcją jest obsługa nagrywarek CD i DVD oraz multisesyjny zapis płyt. Dzięki te-

Ciekawe aplikacje

mu naszą galerię fotografii z ostatniej podróży możemy szybko zarchiwizować lub zrobić kopię dla przyjaciół. Uwaga! Na płycie, w katalogu z programem, oprócz samej aplikacji, znajduje się formularz rejestracyjny, dzięki któremu można otrzymać bezpłatną pomoc techniczną do programu FotoOffice 2. Windows 2000, XP

PROGRAMY NA CD

TVTool 9.7

cam2pc 4.4.4

Program służący do kontroli ustawień wyjść telewizyjnych (TV-Out). Umożliwia uzyskanie obrazu na ekranie telewizora bez otaczających go czarnych ramek, kontrolę jasności i kontrastu oraz włączanie i wyłączanie wyjścia telewizyjnego za pomocą wybranych skrótów klawiaturowych.

Niewielki program przeznaczony dla użytkowników aparatów cyfrowych, umożliwiający zgrywanie zdjęć na dysk twardy. Aplikacja automatycznie rozpozna cyfraka i przeniesie lub skopiuje fotografie do katalogu, który wybierzesz, a następnie otworzy domyślną przeglądarkę obrazów.

X Producenci i dystrybutorzy wszelkich aplikacji, którzy chcieliby zamieścić na płycie FV-CD dowolne wersje produktów przez nich oferowanych, proszeni są o list do Redakcji Publikacji Elektronicznych ([emailprotected]) bądź telefon (71) 373 44 75, wew. 178, w celu omówienia szczegółów. X Redakcja dołożyła wszelkich starań, aby dołączony do zeszytu CD-ROM działał poprawnie. Nie ponosimy jednak odpowiedzialności za wadliwe funkcjonowanie programów zamieszczonych na płycie oraz za ewentualne szkody powstałe w wyniku ich użytkowania.

F O T O - V I D E O C D Programy miesiąca

NA NASZYM CD

]

EDYTORY GRAFICZNE

P3DO EXPLORER

SUBEDIT-PLAYER BUILD 4020

Imagic 2.5 Graphic Workshop Pro 2.0.82 ImageForge Pro 3.60 PaintBuster 7.4.1 360 Panorama Professional 6.1 CBN Selector 2.1 The Gimp 2.0.5 VCW VicMan's Photo Editor 7.84 The Panorama Factory 3.3 Picture Resize 2.1 PhotoMeister 2.56 Photolightning 3.6 PhotoCleaner Professional 3.0 Panorama Composer 1.0 PanoSplatter 1.0 Pixel32 1.0 RC1

NAJLEPSZE PROGRAMY MIESIĄCA Kolejna porcja niewielkich programów, które mogą w pewnych zastosowaniach uzupełnić lub nawet zastąpić Photoshopa albo Premiere. W tym miesiącu prezentujemy m.in. aplikacje, które ułatwią podzielenie się naszymi wspomnieniami, ale tak, by... nikt nam ich nie ukradł.

KATALOGOWANIE ZDJĘĆ

Prosty w obsłudze program do przeglądania plików graficznych. Pozwala wyświetlać jeden po drugim wszystkie umieszczone w danym katalogu obrazki lub tworzy podgląd w postaci miniaturek. Przeglądarka obsługuje podstawowe formaty graficzne oraz umożliwia wyświetlanie obiektów trójwymiarowych zapisanych w formatach, takich jak MAX, 3DS, OBJ, IWO, POV, C4D, WRL, RDS czy BR5. P3dO Explorer zawiera również narzędzia służące do wyszukiwania czy tworzenia pokazów slajdów.

Odtwarzacz filmów i edytor napisów. Obsługuje i konwertuje pliki w formatach: mDVD, TMPLayer, MPL2, SRT i SSA. Zawiera funkcje ułatwiające zarówno przygotowanie nowych, jak i poprawienie istniejących tekstów, np. przesunięcie ich o stałą długość, inteligentne łączenie szybko znikających kwestii czy dostosowywanie napisów do filmu o innym współczynniku FPS niż ten, dla którego były tworzone. Najnowsza wersja ma zaimplementowaną obsługę czytania napisów przez lektora.

Windows 2000, XP, freeware

Windows 98, 2000, XP, freeware

PhoTags 3.0.55 AnyPhoto Manager 2005 Album Creator Pro 3.3 MyAlbum 2.4 ImageQuery 1.21 JAlbum 5.0.4 SlideStudio 1.5 Turbo Photo 3.9 PhotoPlayer Plus DigiBookShelf 11.0 PRZEGLĄDARKI GRAFICZNE

PicWalker 4.2 Smart Photo Viewer 1.3.4 PicaJet 2.2 Build 295 PhotoFiltre 6.0.2 P3dO Explorer IrfanView 3.95 FastStone Image Viewer 1.3 Exif Image Viewer 1.1.7.19 Genus ViewMinder 2.0 Futuris Imager 4.7 WIDEO

12/2004

NARZĘDZIA

FotoOffice 2.0 PEŁNA WERSJA

EDYTORY GRAFICZNE Graphic Workshop Pro 2.0.82, ImageForge Pro 3.60, PaintBuster 7.4.1, 360 Panorama Professional 6.1, CBN Selector 2.1, Imagic 2.5, The Gimp 2.0.5, VCW VicMan's Photo Editor 7.84, The Panorama Factory 3.3, Picture Resize 2.1, PhotoMeister 2.56, Photolightning 3.6, Pixel32 1.0 RC1, PhotoCleaner Professional 3.0, Panorama Composer 1.0, PanoSplatter 1.0

Enlarger Pro 2.0, EasyRaw Studio 0.16 Beta, AutoImager 3.03, IphotoDVD 1.45, Sqirlz Water Reflections 1.0b, Cartoonist 0.92, Stamp 2.7, BIMP 1.32, cam2pc 4.4.4, NoiseRemove 1.5, Digital Camera Photo Renamer 2.0, 20/20 2.2.7, Digital Image Recovery 1.2, ThumbsPlus 7 build 2105, Formati 9, ColorCastFX 1.0, FxFoto 2.1.045, Panorama Maker 3, Text Effects 1.00.537

KATALOGOWANIE ZDJĘĆ PhotoOffice 2.0, PhoTags 3.0.55, AnyPhoto Manager 2005, Album Creator Pro 3.3, MyAlbum 2.4, ImageQuery 1.21, JAlbum 5.0.4, SlideStudio 1.5, Turbo Photo 3.9, PhotoPlayer Plus, DigiBookShelf 11.0

PRZEGLĄDARKI GRAFICZNE PicWalker 4.2, Smart Photo Viewer 1.3.4, PicaJet 2.2 Build 295, PhotoFiltre 6.0.2, P3dO Explorer, IrfanView 3.95, FastStone Image Viewer 1.3, Exif Image Viewer 1.1.7.19, Genus ViewMinder 2.0, Futuris Imager 4.7

SubEdit-Player Build 4020 VirtualDub 1.6.1 Experimental VideoImpression 2 Light Alloy 2.9 TVTool 9.7 Real Alternative 1.29 QuickTime Alternative 1.39 Movie Collector 4.3 build 6 XviD 1.0.2 29082004 iVideoMAX 3.1.5 iuVCR 4.9.1.351 GSpot 2.52 Beta ffdshow 20041012 alpha All My Movies 3.1 VideoInspector 1.2.1

PhotoPlayer Plus

VicMan’s Photo Editor 7.84

CBN Selector 2.1

Zdjęcia, które wyświetlają się same

Filtry efektowe nie muszą kosztować

Pomaluj swój świat kawałek po kawałku

PhotoPlayer Plus to darmowy program do katalogowania i archiwizowania zdjęć. Fotografie można opatrywać komentarzami i wyszukiwać według różnych kryteriów. Program ma dwa największe atuty: po pierwsze, pozwala nagrywać zdjęcia na płytę CD, tak aby po włożeniu jej do napędu obrazy były automatycznie odtwarzane w trybie pokazu slajdów. Drugą jego zaletą jest sposób łączenia

Ograniczyć się do poprawienia kolorystyki i ostrości zdjęcia czy zastosować bardziej twórcze podejście? Osoby opowiadające się za tą drugą opcją polubią produkt VicMana. Photo Editor zawiera podstawowe funkcje służące do poprawy ostrości, wartości gamma czy nasycenia. W pakiecie są też typowe narzędzia do zaznaczania fragmentów zdjęcia i prostego retuszu. Jego prawdziwa siła

Masz ochotę sprawdzić, jak wyglądałby pudel sąsiada, gdyby był różowy? A może chciałbyś wprowadzić trochę koloru w czarno-białe zdjęcie? Albo zneutralizować nieco zjadliwy kolor parkowej ławki na zimowej fotografii? Darmowa aplikacja Color By Numbers Selector powstała na użytek... internetowego sklepu z farbami (tak, tak!), ale ma wiele zastosowań. Jej użycie jest proste: w pierwszym eta-

NA PŁYTĘ: łączenie zdjęć z podkładem muzycznym oraz ich odtwarzanie PhotoPlayerem Plus jest proste.

ZABAWNE DEFORMACJE: VicMan’s Photo Editor to specjalista od zniekształcania obrazu.

WYMIANA KOLORU: zmieńmy zabarwienie wybranych obszarów zdjęcia, zachowując oryginalną fakturę.

obrazu z dźwiękiem. Uwagi do zdjęć można nie tylko wpisywać z klawiatury; istnieje możliwość nagrania słownego komentarza, który będzie odtwarzany jednocześnie z wyświetlanym zdjęciem. Ponadto pokazowi fotografii może towarzyszyć muzyka, a przejścia między kolejnymi zdjęciami definiujemy, wykorzystując 128 dostępnych efektów. Aplikacja dysponuje też prostymi narzędziami do tworzenia znaków wodnych oraz albumów internetowych, potrafi też spakować wybrane zdjęcia i wysłać je e-mailem. Program jest częściowo spolszczony.

tkwi jednak w licznych filtrach efektowych. Różne rodzaje zniekształceń, od fal po rybie oko, pozwolą na oddanie najbardziej szalonych wizji. Jeśli nie wystarczyły, można jeszcze skorzystać z pędzla Warp i ręcznie rozciągnąć, co trzeba. Warto też wspomnieć o rozbudowanych filtrach krawędziowych. Wszystkie efekty można nakładać na cały obraz lub na zaznaczone fragmenty. VicMan’s Photo Editor umie skorzystać z niemal wszystkich plug-inów Adobe Photoshopa, co potencjalne zwiększa wydatnie jego możliwości.

pie zaznaczamy obszary, które chcemy przebarwić, a ich lista zostaje wyświetlona w specjalnej palecie. Program dysponuje bardzo wygodnymi narzędziami do selekcji. W drugim etapie pipetą wskazujemy dowolny kolor spośród widniejących na Pulpicie, a wybrany obszar zostaje nim automatycznie pokryty, z zachowaniem oryginalnej tekstury, cieni, a nawet rodzaju podłoża (kamień, skóra itp.). Można otworzyć inne zdjęcia i z nich pobierać barwy. Efekt jest bardzo realistyczny. Chętni mogą nawet zamówić w sklepie internetowym prawdziwe farby w użytych kolorach.

INFO: www.unidreamtech.com, freeware

INFO: www.photo-editor.net, freeware

INFO: www.cbnsystem.com, freeware

NARZĘDZIA

Enlarger Pro 2.0 EasyRaw Studio 0.16 Beta AutoImager 3.03 SnapTouch 2.20 Beta b139 IphotoDVD 1.45 Cartoonist 0.92 Stamp 2.7 Sqirlz Water Reflections 1.0b cam2pc 4.4.4 NoiseRemove 1.5 Noise Ninja 2.0.2 Digital Camera Photo Renamer 2.0 FastStone Photo Resizer 1.3 20/20 2.2.7 Digital Image Recovery 1.2 UniDream PowerBatch 2.6.0.1 ThumbsPlus 7 build 2105 BIMP 1.32 PhotoWatermark Professional 5.6 ColorCastFX 1.0 Image Renaming 1.1.0.10 My Photo Calendars 2.2.6 Panorama Maker 3 Text Effects 1.00.537

CHIP FOTO • VIDEO digital

CHIP FOTO · VIDEO digital

W A R S Z T A T FotoOffice 2

WYBÓR EKSPERTA

Fotoamatorowi wystarczy jedno narzędzie Photo Watermark Professional

PRZED ZŁODZIEJAMI można zabezpieczyć zdjęcia za pomocą znaków wodnych.

Album Creator Pro 3.3

]

SCYZORYK SZWAJCARSKI

Dodawanie znaków wodnych to dobry sposób na podpisanie zdjęcia. Photo Watermark Professional to z kolei dobry sposób, aby podpisywanego zdjęcia zanadto nie oszpecić. Wykonywane za jego pomocą EWA PRUS, autorka znaki wodne mogą mieć dowolnie wybrany kształt, pozycję, wielkość, warsztatów graficznych kolorystykę i efekty specjalne, takie jak cienie, wypukłości czy pod- dla CF-Vd. kreślenia. Możliwości konfiguracyjne są naprawdę ogromne. Jako sygnatury można użyć wpisanego ręcznie tekstu lub wybranych informacji EXIF, ale może nim się stać także dowolny, załadowany z dysku obrazek, na przykład przygotowane wcześniej logo. Aplikacja ma też własne narzędzia do rysowania i modyfikacji obiektów. Możliwość przetwarzania wsadowego znacznie przyspiesza opatrywanie znakami wodnymi całych katalogów zdjęć. To propozycja dla osób o dużych wymaganiach, które nie boją się programów z licznymi opcjami.

Jedną z największych zalet fotografi cyfrowej jest możliwość wykonania wielu zdjęć bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów. Efektem ubocznym beztroskiego pstrykania są tysiące fotografii, w których po pewnym czasie zaczynamy się gubić. FotoOffice 2 pomoże nam nad nimi zapanować.

INFO: www.photowatermark.com, 59,95 USD

Podziel się wrażeniami z wycieczki

Wszystkie filmy w zasięgu ręki

Jak najszybciej pokazać znajomym cyfrowe zdjęcia? To oczywiste: w Internecie. Ale jak to zrobić ładnie, bez poświecania całego dnia? Całkiem niezłą propozycję stanowi Album Creator. W prosty sposób zmniejsza on zdjęcia i tworzy z nich kolekcje gotowe do wysłania e-mailem lub zamieszczenia na stronie internetowej. Do programu dołączono liczne szablony, niektóre z nich są animowane. Użytkownik

Ten program pomoże osobom, które lubią utrzymywać w porządku swoją kolekcję filmów. Nadaje się do katalogowania danych z wszystkich rodzajów nośników – od kaset VHS po DVD. W wypadku fotografii cyfrowych katalogowanie może się odbywać automatycznie: wystarczy zlecić aplikacji skanowanie płyt czy dysku. Dane o filmie można uzupełniać fotosami pobieranymi bezpośrednio z pli-

Marcin Nowak

W SKRÓCIE

All My Movies 3.1 ›

ażdy miłośnik fotografii gromadzi programy, które są mu pomocne w katalogowaniu, obrabianiu zdjęć czy tworzeniu galerii internetowych. FotoOffice 2 znajdujący się na płycie CD dołączonej do FVD to uniwersalne narzędzie – nie zastąpi co prawda Photoshopa, ale pozwoli wykonywać większość operacji, których potrzebuje fotograf amator. Aplikacja ta m.in. importuje fotografie z aparatu, kataloguje je, tworzy pokazy slajdów i pozwala na retusz zdjęć.

ColorCastFX

Przebarwienia to jeden z podstawowych problemów fotografii, nie tylko cyfrowej. Szczególnie brzydko wygląda zafarb niebieski – i jest niestety często spotykany, a szczególnie widoczny na portretach osób sfotografowanych w cieniu. Właściwy balans bieli i jasność można bardzo łatwo uzyskać, używając programu ColorCastFX. Tyle ciepła i tylko dwa suwaki. www.mediachance.com/digicam, freeware

›

Cartoonist 0.9

Ten zabawny program łączy w sobie prostotę interfejsu z zaawansowanymi algorytmami przetwarzania obrazu. Służy do zniekształcania zdjęć na różne sposoby. Jeśli zawsze chciałeś mieć większe oczy, a mniejszy nos, teraz możesz to osiągnąć. Jeśli uważasz, że twój kumpel jest pokręcony, z tą aplikacją łatwo mu to udowodnisz. www.vicman.net, 19.95 USD

›

ŁATWA PREZENTACJA: za pomocą Album Creatora Pro pokażemy nasze zdjęcia w Internecie

PRZEJRZYSTY UKŁAD: baza danych pozwala łatwo odnaleźć każdy film – zarówno własny, jak i Coppoli.

musi tylko wybrać fotografie i określić, jakie informacje mają być do nich dołączone. Mogą to być na przykład tytuł i podstawowe dane pobierane z EXIF-a, jak przysłona czy czas otwarcia migawki. Na dołączanych do albumu obrazach można automatycznie lub ręcznie dokonać podstawowej korekcji kolorów i jasności, przyciąć je czy obrócić. Na koniec określamy nazwę albumu i ewentualnie adres internetowy, pod którym ma on zostać umieszczony. Wersja niezarejestrowana pozwala na umieszczenie w albumie tylko 12 zdjęć, ale może być stosowana bez ograniczenia czasowego.

ku. Aplikacja pozwala na zapisywanie wielu informacji o każdym filmie – tytuł, reżyser i aktorzy to tylko przykłady. Jest też miejsce na notatkę informującą czy dany film znajduje się na naszej własnej półce, czy ktoś go pożyczył. Gotową bazę można przeszukiwać pod kątem dowolnej kategorii. Jeśli chcemy przesłać komuś zebrane dane, wystarczy je zapisać jako HTML, plik MS Excela lub tekstowy. Aplikacja istnieje także w wersji polskiej. 30dniowa wersja demo nie pozwala wprawdzie na tworzenie własnej bazy, ale można dodawać filmy do już istniejącej.

INFO: www.firmtools.com, 14,95 USD

INFO: www.bolidesoft.com, 29,95 USD

Opanować chaos FotoOffice umożliwia zarządzanie zgromadzonymi fotkami. Mogą one zostać pogrupowane

TWORZENIE CYFROWEGO ALBUMU

Light Alloy 2.9 Aby utworzyć nowy album, należy kliknąć właściwą kategorię prawym przyciskiem myszy, a potem wybrać polecenie Nowy album. Następnie proponowaną nazwę pliku album.fod zmieniamy na własną (np. Wakacje 2004.fod). Warto też zaznaczyć opcję Dostosuj budowę i styl albumu. Dzięki temu będziemy mogli wpływać na to, jak będą opisywane fotografie.

Rozsądna alternatywa dla tych, którym nie wystarcza Windows Media Player. Obsługuje wiele formatów plików i pozwala wyświetlać jednocześnie po dwa podpisy, także w pionie. Można więc przygotować sobie dwie wersje komentarza do filmu i w trakcie odtwarzania oceniać, który jest bardziej udany. Program ten potrafi odgrywać nawet uszkodzone pliki, a w razie potrzeby pomoże znaleźć właściwe kodeki. www.softella.com, 29 USD

›

w albumy albo możemy bezpośrednio operować plikami z dysku. Wygodniejsze jest oczywiście to pierwsze rozwiązanie. Albumy pogrupowane są w kategorie – po zainstalowaniu programu mamy ich 8, ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby zdefiniować kolejne. Przygotowywanie albumu opisane jest w ramce niżej. Utworzenie albumów to dopiero początek. Abyśmy w przyszłości mogli sprawnie wyszukiwać zdjęcia, należy je opisać. Prawdopodobnie po krótkim czasie używania programu dojdziemy do tego, w jaki sposób najlepiej to robić i co nam odpowiada. FotoOffice umożliwia przypisanie każdej fotografii różnych danych, np. tytułu, daty, miejscowości, osoby itp. O tym, w jaki sposób będą opisywane zdjęcia w kon-

kretnym albumie, decydujemy podczas jego tworzenia. Pola z danymi mogą mieć charakter listy, z której wybieramy jedną ze zdefiniowanych wcześniej wartości lub formę krótkiego tekstu (patrz: ramka, krok trzeci). Dodatkowo każde zdjęcie może mieć przypisaną notatkę, a także tzw. hasła, czyli utworzone wcześniej słowa kluczowe. FotoOffice 2 pozwala przenosić fotografie między albumami. Wykonujemy to tradycyjnym sposobem, zaznaczając zdjęcia oraz wydając komendy Kopiuj, Wytnij oraz Wklej. Niestety, opisy nie przemieszczają się razem z fotografią. Zdjęcia, znajdujące się w albumie, możemy wyświetlać na trzy sposoby: jako miniatury, listę oraz tabelę miniatur. FotoOffice pozwala łatwo wyszukiwać zdjęcia. Klikając odpowiednią ikonę lub naciskając klawisz [F3], szukamy plików w wybranym folderze na dysku. Możliwości tej funkcji są spore. Aplikacja pozwala znaleźć fotografie np. sprzed trzech dni, o zadanych wymiarach, rozmiarze, liczbie kolorów lub zawierające określony tekst w danych EXIF. Oprócz tego FotoOffice 2 przeszukuje albumy pod kątem występowania określo-

MRWFormat 2.10

Aplikacja do wyciągania z matryc aparatów Minolty tego, co najlepsze. Ten plug-in pracujący z Photoshopem i innymi programami graficznymi Adobe służy do odczytywania plików RAW z aparatów Minolty. Radzi sobie świetnie – pozwala uzyskiwać zdjęcia czystsze i o ładniejszych barwach niż inne programy tego typu. www.dalibor.cz, 20 USD

CHIP FOTO · VIDEO digital

W kolejnym oknie określamy źródło zdjęć – możemy wybrać Skaner lub aparat cyfrowy, jeśli chcemy umieścić w albumie fotografie znajdujące się obecnie na karcie w aparacie. W sytuacji, gdy do nowego albumu mamy zamiar przerzucić część fotek z już istniejącego albumu, możemy zaznaczyć Brak. Często zdjęcia do albumu pobieramy z dysku – szczególnie wtedy, kiedy porządkujemy zrobione wcześniej fotografie.

CHIP FOTO · VIDEO digital

Następny krok to dostosowanie budowy albumu, a konkretnie wyglądu i właściwości pól opisu. Pierwszym etapem jest zdefiniowanie typów pól (pole tekstowe, lista wyboru, kalendarz itp.), a drugim określenie ich wielkość na ekranie oraz stylu (rodzaju czcionki, tła itp.).

[Blindtexte • bearbeiten] PRZYGOTOWANIE POKAZU Naszymi zdjęciami z pewnością zechcemy pochwalić się znajomym. Także w tym pomoże nam FotoOffice, i to na kilka sposobów. Przede wszystkim kilkoma kliknięciami myszą zrobimy pokaz slajdów na ekranie monitora. Wystarczy zaznaczyć wybrane zdjęcia, nacisnąć klawisz [F10] i... gotowe! Rozpocznie się prezentacja z domyślnymi parametrami. Możemy je jednak zmienić, modyfikując na przykład długość przerwy między wyświetleniami fotografii i efekty przejścia. Należy kliknąć polecenie Prezentacja|

Konfiguracja prezentacji lub podczas pokazu kliknąć ostatnią ikonę z paska narzędzi. W oknie dialogowym, które ukaże się na ekranie, oprócz wymienionych właściwości wybierzemy m.in. muzykę odtwarzaną w czasie prezentacji zdjęć (z plików MP3, WAV, MIDI lub płyty CD), zdecydujemy o kolorze tła oraz o tym, czy na ekranie ma się pojawiać nazwa fotografii. Dodam jeszcze tylko, że efektów przejścia jest blisko sto. Jeśli widzom prezentacja się spodoba, możemy ją zapisać w postaci pliku EXE, który pozwoli

wyświetlić ją na dowolnym komputerze. FotoOffice 2 ułatwia pokazanie zdjęć także... nieznajomym. Wystarczy tylko dysponować miejscem na serwerze WWW i umieścić tam album w formacie HTML. Może on mieć formę galerii (użytkownik sam przełącza się między kolejnymi fotografiami) albo pokazu slajdów (zdjęcia przewijają się same). Możemy określić wygląd naszego internetowego albumu: zdecydować o rozmiarze obrazków, kolorze lub deseniu tła, wyświetlanych napisach itp.

zdjęć, a następnie polecenie Obrót/odbicie lub Jasność, kontrast i gamma. Wszystkie polecenia dostępne są też w menu Zdjęcie.

nych słów w komentarzach do zdjęć. W każdej chwili możemy też uszeregować wyświetlane zdjęcia względem m.in. tytułu, rozmiaru czy daty utworzenia.

Trwalsze niż plik Przyciąć i pokolorować Tak jak pisaliśmy wcześniej, FotoOffice nie zastąpi Photoshopa, ale oferuje narzędzia, które wystarczą zdecydowanej większości amatorów. Aby przejść w tryb edycji, należy użyć klawisza [F9]. Uzyskujemy wtedy dostęp do palety narzędzi pozwalających obracać fotografie, robić odbicia lustrzane, zmieniać rozmiar zdjęcia, wycinać fragmenty, kadrować, zmieniać kolory, jasność, kontrast, wyostrzać, zmiękczać zdjęcia, a także usuwać tzw. czerwone oczy.

Ostatnia czynność to wskazanie zdjęć, które mają znaleźć się w albumie. Jeśli chcemy do niego dodać fotografie z kilku katalogów, musimy kolejno zaznaczać foldery i klikać przycisk Przypisz. Możemy zdecydować, czy wybieramy wszystkie zdjęcia z danego katalogu czy zaznaczone.

ŁATWA KOREKTA: W trybie edycji możemy na przykład modyfikować barwy na zdjęciu.

W menu dostępne są kolejne funkcje. Dla leni przygotowano pozycję Automatycznie. Klikając kolejne komendy, pozwolimy FotoOffice’owi samodzielnie skorygować kontrast i jasność fotografii, usunąć zanieczyszczenia oraz wykadrować obraz. Dodatkowe opcje znajdziemy w menu Filtr oraz Efekty. Dzięki ukrytym tam funkcjom nadamy fotografii m.in. wygląd starego zdjęcia albo obrazu olejnego. Aby powrócić do widoku albumów, musimy z menu Plik wybrać Zamknij. Niektóre opisane operacje są możliwe także po opuszczeniu modułu edycji. Wystarczy zaznaczyć ilustrację, a następnie kliknąć strzałkę obok ikony przedstawiającej wiaderko z farbami (wybór samej ikony oznacza przejście do trybu edycji – to samo, co naciśnięcie klawisza [F9]). Pojawi się menu, dające nam dostęp do podstawowych poleceń. Co więcej – niektóre będziemy mogli wykonać od razu na większej liczbie zdjęć. Jeśli zechcemy obrócić np. pięć fotografii lub uznamy, że kilka kolejnych zdjęć jest za ciemnych, wystarczy zaznaczyć odpowiednie obrazki, kliknąć wspomnianą ikonę, wybrać komendę Edycja grupy

Gdy już opiszemy fotografie, poukładamy je w albumach, przytniemy czy skorygujemy różne niedociągnięcia (czerwone oczy lub zły odcień fotografii), pozostanie utrwalenie naszych zbiorów. Z FotoOffice’em możemy zrobić to na dwa sposoby: drukując lub nagrywając na płycie. Program umożliwia przeniesienie zdjęcia na pojedynczą kartkę, ale także w formie plakatu. Jeśli zdecydujemy się na to ostatnie rozwiązanie, musimy wybrać, jak duży on będzie. Jednostką są tu strony papieru – na przykład format cztery na cztery. W takiej sytuacji zadrukowanych zostanie 16 kartek, które po odpowiednim ułożeniu dadzą nam fotografię o wysokości metra (jeśli drukujemy na stronach A4). Omawiany program pozwala nagrać wybrany album lub zdjęcia na płycie CD – oczywiście, jeśli dysponujemy odpowiednią nagrywarką. Po utrwaleniu materiału zdjęcia możemy usunąć z dysku. Nadal jednak będziemy mogli przeszukiwać fotografie zgromadzone w albumie, choć dostępne będą tylko ich miniaturki.

CZYWARTO ZAMIENIĆ 10DNA 20D? W polskich sklepach pojawił się długo czekiwany Canon 20D. Ponieważ wielu użytkowników poczciwej „dziesiątki” zastanawia się, czy warto przesiąść się na nowy korpus, postanowiliśmy porównać możliwości obu aparatów. Arkadiusz Stachowski

Warto spróbować FotoOffice to cenne narzędzie w warsztacie fotoamatora. Może być doskonałym uzupełnieniem zgromadzonych już programów albo wręcz zastąpić wiele z nich. Tak czy inaczej warto zainstalować aplikację z krążka CD dołączonego do naszego pisma i samemu się przekonać, ile jest warta.

CHIP FOTO · VIDEO digital

[Test• Canon 20D kontra 10D]

swoich materiałach reklamowych Canon przedstawia długą listę udoskonaleń i innowacji wprowadzonych w nowym aparacie. Po uważnym zapozaniu się z nią można odnieść wrażenie, że wszelkie porównania modelu 20D z jego poprzednikiem w ogóle nie mają sensu. Postanowiłem jednak dokonać konfrontacji obu korpusów, by odpowiedzieć sobie na pytania: czy rzeczywiście EOS 20D pozostawił „dziesiątkę” daleko w tyle oraz czy z powodu większej rozdzielczości matrycy i nowych funkcji warto myśleć o przesiadce za, sporą jednak, dopłatą?

Kuracja odchudzająca Różnice widoczne są już na pierwszy rzut oka – najnowszy produkt Canona ma nieco mniejszy i bardziej filigranowy korpus. W porównaniu z EOS-em 10D zredukowano też liczbę rozmieszczonych na nim przycisków. Obniżona została także waga aparatu z 790 do 685 gramów. Zmiany konstrukcyjne sprawiły jednak, że dotychczasowy model uchwytu do zdjęć w pionie – BG-ED3, którym dysponowało wielu właścicieli modeli D30, D60 lub 10D, nie pasuje do „dwudziestki”. W nowym korpusie zastosowano mocowanie bagnetowe typu EF-S, po raz pierwszy wprowadzone przez producenta w modelu 300D. Dla osób, którym zależy na fotografowaniu z wykorzystaniem krótkiej ogniskowej, będzie to z pewnością istotny argument przemawiający za rozstaniem się z „dziesiątką”. EOS 10D pozbawiony jest bowiem możliwości współpracy z najnowszymi modelami obiektywów Canona: EF-S 17–85 mm f/4.0–5.6 IS USM i EF-S 10–22 mm f/3.5–4.5 USM. Poprawiona została także ergonomia obsługi nowego apratu. Przeglądając zdjęcia na panelu LCD, nie musimy już używać na przemian koła regulacji i przycisku zmieniającego kierunek przesuwania z pionowego na poziomy, tak jak w „dziesiątce”. W „dwudziestce” używamy do tego celu miniaturowego dżojstika, który zastąpił miejsce rzadko używanej blokady koła regulacji. Mały manipulator ma także inne praktyczne zastosowania – np. po wprowadzeniu odpowiednich zmian w opcjach aparatu (Custom Function – C.fn-13-1) umożliwia szybki wybór aktywnego punktu autofokusa.

i liczba detali w obrazie. Podczas wykonywania zdjęć o tematyce sportowej potrzebowałem przeważnie od czterech do sześciu ujęć w serii, by uchwycić rozgrywającą się akcję.

Pewniejsze ostrzenie

MINIDŻOJSTIK: Można nim przesuwać powiększone zdjęcie na panelu LCD, a także wybierać punkt AF.

nie, nerwowo wciskając spust migawki 10D i oczekując, aż aparat włączy się, umożliwiając zrobienie zdjęcia. Tego typu doświadczenia będą jednak obce nabywcom nowego modelu. W porównaniu z poprzednikiem czas uruchomienia Canona 20D został bowiem znacząco skrócony i wynosi teraz 0,2 sekundy. W praktyce oznacza to, że od włączenia aparatu do wykonania zdjęcia rowerzysta jadący z prędkością 15 km/h przebędzie drogę 83 cm. Wykorzystany w tej samej sytuacji Canon 10D pozwoliłby mu przejechać w tym czasie już 10 metrów. Po wciśnięciu spustu w trybie zdjęć seryjnych Canon 20D wykonuje 5 ujęć na sekundę, zapisując w serii do 6 plików RAW lub 23 w formacie JPEG. W testach z wykorzystaniem czułości ISO 100 liczba ta dochodziła nawet do 41, a przy ISO 1600 do 28 plików JPEG, zanim częstotliwość rejestrowanych zdjęć zaczynała spadać. Wynik ten uzależniony jest od wielkości tworzonych plików, na którą z kolei wpływ ma zastosowana czułość

Za wyrazistość rejestrowanych kadrów odpowiada system automatycznego pomiaru ostrości, który poddano gruntownej przebudowie. Wraz z lustrem i układem wizjera zaprojektowano go teraz tak, by uwzględniał rzeczywisty rozmiar matrycy APS-C (22,5 x15,0 mm). Do „dziesiątki” wszystkie te elementy przeniesione zostały bezpośrednio z aparatów analogowych o pełnym wymiarze klatki (36x24 mm), co powodowało obejmowanie przez punkty AF zbyt dużego obszaru kadru. Nowy układ działa lepiej przy małym natężeniu światła i ustawia poprawnie ostrość w warunkach, w których 10D miał z tym problemy. Zwiększenie z 7 do 9 liczby punktów, w których mierzona jest ostrość, a także rozmieszczenie ich w kształcie przypominającym romb lub elipsę wpływa na znaczne przyśpieszenie pomiaru odległości między aparatem a fotografowanym obiektem. Działanie autofokusa mogłem sprawdzić, fotografując rowerzystów na wrocławskim osiedlu Kosmos. Automatyczny pomiar ostrości „dwudziestki” dobrze radził sobie z szybko poruszającymi się obiektami i pozwalał uzyskiwać zazwyczaj idealnie ostre ujęcia. Nowa lustrzanka jest w stanie zrobić zdjęcia z najkrótszym czasem ekspozycji,

PORÓWNANIE Cena:

Canon EOS 10D

sugerowana 6999 zł w Internecie 4500–6400 zł

Typ mocowania obiektywu Typ procesora obrazowego Typ przetwornika obrazowego Efektywna liczba pikseli Maksymalna rozdzielczość Wymiary sensora Mnożnik ogniskowej Czułość ISO w trybach pełnej automatyki Czułość ISO w trybach kreatywnych (rozszerzona) Liczba punktów AF Zakres działania AF Pomiar światła

Kompensacja ekspozycji Czasy otwarcia migawki System pomiaru błysku Minimalny czas synchronizacji z lampą błyskową Synchronizacja z drugą kurtyną Gorąca stopka/Terminal PC Lampa wbudowana/Liczba przewodnia Min. ogniskowa obiektywu kryta przez wbudowaną lampę Wizjer Pole krycia (pion/poziom) Powiększenie Korekta dioptrii Matówka Zdjęcia seryjne Maks. w serii JPEG/RAW Dołączona bateria Żywotność baterii (liczba zdjęć przy 0°C/przy 20°C) Typ karty pamięci Interfejs Wyświetlacz Gwarancja Waga (bez baterii) Wymiary

Jeszcze szybciej, jeszcze więcej... Czy 2,5 sekundy mogą być wiecznością? Takie subiektywne wrażenie odnosiłem wielokrot-

[Test• Canon 20D kontra 10D]

7799 zł 6000–6400 zł

Canon EF DIGIC CMOS 6,3 mln 3072x2048 22,7x15,1 mm x1,6 100–400

Canon EF/EF-S DIGIC II CMOS 8,2 mln 3504x2336 22,5x15,0 mm x1,6 100–400

100–1600 (3200) 7 0,5–18 EV matrycowy, centralnie ważony, punktowy (9,5% kadru) +/-2 EV co 1/2 lub 1/3 stopnia 30–1/4000 s E-TTL

100–1600 (3200) 9 –0,5–18 EV matrycowy, centralnie ważony, punktowy (9,5% kadru) +/-2 EV co 1/2 lub 1/3 stopnia 30–1/8000 s E-TTL II

1/200 s

1/250 s

• •/• •/13

18 mm

17 mm

pentagonalny układ pryzmatyczny 95 %/95% 0,88x od –3 do +1 niewymienna 3/s 9/9 Li-Ion BP-511 7,4V 1100mAh około 650/500

pentagonalny układ pryzmatyczny 95 %/95% 0,90x od –3 do +1 niewymienna 5/s 23/6 Li-Ion BP-511A 7,4V 1390mAh około 1000/700

CompactFlash I/II, Microdrive USB 1.1 1,8 cala/118 000 pikseli 12 miesięcy 790 g 150x107x75 mm

CompactFlash I/II, Microdrive USB 2.0 Hi-Speed 1,8 cala/118 000 pikseli 12 miesięcy 685 g 144x105x71 mm

ZDJĘCIA SERYJNE: Canon 20D pozwala zarejestrować pięć zdjęć na sekundę i do 23 plików JPEG w serii. Canon 10D zarejestrowałby w przybliżeniu tylko co drugą klatkę.

CHIP FOTO · VIDEO digital

Canon EOS 20D

CHIP FOTO · VIDEO digital

CANON 20D: Nowy układ autofokusa jest o wiele szybszy i dostosowany do rozmiaru matrycy APS-C (22,5x15,0 mm).

CANON 10D: 7-punktowy AF obejmuje zbyt dużą część kadru, gdyż razem z układem wizjera został przeniesiony z aparatów o pełnym rozmiarze klatki.

wynoszącym 1/8000 sekundy. O ile liczba ta jest imponująca, o tyle już samo prawdopodobieństwo zastosowania takiego czasu w praktyce jest niewielkie. Minimalny czas ekspozycji 1/4000 s oferowany przez 10D jest zazwyczaj wystarczający. Zwiększono także szybkość transmisji danych pomiędzy aparatem i komputerem. Wykorzystując USB 2.0, „dwudziestka” przesyła w około 8 sekund serię plików RAW o łącznej objętości 38,5 MB.

balansu bieli całej sceny aparat informowany jest o temperaturze światła emitowanego przez lampę. Choć starsze modele lamp nie pozwalają na wykorzystanie wszystkich możliwości systemu ETTL II (np. brak korelacji długości ogniskowej reflektora z wielkością matrycy), to współpraca „dwudziestki” ze starszą już lampą Speedlite EX 550 owocowała lepszymi i bardziej przewidywalnymi rezultatami niż z Canonem 10D.

Dla lubiących błyski i kontrasty

Co w środku piszczy?

Canon 20D imponuje osiągnięciami nie tylko w dziedzinie szybkości działania. Zastosowane nowe procedury przetwarzania obrazu łagodzą występujące „przepalenia” jasnych obszarów (gdy fotografowana scena charakteryzuje się zbyt dużą rozpiętością tonalną) i sprawiają, że nie mają one wyraźnie zaakcentowanych granic i wyglądają bardziej naturalnie. Niewątpliwie model ten spodoba się osobom, które lubią ostrą grę świateł, np. umieszczają portretowane osoby w silnym świetle kontrowym lub uwieczniają krajobrazy z zachodzącym słońcem w kadrze. Ewentualne doświetlanie sceny lampą błyskową w większości wypadków daje lepsze rezultaty, niż ma to miejsce w przypadku użycia poprzedniego modelu, ponieważ skrócony został czas synchronizacji lampy z migawką z 1/200 do 1/250 sekundy. Zastosowano nowy, w pełni wspierany przez nową lampę Speedlite EX 580 oraz tę wbudowaną w aparat system sterowania mocą błysku – ETTL II, który przeniesiony tu został z Canona 1D MarkII. Przy ustalaniu siły światła brane są teraz pod uwagę informacje o odległości obiektu od aparatu i wymiarach matrycy (aby lampa z automatycznym zoomem mogła dostosować się do efektywnej długości ogniskowej wykorzystywanego obiektywu), a dla zrównoważenia

Ogólną poprawę jakości rejestrowanego obrazu i szybkości działania Canon 20D zawdzięcza nowemu chipowi DIGIC II i przetwornikowi CMOS. Matryca zyskała dodatkowe 1,9 miliona pikseli, przyspieszona została rownież szybkość przesyłania danych do procesora.

SZUMY: Zdjęcia wzornika kolorów wykonano przy czułości ISO 1600 i czasie ekspozycji 1/15 s. Powiększony czterokrotnie fragment wzornika pokazuje różnicę szumów obu matryc. CANON 20D

CANON 10D

A B C F O T O G R A F I I Użycie koloru

Samo zwiększenie liczby pikseli przy tych samych wymiarach przetwornika powinno zwiększyć poziom szumów (biorąc pod uwagę, iż są one związane z powierzchnią rejestrującą piksela, która została zmniejszona w 20D). Jednak Canon do budowy matrycy użył nowych fotodiod charakteryzujących się niższym szumem. Dodatkowo ogromna moc obliczeniowa procesora zapożyczonego z Canona 1D MarkII pozwala na stosowanie skomplikowanych algorytmów usuwania niechcianego ziarna. W rezultacie zdjęcia wykonane aparatem Canon 20D, z wykorzystaniem wysokich wartości ISO (800–3200), mają znacznie mniejszy poziom szumów w porównaniu z ujęciami z „dziesiątki”. Mniejszą ziarnistość zdjęć pochodzących z Canona 20D uzyskano także m.in. dzięki wprowadzeniu funkcji redukcji szumów dla ekspozycji 1-sekundowych lub dłuższych (aparat rejestruje wówczas dwa ujęcia – sceny oraz samych szumów matrycy, które usuwane są następnie z właściwego zdjęcia), co znacząco poprawia jakość otrzymywanych obrazów. Zdjęcia wykonywane obydwoma aparatami przy ISO 100 charakteryzuje bardzo podobna jakość obrazu, a odwzorowanie kolorów jest prawie identyczne, przy czym ujęcia z „dwudziestki” są jakby odrobinę jaśniejsze.

Gadżet czy funkcjonalny dodatek? Chcąc wykorzystać nadmiar mocy procesora DIGIC II, Canon umożliwił wykonywanie no-

wym aparatem zdjęć czarno-białych, co na pewno ucieszy wielu miłośników tego rodzaju fotografii. Funkcja ta nie przypomina jednak prostych technik stosowanych w tańszych kompaktach. Użytkownik ma znaczny wpływ na ostateczny wygląd zdjęcia przez wybór programowych filtrów (czerwonego, pomarańczowego, żółtego, zielonego) będących odpowiednikami filtrów stosowanych w klasycznej fotografii czarno-białej. Dodano także możliwość wyboru zabarwienia tonalnego kadru (sepia, niebieski, purpurowy, zielony). Za pomocą komputera i dołączonego do 20D oprogramowania – EOS Viewer Utility – użytkownik ma możliwość nakładania opisanych efektów na każde zdjęcie wykonane „dwudziestką” w formacie RAW. Niestety, aplikacja nie pozwala na takie modyfikacje plików RAW pochodzących z „dziesiątki”.

]

POSKROMIĆ BARWY Wpływ koloru na ekspresję zdjęcia

W czerni i bieli czy może w kolorze? To najczęstsze pytanie, które sobie zadajemy, chcąc uwiecznić obraz na zdjęciu. A przecież wybór nie jest aż tak prosty. Decyzja o barwnych odbitkach pociąga bowiem za sobą kolejny problem – w jaki sposób Robert Wyłupek użyć koloru, aby podkreślić nastrój i ekspresję tematu zdjęcia.

Zmieniać, nie zmieniać? Nowym modelem Canon umocnił swoją pozycję w średniej klasie cyfrowych lustrzanek, oferując w nim niektóre funkcje z aparatów kierowanych do profesjonalistów. Co ciekawe, cena zakupu EOS-a 20D jest obecnie bardzo zbliżona do ceny jego poprzednika. Spowodowało to drastyczny spadek wartości rynkowej używanych „dziesiątek”. Dlatego trzeba sobie szczerze odpowiedzieć na pytanie, czy rodzaj uprawianej fotografii wymaga faktycznie tego, co oferuje model EOS 20D, pamiętając przy tym o wysokości dopłaty...

GADŻET CZY PRZYDATNA FUNKCJA? Canon wyposażył 20D w funkcję zdjęć czarno-białych z możliwością wybrania zabarwienia tonalnego (sepia, niebieski, purpurowy, zielony)

CHIP FOTO · VIDEO digital

[ABC fotografii • Użycie koloru]

olorowa fotografia zdominowała świat już wiele lat temu i dzisiaj większość zdjęć wykonywana jest z użyciem szerokiej palety barw. Kolor wpływa na emocje widza, oddaje atmosferę fotografowanej sytuacji i określa sposób interpretowania obrazu – dlatego dobry fotograf umiejętnie dobiera kolorystykę zdjęcia do jego tematu. Uczy się patrzeć na barwy pod różnym kątem, zwracając uwagę na to, kiedy harmonizują one ze sobą, a kiedy się gryzą. Dobiera je tak, by podkreślić nastrój zdjęcia. Powinien w taki sposób zestawiać kolory w kadrze, żeby wzmóc jego ekspresję, zachowując przy tym zgodność z tematem. Nie jest to jednak proste, ponieważ barwy otaczają nas z każdej strony, zatem pozyskanie ich często przychodzi zbyt łatwo, co w efekcie przekładać się może na chaos kolorystyczny fotografii. Spróbujmy więc poznać charakterystykę barw oraz warunki, od których zależą cechy koloru, by zdjęcia były jeszcze lepsze.

ŚWIATŁO A KOLOR Na kolorystykę zdjęcia wpływ ma w głównej mierze światło, którego barwa, a dokładniej temperatura barwowa (patrz: ramka na dole

NASYCONE KOLORY: Mocne barwy butelek zostały na tej fotografii zrównoważone białym kolorem tła. Zdjęcie to idealnie obrazuje podstawowe cechy barw – chrominancję, nasycenie oraz luminancję (patrz: niżej).

Podczas omawiania barw należy przytoczyć podstawowe określenia z nimi się wiążące. Pierwsze to chrominancja, potocznie zwana kolorem, czyli długość fali światła, które ludzkie oko rozpoznaje jako np. żółty lub niebieski. Jest to cecha pozwalająca rozróżnić jednakowo jasne i nasycone barwy. Kolory w zależności od ich miejsca na kole barw (patrz: ramka obok) możemy podzielić na ciepłe, które leżą w części żółtoczerwonej, i zimne – te od strony zielononiebieskiej. Jeśli ciepłe i zimne kolory występują razem na zdjęciu, to zimne wydają się słabsze, a ciepłe względnie zyskują na intensywności. Kolejną cechą barw jest nasycenie – określa ono czystość koloru. Zmian w nasyceniu dokonuje się przez dodawanie odcieni neutralnych (bieli, szarości lub czerni) do czystej barwy, przez co staje się ona wyblakła, poszarzała lub soczysta. Barwy pastelowe są słabo nasycone kolorem, natomiast barwy ostre mocno. Ostatni parametr, który określa ilość światła danej barwy docierającej do oka, to jasność (zwana też luminancją). Jest ona zależna zarówno od źródła światła, jak i powierzchni, która go odbija – elementy matowe mają tendencję do pochłaniania promieniowania, a błyszczące do odbijania.

ISTOTA BARWY

PASTELOWE KOLORY: Kontrastowe zwykle barwy harmonizują ze sobą na tym zdjęciu. Efekt taki uzyskamy w pochmurny dzień, a także wtedy, gdy fotografowany obiekt znajdzie się w cieniu.

Każdą barwę charakteryzują trzy podstawowe parametry: CHROMINANCJA: Potocznie zwana kolorem lub odcieniem, jest to długość fali, którą ludzkie oko rozpoznaje jako np. zielony (495–570 nm) lub czerwony (610–760 nm). Bodźcem wywołującym to wrażenie są fale elektromagnetyczne o długości 380–760 nm (zakres promieniowania widzialnego). Chrominancja jest oznaczana miejscem w kole barw opisanym w stopniach od 0 do 360.

KOŁO BARW: Wykonane jest ono na podstawie składu spektralnego światła białego. Niebieski, cyjan i zielony to odcienie zimne, a żółty, pomarańczowy i czerwony – ciepłe. Kolory występujące obok siebie w kole barw harmonizują ze sobą, natomiast leżące naprzeciwko kontrastują. Ilustracja z prawej przedstawia rozkład jasności barw (luminancja).

CHIP FOTO · VIDEO digital

Dobór właściwej temperatury barwowej światła zależy od tematu zdjęcia. Nie ma tu żelaznej reguły. Najważniejsza jest świadomość użycia koloru – świadomość tym większa, im więcej aspektów barwy poznamy. Przyjrzyjmy się więc im bliżej.

Oko ludzkie charakteryzuje się dużą zdolnością adaptacji do warunków oświetleniowych – białą kartkę widzimy jako białą niezależnie od tego, czy pada na nią światło z żarówki czy słoneczne. Aparaty cyfrowe rejestrują jednak kolory nieco inaczej, tj. „zauważają” różnice w barwie światła. Odpowiedzialna za ten stan rzeczy jest temperatura barwowa, która określa zgodność spektrum źródła światła (żarówki czy słońca) z tym emitowanym przez ciało doskonale czarne, podgrzane do określonej temperatury (wyrażanej w kelwinach). W praktyce oznacza to, że różne źródła emitują światło o odmiennych temperaturach barwowych (np. płomień zapałki 1700, żarówka od 2900 do 3400, księżyc – 4100, słońce w godzinach południowych od 5200 do 5600, a o poranku i po południu – 4200 stopni kelwina). Im wyższa jest ta temperatura, tym więcej na zdjęciach pojawia się dominanty niebieskiej, natomiast im niższa, tym więcej barw żółtopomarańczowych na zdjęciu. Żeby uniknąć na fotografii takiego zabarwienia, musimy w naszym cyfraku ustawić odpowiedni balans bieli.

LUMINANCJA: Inaczej jasność, jest to podobieństwo odcieni tego samego koloru do czystej barwy. Wrażenie wzrokowe zależy od stopnia odbijania lub przepuszczania światła padającego na dane ciało.

TEMPERATURA BARWOWA: Pora, w której fotografujemy, ma wpływ na kolorystykę zdjęcia. Zimne światło poranka, w przeciwieństwie do południowego (niżej) pozwoliło wyodrębnić z tła niedźwiedzia (wyżej).

TEMPERATURA BARWOWA

NASYCENIE: Parametr ten określa czystość koloru, czyli zawartość barwy neutralnej (bieli, szarości lub czerni) w czystej barwie. W kole barw nasycenie rośnie od jego środka do brzegów (patrz: niżej).

luminancja

FOT.: P. IMIELIŃSKI, R. WYŁUPEK, MEV

CECHY BARW

strony), zmienia się w zależności od pory dnia, roku, warunków atmosferycznych czy rodzaju użytego oświetlenia. W godzinach południowych promienie słoneczne zmieszane ze światłem kopuły bezchmurnego nieba są mniej więcej neutralne (bezbarwne) dla fotografii, co daje wiernie odwzorowane i nasycone kolory. Rano i wieczorem, kiedy słońce jest nisko na niebie, światło przybiera odcień żółty lub pomarańczowy, co nadaje zdjęciu cieplejszą kolorystykę. Taka tonacja jest zwykle idealna do fotografii krajobrazowej oraz architektury. Natomiast przed wschodem słońca, w bardzo pochmurny dzień oraz w miejscach zacienionych światło jest chłodne, przybierając barwę niebieskawą – takie oświetlenie pozwala oddać np. wrażenie zimna lub też wykonać monochromatyczne zdjęcia. Inną niż przy świetle słonecznym kolorystykę na fotografiach uzyskamy, stosując sztuczne oświetlenie. Żółte zabarwienie da światło żarówek domowych, świecy czy też ognia w kominku. Powoduje ono, że zdjęcia są w jeszcze cieplejszej tonacji niż te wykonywane o zachodzie słońca. Natomiast światło jarzeniówek nada fotografiom zielonkawe zabarwienie. Jeżeli dominanta na zdjęciach nam nie odpowiada, możemy ją skorygować, ustawiając balans bieli w naszym cyfraku (lub na komputerze, jeżeli korzystamy z RAW-a).

MONOCHROMATYCZNE ZDJĘCIA: Barwy wieczoru nadają fotografiom monochromatyczny charakter. Na tym zdjęciu jedynie kolor świateł w oknach wyróżnia się z kadru zanurzonego w niebieskościach.

CHIP FOTO · VIDEO digital

BARWA ŚWIATŁA: Słońce w zależności od pory dnia ma różne temperatury barwowe, gdyż droga promieni słonecznych przez atmosferę jest dłuższa o wschodzie i zachodzie niż w południe.

[Blindtexte• bearbeiten] HARMONIA BARW Umiejętne posługiwanie się barwą pozwala na otrzymanie wyważonych kolorystycznie zdjęć. Idealna pod tym względem fotografia powinna mieć jedną główną barwę, dla której inne są jedynie dodatkiem uwypuklającym najważniejszy element w kadrze. W fotografii barwnej często mniej oznacza lepiej. W otaczającej nas przyrodzie przyzwyczailiśmy się akceptować różnego rodzaju zestawienia kolorystyczne, nawet te całkowicie nieprzystające do siebie. Jednak inaczej jest w doborze wystroju wnętrz czy też kolorystyki ubrań – skłonni jesteśmy do kierowania się poczuciem dobrego smaku, podobnie zresztą jak w wypadku fotografii. Na przykład ze względu na nastrój zdjęcie, którego kompozycja oparta jest na barwach o podobnej tonacji (harmonizujących ze sobą), działa na widza uspokajająco – ograniczenie liczby barw jest zazwyczaj bardziej wyraziste niż zamieszanie wywołane w obrazie różnorodnością kolorów i ich odcieni. Takie zdjęcia, na których kolory się uzupełniają, możemy uzyskać na kilka sposobów. Jednym z nich jest ograniczenie palety barw przez odpowiednie kadrowanie – czasami wystarczy tylko zmienić pozycję, by pozbyć się bardzo kontrastowego

koloru z naszej fotki. Pochylenie aparatu w dół pozwoli na wyeliminowanie nieba, które stałoby w opozycji do elementów zdjęcia w kolorze czerwonym. Natomiast skorzystanie ze zmiennej ogniskowej obiektywu lub zbliżenie się do fotografowanego motywu pozwoli nam na ograniczenie elementów na zdjęciu tylko do tych o podobnej tonacji – na przykład fotografując stragan, możemy ująć w kadrze jedynie cytrusy, pozostawiając poza nim przekupkę w fioletowym sweterku, który gryzłby się z żółtymi i pomarańczowymi owocami. Innym sposobem na utrzymanie harmonii barw jest dobór pory dnia do tematu zdjęcia. Dla przykładu: czerwień i błękit – przeciwstawne kolory widma – w świetle poranka raczej się uzupełniają, niż przeciwstawiają. Wieczorem natomiast, gdy słońce nachyla się nad horyzontem, dominuje czerwona barwa światła, zmieniająca kolorystykę wszystkich elementów zdjęcia, tworząc obraz monochromatyczny. Jednolitą tonację możemy też uzyskać przez zmianę ekspozycji. Lekkie prześwietlenie zdjęcia przemieni jaskrawe kolory w pastelowe. Uzyskany w ten sposób efekt przewagi tonów jasnych, zwany wysokim kluczem (z ang. High-Key), daje mniej nasycone barwy. Natomiast niski klucz (Low-Key) otrzymać możemy stosując niedoświetlenie. W takim obrazie przeważają tony ciemne.

park, to najlepiej wybrać się do niego w słoneczny dzień – barwy będą krzykliwe, wręcz natrętne. W pochmurny dzień to samo miejsce wyglądałoby jak wymarłe miasteczko (i to nie z powodu braku ludzi). Przeciwstawianie barw daje efekt dramatyczny, wyróżniający główny temat zdjęcia. Jednak zbyt wiele ostrych kolorów źle łączy się ze sobą na fotografii i może zniweczyć wynik końcowy – niszcząc głębię i maskując szczegóły. Dlatego powinniśmy z nich korzystać z rozwagą, jedynie w celu tworzenia efektu dysonansu. Użycie koloru jest wprawdzie sprawą indywidualną każdego fotografa i zależy od osobistego gustu, lecz mimo to za ogólną zasadę przyjmuje się, że silne barwy na zdjęciu powinny być zrównoważone odpowiednio kolorami słabszymi.

WYRÓŻNIANIE BARWĄ MIASTO NOCĄ: Dobry przykład na kontrast barwny. Kolorowe światła metropolii i ich odbicia w wodzie mocno odcinają się od czerni.

ostrzejsze jest oświetlenie. Warto więc dobierać odpowiednią porę dnia, o jakiej będziemy robić zdjęcia, do fotografowanego motywu. Jeżeli chcemy pokazać kipiący życiem luna-

KONTRAST KOLORÓW

KONTRAST BARWNY: Istotę kontrastu kolorów łatwiej zrozumieć, jeżeli porówna się ze sobą zdjęcie barwne i czarno-białe tego samego motywu. Mocno kontrastujące ze sobą barwy czerwona i zielona w odcieniach szarości zlewają się ze sobą na fotografii.

Pojęcie kontrastu barw najlepiej sobie wyobrazić, zestawiając obok siebie trzy podstawowe kolory – czerwony, niebieski i żółty. Podobnie będzie, jeżeli taką barwę umieścimy blisko koloru dopełniającego (zielonego, pomarańczowego czy fioletowego) – takie zestawienie daje największy kontrast. Efekt ten możemy uzyskać również, zestawiając jeden kolor podstawowy z białym lub czarnym. Mocna, wyrazista barwa daje wrażenie witalności – tętni życiem, radością i spontanicznością. Umiejętne użycie małych obszarów kontrastujących ze sobą barw może zwrócić uwagę widza, nie dominuje jednak nad całością. Natomiast kilka dużych i mocno zaakcentowanych obszarów barwnych tworzy na zdjęciu jarmarczno-karnawałową atmosferę. Wpływ na kontrast barwny ma intensywność koloru (nasycenie), która uzależniona jest od rodzaju światła padającego na fotografowany przedmiot – kontrast jest tym większy, im

[ABC fotografii • Użycie koloru]

HARMONIA KOLORÓW: Czerwień i zieleń, które są w opozycji do siebie, zostały „poskromione”, dzięki miękkiemu oświetleniu pochmurnego poranka.

CHIP FOTO · VIDEO digital

Zaznaczanie kolorem to też element kontrastu barwnego, tyle że oparty na troszkę innych zasadach. Kiedy mały kolorowy obiekt pojawia się na zdjęciu o jednolitym, najlepiej monochromatycznym tle, osiąga nieproporcjonalne do swoich rozmiarów znaczenie. Kontrastując z otoczeniem, staje się głównym elementem kompozycji, który nadaje niekiedy aurę ekstrawagancji lub wykwintności. Warto więc podczas nauki (ale nie tylko) posługiwania się barwą wyszukiwać małe plamy koloru i tak je umieszczać w kadrze, by zdominowały obraz. Największe wrażenie osiąga się w pochmurny lub mglisty dzień albo przy jednoli-

NIEDOŚWIETLENIE ZDJĘCIA: Dzięki skróceniu czasu ekspozycji, fotografia ma niemalże monochromatyczną kolorystykę (tylko czarne drzewo wyróżnia się na niebieskim tle). Bez tego wybiegu, śnieżna biel kontrastowałaby z błękitem nieba.

CHIP FOTO · VIDEO digital

OSTRE ŚWIATŁO: Promienie zachodzącego słońca, które oświetlają jedynie nakrycia głów mężczyzn, wzmocniły efekt wyróżnienia barwą. Pozostałe, schowane w cieniu elementy fotografii mają pastelowe odcienie, które odpowiednio równoważą mocno nasycony kolor turbanów.

tym i zgaszonym tle – wtedy kolorowy element automatycznie rzuca się w oczy. Ten sposób fotografowania dobry jest wówczas, gdy chcemy coś lub kogoś wyizolować z otoczenia. Jeżeli na przykład robimy zdjęcie sportowcom ubranym w kolorowe koszulki, to powinniśmy ustawić kadr tak, by tłem dla nich była murawa boiska lub jednolicie pomalowana ściana. W przeciwnym wypadku, jeśli za drużyną znajdą się trybuny pełne kibiców, zawodnicy „zginą w tłumie”. Wprawne posługiwanie się kolorem umożliwia zrobienie zdjęcia sprawiającego wrażenie zwartej całości mimo różnorodności kształtów i form poszczególnych elementów obrazu. Barwa na fotografii zależy w głównej mierze od światła i kompozycji. Starajmy się więc nie tylko szukać tematów na zdjęcie, ale dobierać także miejsce, z którego fotografujemy, oraz porę dnia (lub odpowiednie oświetlenie w pomieszczeniach) do głównego motywu. Ocena, kiedy światło jest właściwe pod względem barwy, charakteru i kierunku, zależy od tematu i nie ma tu żadnych absolutnych kryteriów. To fotograf decyduje, jaki klimat na zdjęciu chce oddać. Podane w tym artykule wskazówki mają jedynie stanowić punkt wyjścia do robienia udanych fotek. Podstawą jest świadomość barwy i podejmowanych decyzji podczas rozmieszczania elementów w kadrze. Korzystajmy więc z dobrodziejstw, jakie daje nam

fotografia cyfrowa i eksperymentujmy z kolorem, robiąc kilka zdjęć na ten sam temat, przy różnym świetle i z różnych punktów widzenia – to nic nie kosztuje. Później wybierzemy to, które najbardziej nam będzie odpowiadało ze względu na ekspresję tematu naszej fotografii.

WYRÓŻNIENIE KOLOREM: Niewielki element barwny, jakim jest głowa psa umieszczona na jednolitym zielonym tle, w pierwszej kolejności przyciąga wzrok widza.

TYPOWA KOLORYSTYKA: Dzięki możliwościom cyfraków, filtrów oraz aplikacji graficznych możemy zmienić kolorystykę fotografii, nadając jej całkowicie inny wyraz (patrz: obok).

MANIPULACJA KOLOREM Gdy już nauczymy się sprawnie fotografować barwy zastane w naturze, spróbujmy trochę poeksperymentować, zmieniając kolorystykę zdjęcia – możemy w ten sposób nadać nowy i ekspresyjny wyraz naszej fotografii. Manipulacja kolorem nie oznacza tylko obróbki obrazu na komputerze. To również umiejętność posługiwania się filtrami barwnymi, balansem bieli w cyfraku czy też ustawieniami ekspozycji (prześwietlenie lub niedoświetlenie). Możemy posłużyć się ocieplaniem lub oziębianiem barw, zmnianą ich kontrastu, a także tworzeniem całkiem odmiennej własnej wizji kolorystycznej zdjęcia. Najbardziej popularnym sposobem modyfikowania koloru w fotografii analogowej były filtry nakładane na obiektyw. Dziś, w czasach zdominowanych przez cyfraki, te same efekty (a nawet ciekawsze) możemy uzyskać na przykład w Photoshopie. Innym sposobem może być zmiana ustawień balansu bieli w aparacie, dzięki któremu uzyskamy np. nasycone barwy nawet w pochmurny dzień. Nie bójmy się zabawy kolorem – nie ma nic w tym złego, a efekt może być zaskakujący. Róbmy to jednak z rozwagą, bo łatwo tu przesadzić.

DRAMATYZM MONOCHROMII: Używając filtrów efektowych lub funkcji programów graficznych, możemy dodać naszym zdjęciom dramaturgii. Dzięki pomarańczowej monochromatycznej barwie fotografia ta wzbudza całkowicie inne emocje niż oryginał z lewej. Czy ciekawsze? To już kwestia gustu. Pamiętajmy tylko, że mamy dużą gamę narzędzi do uzyskania właściwej ekspresji naszej fotografii.

Zanim zrobimy zdjęcie… Zastanówmy się, co i jak chcemy pokazać na naszej fotografii. Czy ma to być cisza naszego ukochanego miejsca wypoczynku, czy może gwar ulicy, na której mieszkamy. Jeżeli zdjęcie ma odzwierciedlac ekspresję tego miejsca, musimy zapanować nad kolorem. Często oznacza to zmianę punktu widzenia w celu wyeliminowania niepotrzebnych i podkreślenia wybranych przez nas barw. Oświetlenie też jest ważne, gdyż kolor w dużej mierze zależy od rodzaju światła. Pamiętajmy więc o kilku zasadach dotyczących barw.

Ostre światło (np. południowe słońce) daje kontrastowe kolory – fotografia nabiera życia i dynamiki.

O poranku, przy pochmurnej lub mglistej pogodzie, gdy światło jest rozproszone, barwy są mniej nasycone. Kolory wówczas bardziej ze sobą harmonizują, a zdjęcie tchnie spokojem.

Stosujmy wyróżnienie barwą do podkreślenia głównego motywu fotografii.

Monochromatyczne obrazy możemy uzyskać, fotografując rano lub wieczorem, a także pod słońce.

Barwy leżące naprzeciwko siebie w kole barw kontrastują ze sobą w kadrze.

Pamiętajmy o temperaturze NIENATURALNA KOLORYSTYKA: Efekt na tym zdjęciu uzyskany został na drodze obróbki w programie graficznym. Przydatna okazała się Mapa gradientu w Photoshopie.

barwowej różnych źródeł światła – mogą one dawać różne zabarwienia naszej fotografii.

Stosujmy zasady kompozycji do rozmieszczania kolorów w kadrze.

K U R S P H O T O S H O PA c z . 6

Kolorowanie czarno-białych zdjęć

]

FOTOGRAFIA MALOWANA Stare czarno-białe fotografie mają swój niepowtarzalny urok. Czas jednak robi swoje i nasze ulubione zdjęcia w rodzinnym albumie się starzeją. Na szczęście dzięki cyfrowej technologii możemy ten proces zatrzymać. Dostępne w Photosopie narzędzia umożliwią nam nie tylko przywrócenie blasku zniszczonym upływem czasu fotografiom, ale także pokolorowanie czarno-białych zdjęć.

Mariusz Kozaczka

[Kurs Photoshopa cz. 6 • Kolorowanie czarno-białych zdjęć]

rzeglądając stare albumy, pudła i szuflady pełne zdjęć sprzed kilkudziesięciu lat, niejednokrotnie znajduję obrazy pełne uroku, mające wartość nie tylko sentymentalną i dokumentalną, ale też estetyczną. Czas jednak robi swoje i lata odciskają się na tych kawałkach papieru fotograficznego, bezlitośnie obnażając błędy obróbki chemicznej. Zbyt

krótkie utrwalanie powoduje zanikanie i szarzenie obrazu, a na niedokładnie wypłukanym zdjęciu pojawiają się brązowe i żółtawe plamy. Przez tak długi czas naszych ulubionych pamiątek dotykały dziesiątki rąk. Pojawiły się więc rysy, plamy, zagięcia czy też oberwane rogi. I nie ma sposobu, aby zatrzymać proces starzenia się fotografii. Tak, tego zdjęcia – te-

go konkretnego kawałka papieru – raczej nie. Ale obraz zatrzymany kiedyś w czasie, za pomocą współczesnych technik cyfrowych możemy jeszcze uratować. Niżej pokazujemy krok po kroku, jak przy wykorzystaniu dostępnych w Photosopie narzędzi przeprowadzić proces ratowania oraz kolorowania starych czarno-białych fotografii.

Z PAPIERU DO KOMPUTERA KRÓTKA RADA: Proces kolorowania naszego starego zdjęcia w Photoshopie rozpoczniemy od rekonstrukcji obrazu. W tym celu należy go uprzednio zeskanować. Najlepiej od razu w wielkości i rozdzielczości odpowiadającej docelowemu rozmiarowi (lub większej) – np. jeśli chcemy uzyskać format pocztówkowy, to ustawiamy rozdzielczość 300 dpi oraz wielkość 10x15 cm (1181x1772 piksele). W tym celu wybieramy więc zainstalowany w naszym komputerze skaner z menu Plik | Importuj (File | Import). Następnie określamy poszczególne parametry i skanujemy. Krok ten pomijamy, jeżeli chcemy wykonać kolorowanie zdjęcia wykonanego cyfrakiem w trybie czarno-białym.

Nie tylko barwne, ale nawet czarno-białe fotografie, skanujmy wykorzystując tryb kolorowy (model barw RGB). Wprawdzie takie ustawienie generuje pliki o większych rozmiarach niż tryb Skala szarości (Grayscale), ale w zamian za to pozwoli nam zarejestrować więcej szczegółów.

SKANOWANIE FOTOGRAFII: Podczas tego procesu zwróćmy uwagę na proste ułożenie zdjęcia w skanerze, by niepotrzebnie nie dodawać sobie pracy.

KADROWANIE ZDJĘCIA W kolejnym kroku za pomocą narzędzia Kadrowanie (Crop) – skrót klawiaturowy [C] – ustalamy odpowiedni kadr i zatwierdzamy go podwójnym kliknięciem myszą zaznaczonego obszaru lub klawiszem [Enter]. Dużym ułatwieniem podczas kadrowania jest pasek opcji narzędzia, który włączymy w menu Okno | Opcje (Window | Options). Możemy w nim ustalić na przykład stosunek boków (wysokość i szerokość) oraz rozdzielczość naszej fotografii – program przy każdym kadrowaniu przeliczy ponownie nasz obraz do zadanych mu parametrów – w naszym wypadku wpiszmy odpowiednio 10 cm, 15 cm oraz 300 pikseli na cal (ppi). Przed ostatecznym skadrowaniem zdjęcia możemy też poprawić jego niedoskonałości techniczne, takie jak na przykład krzywy horyzont czy błędy perspektywy (więcej informacji na ten temat w ramce obok).

100

CHIP FOTO · VIDEO digital

KRÓTKA RADA:

KADROWANIE OBRAZU: To etap, na którym możemy poprawić błędy kompozycji.

Prostowanie horyzontu lub poprawianie perspektywy zacznijmy od ustawienia linii pomocniczych. W tym celu z miarki poziomej lub pionowej – jeżeli ich jeszcze nie mamy, włączamy je w menu Widok | Miarki (View | Rulers) – wyciągamy za pomocą myszki linię i ustawiamy ją w miejscu horyzontu. Następnie zaznaczamy wszystko [Ctrl]+[A] oraz wybieramy opcję Swobodnie przekształć (Free Transform) z menu Edycja (Edit) lub [Ctrl]+[T]). Teraz pod prawym przyciskiem myszy mamy menu kontekstowe, w którym możemy m.in. wybrać: Rotate (Obróć), aby wyprostować horyzont, lub Perspective (Perspektywa), dzięki której poprawimy pochylenie np. ścian domów (więcej na ten temat pisaliśmy na s. 70 w numerze 9/2004 FVd). Wprowadzone korekty zatwierdzamy klawiszem [Enter].

[Kurs Photoshopa cz. 6 • Kolorowanie czarno-białych zdjęć] RETUSZOWANIE ZDJĘCIA KRÓTKA RADA: Po przekadrowaniu zdjęcia zdarza się, że przy jego krawędziach zabraknie obrazu (pozostaną puste białe pola). Możemy je uzupełnić, korzystając z narzędzia Stempel (Clone Stamp), za pomocą którego skopiujemy obraz z miejsca sąsiadującego z wybrakowanym – próbkowany obszar pobieramy z wciśniętym klawiszem [Alt]. Następnie usuwamy ze zdjęcia wszelkie zabrudzenia, takie jak kurz, rysy czy przebarwienia, korzystając z udogodnień, jakie nam daje narzędzie Łatka (patrz: ramka obok). Temat retuszu omówiliśmy w artykule pt. „Usuwanie kurzu i rys” w numerze 11/2004 FVd, s. 118–119. Czynności te wykonujemy jeszcze na warstwie podstawowej Tło (Background), następne będziemy już jednak przeprowadzali na nowych, dodatkowych warstwach. Da nam to większą kontrolę nad wprowadzanymi zmianami dzięki możliwości częściowego usuwania skutków naszych operacji za pomocą Gumki (Eraser). Taki system pracy uchroni także nasz oryginalny obraz przed nieodwracalnymi zmianami.

„ODKURZANIE” NA WARSTWACH: Dobry retusz to taki, którego „nie widać”. Najlepiej więc wykonywać go na kopii warstwy zawierającej naszą fotografię. W razie jakiejś wpadki będziemy zawsze mogli wymazać narzędziem Gumka fragment obrazu ze złą korekcją, odsłaniając oryginalne zdjęcie spod spodu.

W siódmej wersji Photoshopa pojawiły się dwa nowe wspaniałe narzędzia do retuszu. Są nimi Łatka (Path) i Pędzel korygujący (Healing Brush). Wykorzystano w nich moduł obliczania i dopasowywania krawędzi styku obrazu pobieranego oraz retuszowanego, co pozwala w niemal automatyczny sposób maskować ślady wykonywanego retuszu. Łatka niezastąpiona jest przy retuszu kurzu, rys czy niedoskonałości cery (pieprzyki, trądzik), a także chyba najskuteczniej i najszybciej usuwa datę naświetloną w kadrze przez aparaty kompaktowe na współczesnych zdjęciach. Działanie opcji Pędzel korygujący podobne jest do zachowania narzędzia Stempel – na obrazku są umieszczane piksele pobrane z innej jego części. Jego odmienność polega na tym, że uśrednia on piksele próbkowane i źródłowe co do tekstury, oświetlenia, i cieniowania. W rezultacie nanoszone nowe piksele mieszają się niezauważalnie pozostałym fragmentem zdjęcia.

USUWANIE PLAM I PRZEBARWIEŃ: Duże pola brązowych i żółtych plam powstające na starych, źle utrwalonych fotografiach najlepiej wyretuszo-

wać, usuwając ze zdjęcia kolor. Jeśli po tej operacji plama będzie dalej widoczna z powodu różnic tonalnych, trzeba ją zaznaczyć i za pomocą opcji Poziomy lub Krzywe z menu Obrazek | Dopasuj wyrównać tonalnie z pozostałą częścią fotografii. Aby zmiany były mniej widoczne, należy zmiękczyć granicę zaznaczenia, korzystając z opcji Zaznacz | Wtapianie (często sprawdza się w praktyce wartość ok. 5 pikseli), i zniwelować ostatecznie brzegi plamy narzędziem Łatka.

KOLOR Z LAT SIEDEMDZIESIĄTYCH: Z lewej widzimy poszczególne etapy odświeżania, a na zdjęciu poniżej efekt końcowy tego zabiegu. Kilka prostych czynności, a fotografia wygląda jak nowa.

ODŚWIEŻAMY KOLORY STAREGO ORWO Z biegiem czasu stare kolorowe fotografie tracą barwy. Jak widać na zdjęciu u góry (pierwsze z lewej) – moja skromna osoba we wczesnej młodości – wyglądam raczej różowo/czerwono/brązowawo, czyli niezbyt ciekawie. Postarajmy się ten stan rzeczy zmienić i przywrócić tej odbitce dawne barwy. Po zeskanowaniu, oraz wyretuszowaniu skaz i pęknięć zabieramy się za kolory. Materiały ORWO mają to do siebie, że z biegiem czasu „gubią” odcienie niebieskie i zielone. Za pomocą funkcji Obrazek | Dopasuj | Wariacje (Image | Adjustments | Variations) korygujemy więc naszą fotografię, wybierając opcję Więcej zieleni i ewentualnie Więcej cyjanu. Zachodzące zmiany obserwujemy na podglądzie u góry ekranu. Po uzyskaniu szczątkowego zabarwienia kolorami niebieskim i zielonym zwiększamy ich nasycenie Obrazek | Dopasuj | Barwa/Nasycenie (Image | Adjustments | Hue/Saturation), wybierając barwy do korekcji (Niebieskości, Cyjany lub Zielenie). Zwiększamy ich nasycenie według uznania, nie wpływając przy tym na inne kolory. Tak poprawione zdjęcie, naświetlone w dobrym labie cyfrowym, będzie cieszyło oglądających jeszcze długie lata – a na pewno dłużej, niż odbitki z lat 70. wykonane na materiałach ORWO. 102 CHIP FOTO · VIDEO digital

KOLORYSTYCZNY GRADIENT Opcja Mapa gradientu (Gradient Map) pozwala na zrobienie z czarno-białej fotografii (po wcześniejszej zamianie jej na tryb RGB) obrazu, w którym poszczególnym stopniom szarości będzie odpowiadała barwa zdefiniowana przez nas na wypełnieniu gradientowym. Do tego celu możemy wykorzystać całą gamę zdefiniowanych wypełnień gradientowych, dostępnych w programie. Możemy też samodzielnie ustalić kolory „podstawiane” za różne stopnie szarości. Uzyskany tą metodą obraz nie będzie typową kolorową fotografią, ale dzięki swojej niebanalnej formie z pewnością wyróżni się spośród innych w albumie rodzinnym.

MAPA GRADIENTU: Na tym zdjęciu uzyskaliśmy efekt sepii z dodatkiem zieleni. To narzędzie pozwala też wykonać malowanie o większym kontraście barwnym. Kwestia gustu.

W tej części okna wybieramy jeden z gotowych gradientów.

Przy użyciu tych kwadratów określamy kolor początkowy (z lewej strony) i końcowy (z prawej) oraz barwy pośrednie gradientu.

Klikając myszą na tym pasku otwieramy okno Edytor gradientów.

EDYTOR GRADIENTU: To w nim zdefiniujemy kolorystykę Mapy gradientu oraz dokładność przenikania barw.

KROK PO KROKU: KROK 1. Funkcję Mapa gradientu (Gra-

dient Map) uruchamiamy w menu Obrazek | Dopasuj (Image | Adjustments). KROK 2. Następnie otwieramy Edytor gradientu (Gradient Editor) klikając myszą na gradient. KROK 3. W części Ustawienia (Presets) wybieramy jeden z gotowych gradientów, a w sekcji Rodzaj gradientu (Gradient Type) ustawiamy Kryjący (Solid). KROK 3. Określamy kolor początkowy (lewy punkt koloru pod paskiem gradientu) i końcowy (prawy punkt koloru) oraz położenie środkowego, w którym barwa początkowa i końcowa mieszają się w równym stosunku. KROK 4. Ustawiamy stopień opcji Wygładź (Smoothness) wpisując odpowiednią wartość w procentach lub przeciągając suwak. KROK 5 (opcjonalny). Dodajemy kolory pośrednie – klikamy myszką pod paskiem gradientu w oknie dialogowym Edytor gradientów, tworząc w ten sposób nowy punkt koloru. Następnie definiujemy jego barwę oraz położenie. KROK 6. Wpisujemy nazwę nowego gradientu w pole Nazwa (Name) i go zapisujemy – po zakończeniu jego tworzenia gradientu możemy dodać go również do palety wybierając przycisk Nowy (New). KROK 7. Klikamy [Ok] – i gotowe.

CHIP FOTO · VIDEO digital

103

[Kurs Photoshopa cz. 6 • Kolorowanie czarno-białych zdjęć]

RĘCZNE KOLOROWANIE Wyretuszowaliśmy już nasze zdjęcie. Poprawmy więc jego tonalność i kontrast, wykorzystując do tego funkcję Obrazek | Dopasuj | Poziomy (Image | Adjust-ments | Levels) – szczegółowy opis korekcji tonalnej zamieściliśmy w numerze 10/2004 FVd, s. 112–117. Zajmijmy się teraz głównym tematem i wzorując się na dawnych mistrzach fotografii, pokolorujmy nasze zdjęcie. Nieocenionym przyrządem jest tablet graficzny, ale używając tradycyjnej myszki, też sobie poradzimy. Na początku dodajemy warstwę, na której będziemy malowali Warstwa | Nowa | Warstwa (Layer | New | Layer), a następnie zmieniamy sposób jej mieszania na Mnożenie (Multiply) – warto też wypróbować Kolor (Color). Następnie wybieramy narzędzie malarskie, najlepiej Pędzel (Brush), i w zależności od rodzaju kolorowanego miejsca dobieramy jego parametry. Twardość pędzla zmienia się w okienku konfiguracyjnym Kształt pędzla (Brush Tip Shape) parametrem Twardość (Hardness) lub poprzez kilkakrotne wciśnięcie kombinacji klawiszy [Shift]+[lewy lub prawy nawias kwadratowy], grubość natomiast opcją Średnica (Diameter) – lub [dowolny nawias kwadratowy]. Możemy też skorzystać z jednego ze zdefiniowanych w programie pędzli. Doradzać komuś, jakiej końcowki lub parametrów pędzla ma użyć, to tak jakby radzić malarzowi, jakim pędzlem ma malować nasz portret. Proponuję jednak, by miał on jak najbardziej miękkie krawędzie, a jego grubość była dobierana do wielkości kolorowanego elementu. Miękki pędzel pozwoli nam uzyskać efekt podobny do otrzymywanego przez dawnych artystów za pomocą wacika i mocno rozcieńczonych tuszów. Teraz wybieramy kolor z palety barw i zaczynamy zabawę w malowanie poszczególnych fragmentów zdjęcia. Warstwa, na którą nanosimy barwy, powinna wyglądać mniej więcej tak jak na ilustracji obok. Ewentualne niedociągnięcia w kolorowaniu (np. wyjście poza kolorowany obiekt) możemy usunąć za pomocą Gumki (Eraser), nie niszcząc przy tym oryginalnego obrazu – kolor mamy przecież na osobnej warstwie. I to tyle w temacie kolorowania. Zwrócę tylko jeszcze uwagę, że sposób mieszania warstw Mnożenie daje w efekcie bardzo nasycone kolory, które jednak możemy rozcieńczyć według naszego uznania, zmieniając parametr stopnia krycia warstwy (w wypadku użytego w artykule zdjęcia jest to wartość 50%).

104

CHIP FOTO · VIDEO digital

KOLOROWANIE ETAPAMI: Na zdjęciach wyżej widać kolejne etapy malowania fotografii. Wybór barwy oraz rodzaju Pędzla zależy tylko od nas.

MALOWANA WARSTWA (Z LEWEJ): Podczas kolorowania fotografii pracujemy na nowej, dodatkowej warstwie, przez co możemy w każdej chwili wrócić do oryginalnego zdjęcia (z prawej).

KRÓTKA RADA: Podczas kolorowania fotografii możemy użyć kilku trybów mieszania warstw. Parę najciekawszych z nich to: MNOŻENIE (MULTIPLY): Daje efekt podobny do uzyskiwanego podczas malowania farbami wodnymi. Kolor dodawany jest do jasnych partii obrazu – cienie (czernie) nie zmieniają się. Taki sam efekt uzyskują fotograficy, zanurzając odbitkę np. w esencji herbacianej. NAKŁADKA (OVERLAY): Barwa dodawana jest do koloru bazowego, którego algorytm programu nie zastępuje, lecz miesza z kolorem dodanym – oddaje przez to światła i cienie koloru pierwotnego. BARWA (HUE): Tworzy kolor wynikowy o luminacji i nasyceniu barwy bazowej oraz odcieniu koloru domieszkowego. KOLOR (COLOR): Tworzy barwę wynikową o luminacji bazowej oraz odcieniu i nasyceniu koloru domieszkowego. Skutkuje to zachowaniem poziomu szarości obrazka, przez co trybu tego używa się najczęściej do barwienia zdjęć monochromatycznych i nadawania dominanty kolorowym.

NA PŁYCIE Przykładowe zdjęcie wykorzystane w artykule zamieszczamy na płycie CD dołączonej do magazynu.

PIERWSZE CIĘCIE

Zabawa kolorami Na zdjęciu niżej widoczny jest efekt końcowy naszej zabawy w kolorowanie fotografii (z lewej zdjęcie oryginalne). Photoshop, oprócz przedstawionych w artykule sposobów barwienia obrazu, zawiera też funkcje malarskie. Efekt, jaki możemy dzięki nim uzyskać, widać na fotografii otwierającej ten artykuł (s.96–97), która jednak była kolorowana z użyciem tabletu.

Żeby zmontować ciekawy film, nie wystarczy jedynie poukładać w odpowiedniej kolejności zaimportowane sekwencje wideo. Poszczególne klipy często trzeba jeszcze pociąć, dodać do nich przejścia oraz dopasować ścieżkę audio. W tej części naszego kursu pokazujemy, Robert Krawczyk jak wstępnie rozmieścić i przyciąć nasz materiał.

poprzednim numerze FVd zajmowaliśmy się tematyką przenoszenia materiału wideo z kamery do komputera. Teraz możemy się zająć importowaniem filmów, które już mamy zapisane w formie cyfrowej, a także ich wstępną obróbką. Ponadto w naszym projekcie wykorzystamy kilka nieruchomych obrazów (np. zdjęć cyfrowych z wakacji), które posłużą nam w filmie jako statyczne przerywniki między poszczególnymi fragmentami wideo. Umieśćmy więc nasze klipy w oknie edycyjnym Timeline i spróbujmy je wstępnie poukładać oraz co nieco przyciąć i połączyć.

OBSZAR ROBOCZY Okno Project. Tu znajdują się wszystkie zaimportowane pliki, i to zarówno klipy filmowe, muzyczne i obrazy nieruchome (np. zdjęcia). Sposób wyświetlania plików możemy ustawić według własnych potrzeb (patrz: strona obok).

W tym okienku podejrzymy pliki zaimportowane do okna Project .

Tutaj możemy podejrzeć klipy umieszczone na ścieżkach w oknie Timeline .

Okna narzędziowe – w tym między innymi okno z tzw. przejściami (Transition) .

OD CZEGO ZACZĄĆ? Pracę rozpoczniemy od otwarcia (utworzonego podczas zgrywania) naszego projektu lub utworzenia całkowicie nowego – podobnie jak przy przenoszeniu materiału wideo do komputera. Dla przypomnienia dodam, że podczas pierwszego uruchomienia programu Premiere automatycznie zostanie otwarte okno Load Project Settings, w którym wybieramy jeden z zaproponowanych sposobów pracy z projektem w oknie Available Presets.

106

CHIP FOTO · VIDEO digital

W oknie Timeline będziemy umieszczać pliki wideo i audio oraz stałe plansze (np. napisy). Zdefiniujemy także sposoby przejść między obrazami.

GŁÓWNY INTERFEJS PROGRAMU: Zapoznanie się z nim ułatwi nam pracę. Podczas montażu filmu korzystać będziemy głównie z okna Timeline – tu znajdują się ścieżki, na których umieszczać będziemy klipy, przeciągając je z okna Project.

WA R S Z TAT

Wstępny montaż w Adobe Premiere

]

[Warsztat• Wstępny montaż w Adobe Premiere] IMPORT PLIKÓW

WCZYTYWANIE KLIPÓW

NIE TYLKO PLIKI WIDEO: W programie Premiere możemy importować też pliki muzyczne oraz pojedyncze zdjęcia.

PROPORCJE OBRAZU: Pamiętajmy o formatach, z którymi współpracuje program Premiere – 4:3 lub 16:9. Importując zdjęcia, musimy uruchomić funkcję Lock Aspect. Unikniemy w ten sposób zniekształceń obrazu.

Timeline jest podstawowym oknem wykorzystywanym podczas montażu filmu. To właśnie w nim będziemy układać i przycinać pliki wideo oraz audio, montować przejścia pomiędzy obrazami, wstawiać napisy etc. Jednym słowem – tworzyć nasz film. Warto więc poznać jego możliwości, dzięki którym efekt końcowy naszej pracy może przynieść nam wiele satysfakcji.

Tu wyświetlane są pełne informacje o zaznaczonym pliku.

WYGLĄD OKNA PROJECT: Program Premiere umożliwia nam dostosowanie jego interfejsu do własnych potrzeb. Mamy do wyboru trzy sposoby wyświetlania. Tym przyciskiem włączamy podgląd pliku jeszcze przed umieszczeniem go w oknie Timeline .

Korzystając z tych trzech przycisków, możemy zmieniać sposób wyświetlania plików.

IMPORT PLIKÓW: Klipy wideo i audio umieszczamy w oknie Timeline, przeciągając je myszką z okna Project. Pliki filmowe mające ścieżkę dźwiękową, będą automatycznie zajmowały jedną ścieżkę Video i jedną Audio.

Utworzony wcześniej projekt możemy otworzyć bezpośrednio z okna systemu Windows, klikając dwukrotnie jego ikonkę, lub z poziomu aplikacji, korzystając z polecenia File | Open Project. Jeżeli nie zapisywaliśmy wcześniej projektu, możemy go teraz utworzyć komendą File | New Project. Wszystkie zaimportowane klipy, zdjęcia lub utwory muzyczne, z których będziemy korzystać podczas tworzenia naszego filmu, umieszczamy w oknie dialogowym Project, znajdującym się w lewym górnym rogu głównego interfejsu programu. W oknie tym mamy do wyboru trzy tryby wyświetlania klipów: miniatury, ikony oraz listę. Odpowiadający nam sposób prezentacji plików wybieramy korzystając z ikon, znajdujących się w dolnej części okna dialogowego Project (patrz: ramka z lewej).

CHIP FOTO · VIDEO digital

107

O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ

Mamy już otwarty projekt, przejdźmy więc do importowania klipów. Aby to zrobić, wybieramy z menu File | Import, a następnie, w zależności od rodzaju importowanego materiału, jedną z opcji: File, Folder lub Project – w Adobe Premiere możemy importować nie tylko pojedyncze pliki, lecz także całe foldery lub projekty wcześniej utworzone. Po wybraniu i zaakceptowaniu odpowiedniej opcji oraz zbioru nasz plik automatycznie zostanie dodany do listy w oknie Project. W ten sposób możemy importować zarówno sekwencje wideo, zdjęcia, jak i klipy muzyczne – przy tych ostatnich pamiętajmy, że Premiere akceptuje tylko pliki z rozszerzeniem MP3 oraz WAV. Podczas importu obrazów nieruchomych (zdjęć, grafik) może czasem powstać problem z zachowaniem proporcji obrazu. Wynika to stąd, że program Premiere automatycznie dostosowuje wymiary wszystkich plików do wymiarów ekranowych, tj. 4:3 lub 16:9 (patrz: zdjęcie niżej). Aby tego uniknąć, należy z menu Edit wybrać zakładkę Preferences, a następnie opcję General and Still Image. Otworzy się nam wtedy okno dialogowe Preferences, w którym należy odznaczyć funkcję Lock Aspect (patrz: ramka z lewej). Ponadto w wypadku wczytywania obrazów nieruchomych musimy określić czas ich wyświetlania. Ustawimy to w oknie Preferences, wpisując liczbę klatek w zakładce Default Duration. Pamiętajmy przy tym, że w systemie PAL 1 sekunda to 25 klatek. Okno Project pozwala nam również na szybki podgląd importowanych klipów wideo lub audio – wystarczy zaznaczyć dany plik i przyciskiem Play, znajdującym się pod małym ekranem w lewym górnym rogu, uruchomić jego odtwarzanie.

1. W pracy nad filmem bardzo często zależy nam na uzupełnieniu obrazu atrakcyjną muzyką. Jeżeli taki klip muzyczny chcemy umieścić zamiast oryginalnej ścieżki dźwiękowej, musimy ją usunąć. Aby to wykonać bez pozbywania się obrazu, powinniśmy dokonać rozdziału części Audio od Video. Po podświetleniu interesującego nas fragmentu filmu wybieramy z menu Clip opcję Unlink Audio and Video. 2.W trakcie kręcenia naszego filmu zdarza się, że obraz jest przechylony w jedną lub drugą stronę. Po zgraniu sekwencji wideo do komputera, w celu wyrównania poziomu w przechylonych fragmentach nagrania, możemy w programie Premiere skorzystać z opcji Motion, którą uruchamiamy z menu Clip | Video Options.

108

CHIP FOTO · VIDEO digital

ZNIEKSZTAŁCONY OBRAZ: To wynik stosowania niewłaściwych proporcji obrazu. Najczęściej zdarza się to podczas wczytywania fotografii.

[Blindtexte

]

bearbeiten

[Warsztat• Wstępny montaż w Adobe Premiere]

Aby odtworzyć znajdujących się na ścieżkach w oknie Timeline klipy, należy przycisnąć klawisz [spacja] lub posłużyć się przyciskiem Play znajdującym się w oknie Monitor. Monitor w programie Premiere może być wyświetlany na trzy sposoby: jako Dual View, Single View lub Trim Mode. Pierwszy pozwala nam na jednoczesne wyświetlanie dwóch monitorów – w lewym z nich ukazuje się materiał źródłowy, natomiast w prawym materiał edytowany. W trybie pojedynczym widoczny jest jedynie klip edytowany. Ostatni tryb Trim Mode jest pomocny przy cięciu poszczególnych klipów – pozwala na podgląd dwóch sąsiadujących ze sobą fragmentów wideo, które chcemy przyciąć. W każdym momencie pracy możemy zmienić tryb wyświetlania podglądu, posługując się przyciskami w górnej części okna Monitor.

LINIA EDYCYJNA: Pozwala na precyzyjne cięcie klipów. Miejsce jej położenia określa też moment filmu, który odtwarzany jest w oknie Monitor.

stać z jednej lub dwóch linii wideo, efekt końcowy będzie w obu przypadkach taki sam. Jeżeli klip wideo wydaje się nam zbyt długi lub składa się z kilku części, które chcemy podzielić, musimy go przyciąć. W tym celu ustawiamy linię edycyjną w miejscu, w którym ma nastąpić podział filmu – w oknie Monitor widoczny jest wtedy podgląd klatki następujący bezpośrednio za tą linią. Podczas cięcia dobrze jest przejść w tryb wyświetlania klipów z dokładnością do jednej klatki – ułatwi to nam dokładne ustawienie miejsca rozdzielenia klipu. Następnie – z części narzędziowej, znajdującej się w lewej górnej części okna dialogowego Timeline – wybieramy ikonkę z symbolem żyletki i ustawiamy wskaźnik myszki w miejscu, w którym ma powstać rozdzielenie filmu. Teraz

USTAWIANIE I CIĘCIE KLIPÓW

PODGLĄD KLIPÓW

SINGLE VIEW: Jest to najprostszy sposób wyświetlania okna Monitor. Umożliwia on jedynie podgląd klipu edytowanego.

W oknie z lewej wyświetlany jest materiał pobierany, w prawym natomiast klip edytowany (umieszczony na ścieżce w oknie Timeline bezpośrednio za linią edycyjną).

OSADZANIE KLIPÓW Aby zmontować zaimportowany materiał, musimy teraz w oknie dialogowym Timeline umieścić poszczególne klipy. W tym celu przenosimy pliki z okna Project (metodą przeciągnij i upuść) na odpowiednią ścieżkę w oknie Timeline. Wszystkie zgrane przez nas klipy wideo umieszczamy na liniach Video, natomiast dźwiękowe na liniach Audio – materiał wideo mający już własną ścieżkę dźwiękową po przeciągnięciu do okna Timeline automatycznie zajmie miejsce na jednej linii Video i jednej Audio. Fragmenty filmu umieszczamy na ścieżkach w kolejności zgodnej z naszym scenariuszem, przeciągając je myszką w odpowiadające nam miejsce. Po przeniesieniu plików na odpowiednie ścieżki w oknie Monitor automatycznie pojawi się podgląd obrazu znajdującego się w miejscu, w którym ustawiona jest pionowa linia zwana linią edycyjną – wciśnięcie klawisza [spacja] uruchamia odtwarzanie klipu w oknie podglądu (patrz: ramka z lewej). Wygląd okna Timeline możemy dostosować do własnych potrzeb. Aby to wykonać, wybieramy opcję Window | Window Options | Timeline Window Options i w oknie, które nam się otworzy, ustawiamy m.in. parametry ikonek, ścieżek czy dźwięku. Jeżeli chcemy, aby nasze okno wyglądało tak jak w tym artykule, odznaczamy wszystkie opcje zgodnie z ilustracją niżej.

Teraz już możemy zająć się właściwym montażem, w którym do łączenia poszczególnych klipów skorzystamy z tzw. połączeń twardych lub miękkich. Pierwsze z nich polegają na bezpośrednim łączeniu dwóch fragmentów filmu bez stosowania pomiędzy nimi przejść – jeden obraz bezpośrednio zamieniany jest na drugi. Jest to najprostszy sposób i często też najlepszy. Drugi natomiast polega na łączeniu klipów z zastosowaniem efektu przejścia (np. przenikania) między poszczególnymi fragmentami wideo. Aby wykonać połączenie twarde, ustawiamy dwa klipy jeden za drugim na ścieżce Video w oknie Timeline – możemy przy tym skorzy-

CIĘCIE I TWARDE ŁĄCZENIE Do przycięcia klipu z części narzędziowej okna Timeline wybieramy ikonkę z symbolem żyletki.

DZIURA PO CIĘCIU: Niepotrzebny fragment klipu usuwamy klawiszem [Delete], a w powstałe miejsce przesuwamy klip znajdujący się za usuniętym fragmentem.

DUAL VIEW (WYŻEJ) I TRIM MODE (NIŻEJ): Te tryby wyświetlania okna Monitor umożliwiają nam bardziej precyzyjną pracę podczas edycji klipów. Ten tryb wyświetlania najlepiej nadaje się do cięcia materiału filmowego. W lewym oknie jest widoczny klip przed, w prawym natomiast po miejscu cięcia.

LINIĘ EDYCYJNA ustawiamy w miejscu, gdzie chcemy uzyskać podgląd obrazu.

DOKŁADNOŚĆ WYŚWIETLANIA: Możemy ją zdefiniować nawet do 1 klatki. Dokonujemy tego w oknie Timeline.

Jest to jedyny tryb, w którym widoczna jest też linia cięcia.

W celu precyzyjnego przycięcia klipu zmieniamy sposób wyświetlania ścieżki Video , na tryb z dokładnością do 1 klatki.

PRZEJRZYSTY WYGLĄD: W oknie Timeline Window Options możemy ustawić kilka opcji, które zwiększą czytelność klipów umieszczonych na ścieżkach.

CHIP FOTO · VIDEO digital

109

klikamy lewym przyciskiem myszy i w ten sposób rozcinamy klip – jeżeli film ma ścieżkę dźwiękową, podczas tej operacji zostanie ona także podzielona. Znajdująca się nad ścieżkami linia czasu ułatwi nam pracę podczas przycinania filmu, szczególnie jeśli zależy nam, aby klip miał określoną długość. Natomiast w sytuacji, kiedy po cięciu materiału wideo jakiś fragment jest nam niepotrzebny, zaznaczamy go narzędziem wyboru i usuwamy przyciskiem [Delete]. I znów, posługując się metodą przeciągnij i upuść, przesuwamy klip, który znajdował się za usuniętym fragmentem, niwelując w ten sposób „dziurę”. Fragmenty wideo możemy w każdej chwili dowolnie przemieszczać, przesuwając je w inne miejsce lub na inną ścieżkę.

110

CHIP FOTO · VIDEO digital

Podczas cięcia klipu możemy wspomagać się linią edycyjną, ustawiając ją w miejscu dokonywanego rozdzielenia fragmentu filmu. Cięcie ścieżki Video powoduje także przecięcie ścieżki Audio w tym samym miejscu.

ŚCIEŻKI AUDIO I WIDEO: Ich mnogość pozwala nam na dowolne rozmieszczanie klipów podczas montażu. Możemy je rozlokować na jednej ścieżce (ilustracja wyżej) lub na kilku (niżej).

[Warsztat• Wstępny montaż w Adobe Premiere]

MONTAŻ MIĘKKI

MIEKKIE ŁĄCZENIE Aby utworzyć nową ścieżkę w programie, należy w oknie dialogowym Timeline wcisnąć pierwszy przycisk od lewej strony znajdujący się na dole. Zostanie wtedy otwarte okno o nazwie Track Options. W nim wybieramy opcję Add, a następnie wpisujemy odpowiednią liczbę ścieżek wideo oraz audio, które chcemy dodać do projektu – przydadzą się nam przy miękkim łączeniu. Możemy utworzyć do 95 pozycji (patrz: niżej). Ten przycisk klikamy myszką, jeżeli chcemy dodać kolejne ścieżki wideo lub audio.

WIĘCEJ ŚCIEŻEK: Korzystając z okien Track Options i Add Tracks, dodajemy odpowiednią dla naszych potrzeb ilość ścieżek wideo i audio.

Ten trójkąt klikamy myszą, jeżeli chcemy rozwinąć ścieżkę wideo.

MIĘKKIE PRZEJŚCIA: Podczas ich tworzenia musimy rozwinąć ścieżki Video. Funkcję tę możemy aktywować na wszystkich ścieżkach oprócz tych oznaczonych symbolem Video 1A i 1B. Aby utworzyć nową ścieżkę, wciskamy ten przycisk – otworzy nam się okno Track Options .

PRACA NA JEDNEJ ŚCIEŻCE: Po wygaszeniu jednego klipu zacznie pojawiać się następny. Punktami na tej linii regulujemy stopień pojawiania się i wygaszania klipu.

MONTAŻ NA DWÓCH ŚCIEŻKACH: Ten rodzaj pracy umożliwia nam łączenie poszczególnych fragmentów filmów w taki sposób, że końcówka jednego zachodzi na początek drugiego.

112

CHIP FOTO · VIDEO digital

Podczas montażu filmu z wykorzystaniem połączeń miękkich do wyboru mamy dwie możliwości: pierwsza polega na łączeniu klipów za pomocą tzw. przejść (Transitions), w które wyposażony jest program Premiere (ze względu na obszerność materiału tę opcję opiszemy w następnym artykule), druga natomiast polega na łagodnym pojawianiu się obrazu na ekranie – tę metodę możemy często obserwować w dużych produkcjach filmowych: w pierwszej fazie widzimy czarny ekran, a w miarę upływu czasu pojawia się właściwy obraz. Aby wykonać takie przejście pomiędzy fragmentami filmu (lub pierwsze „wejście” obrazu), musimy ustawić nasz klip w oknie dialogowym Timeline na ścieżce edycyjnej Video 2 lub wyższej (np. Video 3, Video 4 itd.) – wybór ścieżki ma duże znaczenie (nie może to być Video 1). Następnie należy kliknąć lewym przyciskiem myszki symbol trójkąta znajdujący się z lewej strony nazwy danej ścieżki, co spowoduje jej rozwinięcie, a pod naszym fragmentem wideo ukaże się pole z czerwoną linią. Na tej linii wskaźnikiem myszy wyznaczamy punkt, w którym nasz klip będzie w 100% widoczny na ekranie. Następnie przesuwamy punkt znajdujący się na początku linii na sam dół – klip zacznie się od czarnego ekranu. Ta część filmu, która znajduje się pomiędzy dwoma punktami (początkowym i tym wyznaczonym przez nas), będzie się stopniowo wyłaniała z czerni. Tak samo postępujemy przy zakończeniu klipu, wyznaczając punkt, w którym obraz będzie widoczny jeszcze w całości, a pozostała część klipu powoli będzie wygaszana na ekranie aż do czarnej planszy – tym razem jednak w dół przesuwamy punkt znajdujący się na końcu czerwonej linii. W ten sposób na jednej ścieżce możemy po kolei ustawić i połączyć wiele fragmentów wideo, na której po wygaszeniu jednego zacznie pojawiać się kolejny. Za pomocą tej funkcji programu możemy też dwa klipy połączyć tak, aby końcówka jednego ujęcia zachodziła na początek następnego – w tym wypadku materiał filmowy umieszczamy na przemian na dwóch różnych ścieżkach wideo. Po przycięciu i ustawieniu poszczególnych sekwencji wypadałoby zobaczyć, jak nasz film będzie wyglądał w całości. W tym celu musimy posłużyć się podglądem projektu, który utworzymy, naciskając klawisz [Enter] w dowolnym momencie pracy z programem Premiere. Na ekranie pojawi się nam małe okno o nazwie Building Preview, wskazujące postęp pracy i przypuszczalny czas utworzenia podglądu, po którego zakończeniu program automatycznie zacznie odtwarzać nasz film. Na koniec uwaga: pamiętajmy, aby zapisywać zmiany, które wykonujemy w projekcie podczas pracy nad naszym filmem. Nie ma nic gorszego niż powtarzanie tych samych czynności od nowa po np. zawieszeniu się komputera. Ponadto zapisanie zmian w projekcie jest warunkiem utworzenia podglądu.

WA R S Z TAT

Wideo w Internecie

]

Przygotowywanie filmów wideo do Internetu

WŁASNY FILM W SIECI Jedyne, co jest potrzebne do zaprezentowania w Internecie samodzielnie nakręconych filmów wideo, to kamera cyfrowa i bezpłatne oprogramowanie. Pokażemy, w jaki sposób bez wielkiego wysiłku przygotowywać własne filmy. F.G., oprac. Patryk Wąsowicz

yobraźmy sobie: Majorka, dziesiąta rano, powiew świeżego wiatru z nad Morza Śródziemnego: a my siedzimy w przytulnym barze na plaży. Chwila, którą chcielibyśmy zatrzymać na dłużej. Wykonujemy naszym aparatem cyfrowym zdjęcie, łączymy się z Internetem; jeden e-mail i nasi znajomi mogą podziwiać fotografie z idyllicznego urlopu. Wracamy do domu i skompletowany zbiór fotografii umieszczamy w Sieci – i tak za każdym razem, udostępniając go wszystkim. Filmowcy nie zwykli jeszcze publikować swoich dzieł w Internecie. Najczęściej ich praca

114

CHIP FOTO · VIDEO digital

kończy się na nagraniu filmów na nośniki VHS lub DVD. Ogranicza to możliwość ich oglądania przez większe grono odbiorców. Pojawiła się jednak możliwość łatwego umieszczania filmów w Internecie. Zarówno co do zdjęć, jak i sekwencji wideo obowiązuje ta sama zasada: aby udostępnić swoje prace w Sieci, wystarczy odpowiednio przygotować dane źródłowe. Pokazujemy krok po kroku, jak to zrobić.

1 Prawidłowe filmowanie Przygotowania do publikacji filmu wideo w Sieci należy rozpocząć od nakręcenia kilku

ujęć i wybrania spośród nich tych najlepszych i najciekawszych. Jeśli filmujemy z zoomem, z ręki, często zmieniając pozycję, obraz będzie skakał na ekranie i nie będziemy zadowoleni z efektu. Spokój i opanowana ręka to najważniejsze rzeczy podczas kręcenia filmu. Pliki wideo do prezentacji w Sieci poddaje się dużej kompresji; każdy ruch w kadrze to nadmiarowe i niepotrzebne dane. Algorytmy i specyfika kompresji są bardzo czułe na wstrząsy kamery, przez co widoczne stają się bloki pikseli i obraz nacznie traci na jakości, dodatkowo plik staje się na tyle duży, że podziwiać będą go mogli jedynie internauci dysponujący szybkim łączem DSL.

2 Strumieniowe przesyłanie danych Filmy dostępne na stronie internetowej mają wielką zaletę: zawsze i w każdej chwili są dostępne. Może z nich skorzystać każdy i o dowolnej porze: przynajmniej takie są założenia

[Warsztat • Wideo w Internecie] technologii Video-on-demand (Wideo na żądanie). Dla przykładu, możliwość tę wykorzystuje bardzo znany kanał informacyjny CNN – na jego stronie WWW zamieszczane są klipy z aktualnymi wiadomościami. Po kliknięciu odsyłacza włącza się odtwarzacz w oknie przeglądarki i następuje strumieniowe odtwarzanie pliku wideo. Jest to możliwe także na naszej stronie WWW. Jednak nie wystarczy załadowanie dowolnego pliku wideo na serwer, na którym znajduje się nasza strona internetowa. W wypadku wielu plików wideo odtwarzacz wprawdzie się uruchamia, ale nie następuje natychmiastowe odtwarzanie, ponieważ plik wideo nie został zapisany w formacie obsługującym przesyłanie strumieniowe (odtwarzacz oczekuje na ściągnięcie na dysk twardy całego klipu). Podczas strumieniowego przesyłania danych zawsze następuje jednoczesne odtwarzanie początku pliku wideo i pobieranie kolejnych jego fragmentów, co następuje w tle. Nie musimy więc czekać, aż kompletny plik wideo zostanie pobrany z serwera na nasz komputer. Z technicznego punktu widzenia można rozróżnić dwie techniki streamingu: True-streaming – potrzebny jest tutaj odpowiedni, specjalistyczny sprzęt i łącze o bardzo dużej przepustowości. Po stronie nadawcy musi być zainstalowany dedykowany serwer medialny, który jest zdalnie obsługiwany przez odtwarzacz zainstalowany na komputerze odbiorcy. Zalety: widz ma możliwość przewijania w przód i wstecz, tak jak w magnetowidzie. Jeśli dojdzie do pogorszenia przepustowości łącza, serwer automatycznie decyduje o pogorszeniu jakości wysyłanego materiału, ale co najważniejsze, film jest dalej płynnie odtwarzany.

3 Dostępne formaty Zanim zaczniemy działać, musimy dokonać wyboru formatu strumieniowego. Na rynku istnieją trzy techniki: Real firmy RealNetworks, QuickTime firmy Apple i ostatnio bardzo popularny Windows Media firmy Microsoft. Microsoft i Real oferują bezpłatne programy do tworzenia plików źródłowych. Jeśli chcemy na swojej stronie korzystać z formatu QuickTime, należy kupić od firmy Apple za blisko 40 euro odpowiednie oprogramowanie z licencją. Aby zadowolić wszystkich widzów, należałoby oferować filmy we wszystkich tych trzech standardach. Na początek wystarczy jednak sam format firmy Microsoft: każdy użytkownik systemu Windows ma w swoim komputerze Windows Media Player.

Dostępne formaty

QUICKTIME-PLAYER: oprogramowanie do odtwarzania firmy Apple działa nie tylko w komputerach Macintosh, ale także w systemie Windows.

116

HTTP-streaming (lub też „pobieranie progresywne”) nie oferuje podobnych możliwości. Film wideo jest ładowany z Sieci jak zwykły plik i jednocześnie odtwarzany. Przewijanie do końca filmu nie jest możliwe, ponieważ nie zostały jeszcze załadowane kolejne fragmenty pliku. Przy niedostatecznie szybkim połączeniu, odtwarzanie jest blokowane aż do momentu, gdy uprzednio nieprzesłane pakiety danych dotrą w końcu na nasz komputer. Ten sposób realizacji strumieniowego przesyłania danych jest możliwy do uzyskania za pośrednictwem każdego, nawet najprostszego serwera WWW. Technika ta ma wiele zalet: nie musimy dokonywać instalacji specjalistycznego oprogramowania, a pliki możemy przygotowywać samodzielnie, jest to więc idealne rozwiązanie do prezentowania własnych, amatorskich produkcji wideo.

CHIP FOTO · VIDEO digital

PRZYGOTOWANIE FILMU DO SIECI Korzystajmy tylko z podstawowych funkcji kamery. W wypadku filmów publikowanych w Sieci niestabilny obraz wskutek stosowania zoomu, wszelkie efekty czy użycie trybu noktowizora przynoszą tylko szkodę. Przedstawiamy najważniejsze wskazówki dotyczące wykonywania zdjęć odpowiednich do publikacji w Sieci. X SPOKOJNA KAMERA: Aby film wideo mógł być odtwarzany z Sieci, musi wpierw zostać poddany kompresji. Zamiast wielu pojedynczych obrazów, w pliku zapisywane są tylko różnice pomiędzy kolejnymi klatkami filmu – tylko w pewnych odstępach pojawiają się pełne obrazy, tak zwane klatki kluczowe. Zwiększony ruch powoduje dodawanie dodatkowych takich klatek. Dotyczy to nie tylko obiektów, które są ruchome, ale też ruchu samej kamery. Pochylanie, przybliżanie i kołysanie urządzeniem powoduje tworzenie nowych klatek kluczowych, które zwiększają objętość plików przeznaczonych do strumieniowego przesyłania łączami o niewielkiej przepustowości. Efekt: niewyraźne obrazy, z widocznymi blokami pikseli. Dlatego przede wszystkim należy ograniczyć ruchy kamery do najbardziej niezbędnych. X DOBRE OŚWIETLENIE: Również szumy obrazu są dla programu kompresującego takim samym rodzajem ruchu, jak drgania kamery. Im gorsze oświetlenie, tym bardziej „zaśnieżony” jest obraz. Dlatego lepiej włączyć lampę sufitową, dającą bardziej równomierne światło, niż używać punktowej lampy wbudowanej w kamerę. X CZYSTSZY DŹWIĘK: Sygnał audio nagrywany jest podczas kręcenia filmu. W czasie przesyłania danych dźwięk musi jednak dzielić pasmo z sygnałem obrazu, co powoduje, że jego jakość się pogarsza. W przypadku strumienia danych dla modemu o prędkości 56 kb/s może to być dźwięk mono o małej częstotliwości. Aby odbiorca mógł co*kolwiek zrozumieć, oryginalny sygnał musi być bardzo czysty, niezakłócony szumami oraz podłożoną muzyką.

4 Optymalne przygotowanie

REALPLAYER: Klasyk wśród formatów strumieniowych jest alternatywą windowsowego formatu Windows Media.

Jak pliki wideo publikować w Internecie? Na początku mamy nakręcony film. Jeśli znajduje się on w kamerze, należy go najpierw przegrać do komputera. W przypadku kamer cyfrowych wystarczy do tego kontroler oraz kabel FireWire. Filmy analogowe wymagają dodatkowego zabiegu: digitalizacji. Jest to jednakże całkowicie odmienny i kompleksowy proces, którym tutaj nie będziemy się zajmowali. Zacznijmy od momentu, w którym nasze dane są już danymi cyfrowymi. A więc wracamy do ich obróbki na komputerze.

[Warsztat • Wideo w Internecie] 5 Przygotowanie plików do Sieci

Optymalne przygotowanie

WSZECHSTRONNE APLIKACJE: Niektóre programy do obróbki, jak renomowany Adobe Premiere 6.5, są w stanie wyeksportować przygotowany materiał wideo bezpośrednio do postaci pliku w formacie strumieniowym – gotowym do umieszczenia na serwerze.

Jeśli nasze uprzednio nagrane klipy wideo znajdują się już na dysku komputera, należy przygotować je do publikacji na stronach WWW. W skrócie oznacza to zmniejszenie objętości całego filmu. Wybieramy najważniejsze ujęcia. W Sieci mniej znaczy lepiej. Dotyczy to również efektów, których liczbę należy ograniczać do minimum. Ostre cięcia w tym wypadku są korzystniejsze od łagodnych przejść, dających taki sam efekt jak zbyt wiele ruchu. Kompresja musi być stosowana do dużych, stale zmieniających się powierzchni i dlatego przepustowość oferowana przez wolniejsze połączenia nie zawsze wystarcza; czasami również przy połączeniach DSL efekt końcowy nie jest taki, o jakim byśmy marzyli.

To, za pomocą jakiego oprogramowania zmontujemy film, jest kwestią osobistych preferencji oraz zasobności naszych portfeli; na rynku znajduje się wiele programów dających możliwość samodzielnego tworzenia plików w technice strumieniowej. Dotyczy to nie tylko drogich pakietów dla profesjonalistów jak Premiere firmy Adobe. Bezpłatny MovieMaker firmy Microsoft generuje popularne pliki Windows Media. Jeśli po raz pierwszy eksperymentujemy ze streamingiem, zaleca się stosowanie kodera Windows Media Encoder. Wersję darmową znajdziemy na stronie Microsoftu (www.microsoft.com/poland) w zakładce „Windows” w dziale „Windows Media”.

Windows Media Encoder: przygotowanie plików wideo do Sieci

» URUCHOMIENIE KODERA MEDIA ENCODER: Asystent prowadzi nas przez proces konwersji. 118

Media Encoder konwertuje pliki AVI do formatu Windows Media z rozszerzeniem WMV. Jako materiału źródłowego należy użyć – o ile to możliwe – nieskompresowanych plików wideo (najlepsze są zbiory w formacie DV, pochodzące bezpośrednio z kamery). Chociaż koder akceptuje również pliki MPEG i inne formaty, to jakość będzie lepsza, jeśli oryginał wolny jest od zakłóceń spowodowanych wcześniejszą kompresją. Obsługa aplikacji należy do prostych i intuicyjnych. Użytkownik prowadzony jest krok po kroku poprzez okna dialogowe programu. Aby rozpocząć cały proces przygotowywania pliku do kompresji, należy w menu początkowym programu wybrać asystenta Konwertowanie pliku. Po wybraniu sesji w następnym kroku asystent pyta, w którym miejscu na dysku znajduje się plik źródłowy i jak powinien nazywać się skonwertowany zbiór. Używając przycisku Przeglądaj można zmienić miejsce jego zapisu. Teraz kolej na opcje produkcji. Asystent zapyta nas, czy plik docelowy będzie obsługiwany przez serwer Windows Media, czy serwer WWW z progresywnym pobieraniem. Ponieważ do obsługi plików zostanie użyty normalny serwer WWW, na którym znajduje się nasza strona internetowa, wybieramy drugą opcję. O końcowej jakości, związanej z rozmiarem pliku wideo oraz liczbą klatek na sekundę, możemy zadecydować, korzystając z odpowiednio dobranych profili. Na przykład istnieje profil wideo o przepustowości 56 kb/s. Dzięki niemu oglądać wideo mogą odbiorcy łączący się z Siecią za pomocą modemów. Efektem

CHIP FOTO · VIDEO digital

» WYBÓR CELU I ŹRÓDŁA: Ustalamy, jakie dane mają zostać poddane konwersji i jaką nazwę będzie nosił plik docelowy.

KONWERSJA DANYCH: Aby otrzymać film wideo w formacie strumieniowym, wybieramy opcję Serwer Sieci Web (pobieranie progresywne).

[Praxis• von analog nach digital] Więcej dla początkujących i ćwiczących

Listy

CHIP FOTO-VIDEO digital w wersji elektronicznej?

Wysyłanie na serwer

WSZYSTKO POD KONTROLĄ: W oknie głównym Media Encodera możemy śledzić postępy pracy.

Chciałbym się dowiedzieć, czy istnieje możliwość zaprenumerowania CHIP FOTO-VIDEO digital w wersji elektronicznej. Niestety, nie mam w domu miejsca na składowanie dużej ilości gazet (nie tylko waszej), a FVd nie jest pismem, które po przeczytaniu bym wyrzucił. Kupiłem jeden numer i jest bardzo ciekawy i przydatny. Byłbym zainteresowany wersją np. w formacie PDF, zawierającą wszystkie artykuły. Jasne, że wtedy nie miałbym płyty CD, ale w razie potrzeby zawsze można kupić gazetę.

SPRAWDZAMY WYNIKI: Po zakończeniu kodowania filmu sprawdzamy w Media Playerze, czy efekt jest taki, jaki chcieliśmy uzyskać.

Piotr Gołąbowski

jest bardzo mały obraz (160x120 pikseli), ale za to z odpowiednią dla modemów wielkością pliku i z dobrym dźwiękiem. Jeśli wiemy, że nasi odbiorcy mają co najmniej połączenie ISDN lub DSL, jakość może być jeszcze lepsza. Może to być film o rozdzielczości 320x240 pikseli z dźwiękiem stereo o jakości hi-fi. Do tego potrzeba jednak szerokopasmowego połączenia DSL: przesyłanie danych odbywa się z prędkością 500 kilobitów na sekundę. Każdy profil można modyfikować i dopasowywać do własnych wymagań. Bardziej zaawansowani użytkownicy mogą zmienić liczbę klatek na sekundę strumienia z 30 do 25 albo do jeszcze mniejszej liczby i dzięki

temu zmniejszyć objętość koniecznych do przesłania danych. Całkowitą pewność płynnego odtwarzania zyskuje się, przygotowując pliki wideo w różnych wersjach: dla modemu, ISDN-u i DSL-u – oczywiście każdą wersję trzeba osobno zakodować, przy okazji nieco eksperymentując. Niestety, takie działanie zabiera czas nie tylko przy kodowaniu, ale też podczas umieszczania plików na serwerze, ponieważ gwałtownie wzrasta objętość wysyłanych przez nas danych. Trwający 90 sekund dla połączenia 56 kbs klip ma objętość 360 KB, w wypadku połączeń DSL – mamy do czynienia ze zbiorami wideo o wielkości od 3,5 do 5,5 MB.

» DEFINIOWANIE SZEROKOŚCI PASMA: Dla odbiorców dysponujących łączem modemowym 56 kb/s to maksimum.

WPROWADZENIE DANYCH O AUTORZE: Media Player zachowuje również informacje o twórcy filmu i prawach autroskich.

6 Wysyłanie na serwer Ostatnią czynnością przed zakodowaniem pliku jest nadanie tytułu, podanie swoich danych, a także zastrzeżenie swoich praw autorskich. Informacje te zostaną wpisane w plik, a następnie wyświetlaone podczas odtwarzania klipu w Media Player. Kliknięcie przycisku Zakończ zainicjuje proces konwersji. Po jej zakończeniu dane muszą zostać przesłane na serwer, na którym znajduje się nasza strona WWW. Wideo w takiej postaci to plik jak każdy inny, po prostu ładujemy go na serwer WWW, najlepiej do osobnego katalogu, w którym przechowywać będziemy filmy. Na koniec warto na swojej stronie wstawić zachęcający tekst, zapraszający użytkowników na premierę i dodać do niego odsyłacz do pliku wideo. Po kliknięciu odsyłacza na komputerze odbiorcy włączy się Media Player i wideo zostanie odtworzone. Programy do tworzenia stron WWW, jak na przykład FrontPage, jeszcze bardziej ułatwiają życie amatorom własnych produkcji filmowych. Znajdują się w nich narzędzia, za pomocą których Media Player uruchamia okno odtwarzania bezpośrednio w przeglądarce HTML. Po kliknięciu odsyłacza do pliku wideo film zaczyna być odtwarzany bezpośrednio w oknie przeglądarki danej strony WWW. Jedyny warunek to otwarcie pliku na komputerze z zainstalowanym odtwarzaczem Windows Media Player Microsoftu.

CHIP FOTO · VIDEO digital

119

Niestety, nie przewidujemy takiej formy dystrybucji gazety przynajmniej z dwóch powodów. Po pierwsze, ze względu na zawartość w piśmie dużej ilości materiału ilustracyjnego, która przy konwersji do formatu PDF – z zachowaniem odpowiedniej jakości zdjęć – powodowałaby powstawanie plików o znacznej objętości. Po drugie, część artykułów publikowanych w FVd jest ściśle powiązana z materiałami zamieszczanymi na płycie CD (np. zdjęciami wykonanymi testowanymi aparatami lub fotografiami wykorzystywanymi w warsztatach). Teksty pozbawione tych uzupełnień byłyby zdecydowanie mniej atrakcyjne dla Czytelników. Przemysław Imieliński

CHIP FOTO-VIDEO digital 11/2004

nocześnie testem aparatu Canon EOS 10D, Pan Jarosław Lasota napisał: „Na pewno przydałby się dwusekundowy samowyzwalacz ze wstępnym uniesieniem lustra [...]”. Canon EOS 10D ma tę funkcję – należy w funkcjach indywidualnych użytkownika wybrać C.Fn12-1 (Mirror lockup – Enable) i wówczas podczas wykonywania zdjęć przy użyciu samowyzwalacza następuje najpierw uniesienie lustra i po właśnie 2-sekundowej zwłoce zwolnienie migawki. Andrzej Wołyński

Najmocniej przepraszam za wprowadzenie w błąd Czytelników. Rzeczywiście, funkcja ta jest dostępna, a informacja o niej umknęła mojej uwadze przy studiowaniu instrukcji obsługi. Spodziewałem się znaleźć wzmiankę o niej przy opisie samowyzwalacza, a nie w części dotyczącej blokowania lustra. Bardzo dziękuję za zwrócenie mi uwagi na ten istotny element. Jarosław Lasota

Jak kupić poprzednie numery FVd? Jestem waszym czytelnikiem od niedawna, zauważyłem jednak, że w wielu artykułach ich autorzy odwołują się do materiałów opublikowanych we wcześniejszych wydaniach. Stąd moje pytanie: w jaki sposób można skompletować wszystkie numery CHIP FOTO-VIDEO digital? Wasz Czytelnik

A jednak można... CHIP FOTO-VIDEO digital 11/2004, Nowe oblicze, s. 74

W ostatnim numerze FVd, w artykule „Nowe oblicze”, będącym jed-

LISTY DO REDKACJI CHIP FOTO-VIDEO digital 50-011 Wrocław ul. Kościuszki 29/3 faks: (71) 355 73 61 e-mail: [emailprotected]

120

CHIP FOTO · VIDEO digital

Rzeczywiście, chcąc uniknąć ciągłego opisywania poruszonych już wcześniej tematów, odsyłamy Czytelników do materiałów, w których szczegółowo omówiliśmy dane zagadnienie. Jeśli zależy Panu na zakupie numerów archiwalnych, wystarczy wejść na stronę internetową http://magazyn.fvd.pl/ archiwa.html lub skontaktować się z działem prenumeraty – tel.: (71) 78 23 206 albo (71) 78 23 205.

Ponieważ zaczęłam zabawę z aparatem cyfrowym, sięgnęłam po Wasze czasopismo. Bardziej mnie interesuje jednak, jak fotografować i jak obrabiać zdjęcia niż testy sprzętów (aparat kupuje się raczej niezbyt często). Szkoda tylko, że Wasze instrukcje zakładają, że aparatem analogowym wiedziałam, jak robić profesjonalne zdjęcia, co to balans bieli itd. – widać, że takie jest założenie pisma. [...]. Ale już kursy obróbki zdjęć w Photoshopie są do zastosowania (może dlatego, że komputer jako taki nie jest mi obcy). Miałabym tylko gorącą prośbę: czy byłoby możliwe, aby zawsze były dostępne wszystkie zdjęcia, na których przykładzie omawiacie dane efekty [...] – po prostu komplet materiałów do kursu? Z ostatnim numerem zdjęcie było na płycie i mogłam sprawdzić, czy wszystko z opisu rozumiem i czy „działa”. [...] Miło by również było, gdybyście zamieszczali więcej opisów działania danego narzędzia w Photoshopie, a nie dyktowali: wciśnij, wybierz, kliknij. Przydałyby się też jakieś ogólne uwagi, gdzie i kiedy warto z tej metody korzystać. M. Startek

Bardzo dziękuję Pani za list i cieszę się, że fotografią cyfrową interesują się także kobiety – nieczęsto otrzymujemy bowiem listy i telefony od Czytelniczek. Ma Pani rację, że cyfraka kupuje się rzadko, choć z pewnością postęp technologiczny sprawia, iż wymienia się go dziś znacznie częściej niż dawniej aparat analogowy. Dobrze zatem obserwować zmiany zachodzące na rynku, by właściwie wybrać moment, w którym warto pomyśleć o zmianie modelu – temu także służą publikowane przez nas testy. Proszę nie zapominać też o rzeszy początkujących, rozpoczynających dopiero swą przygodę z fotografią cyfrową – osoby te stanowią znaczną grupę Czytelników pisma, o czym świadczą liczne e-maile i telefony z pytaniami o to, który aparat kupić, jaki model robi lepsze zdjęcia itp. Porównania i testy urządzeń nadal więc stanowić będą istotny element pisma. Przykro mi, że nie znajduje Pani w piśmie porad odpowiadających jej potrzebom. Nie zakładamy wcale, że nasi Czytelnicy mają za sobą „analogową przeszłość”. Wręcz przeciwnie, staramy się takimi cyklami jak „ABC fotografii” oraz przez tematy numeru poświęcone najczęściej popełnianym przez fotoamatorów błędom (FVd 7–8/2004) czy optymalnym ustawieniom aparatu (FVd 10/2004) przybliżać zarówno samą obsługę sprzętu, jak i podstawowe zagadnienia dotyczące ogólnie pojętej dziedziny fotografii. Jeśli chodzi o warsztaty, to mogę Panią zapewnić, że zamieszczanie przykładowych zdjęć do ćwiczeń stanie się dla nas regułą. Nie mogę jednak się zgodzić co do oceny formy prezentowanych przez nas kursów. Staramy się właśnie, by konkretne zadanie podbudować podstawowymi informacjami teoretycznymi. Wychodzimy jednak z założenia, że gazeta nigdy nie będzie w stanie zastąpić podręcznika obsługi danej aplikacji czy dostępnych w prograPrzemysław Imieliński mie narzędzi pomocy.

[Hauttöne • bearbeiten]

[Editorial]

Kalendarium

Następny numer w sprzedaży

Rezerwuj czas w grudniu! Wystawy, warsztaty fotografii, konkursy, imprezy, na które warto wybrać się z aparatem, czyli wszystko, co może Was zainspirować.

OD 5 STYCZNIA

17.12–13.02. „Świat w obiektywie National Geographic”. Zielona Góra, Muzeum Ziemi Lubuskiej, tel. (22) 607 02 56. X www.national-geographic.pl

DOMOWE STUDIO MAŁYM KOSZTEM

26.11–9.01. „Za czerwonym horyzontem“ - wystawa sztuki rosyjskiej i polskiej: malarstwo, fotografia, wideo. Warszawa, CSW, tel. (22) 628 12 71. X http://csw.art.pl/

10.12–10.01. Wielkopolska Press Photo 2004. Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury, tel. (61) 664 08 67. X www.wbp.poznan.pl 9.12–2.01. Wystawa „Leszek Pol – fotografia i film”. Łódź, galeria Willa, tel. (42) 632 79 95.

16.12–23.01. Wystawa fotografii Katarzyny Górnej „Happy Birthday”. Kraków, Bunkier Sztuki, tel. (12) 422 40 21. X www.bunkier.com.pl

Do 4.12. Wystawa fotografii Mike’a Figgisa w ramach festiwalu Camerimage. Łódź, Teatr Wielki, tel. (56) 621 00 19. X www.camerimage.pl

POKAZY

11.11–6.01. Wystawa zdjęć Andrzeja Dragana „Spojrzenia: fotograficzna wystawa dzikiego portretu”. Warszawa, ProfiLab, tel. (022) 635 74 22. X www.andrzejdragan.com

4–5.12. IV Festiwal Slajdów Podróżniczych: m.in. Artur Chmielewski, Kasia i Andrzej Mazurkiewiczowie. Warszawa, Centrum Olimpijskie, tel. (22) 836 65 51. X www.terra.waw.pl

X www.miejskagaleria.lodz.pl

16.12. Videoprzestrzenie 04 – pokazy twórców wideo, animacji i fabuły związanych z krakowskim środowiskiem artystycznym. Wrocław, galeria BWA Awangarda, tel. (71) 790 25 81. X www.bwa.wroc.pl

Do 15.12. Wystawa zdjęć Sebastiao Salgado z cyklu „Workers“ oraz „Exodus“. Warszawa, Yours Photography, tel. (22) 569 60 70. X www.yours.pl

8–30.12. „Fotografia Dzikiej Przyrody 2003“, zwycięskie prace konkursu fotograficznego Wildlife Photographer of the Year 2003. Warszawa, Traffic Club, tel. (22) 646 62 55. X http://internt.nhm.ac.uk/cgi-bin/wildwin/2003/ Do 29.12. „Wyprawy na krańce świata“ – wystawa fotografii „National Geographic“. Muzeum Historii Miasta Łodzi, tel. (22) 607 02 56. X www.national-geographic.pl Do 19.12. „Egipt z lotu ptaka“ – wystawa fotografii „National Geographic“. Olsztyn, Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne, tel. (22) 607 02 56. X www.national-geographic.pl

MARKETING: Marzena Hełmecka (wew. 194), Jowita Wijas (wew. 199) REKLAMA: Dyrektor ds. sprzedaży: Marcin Hutnik (wew. 110) Szef działu: Filip Hernacki (wew. 188) Sprzedaż reklam: Marzena Deja (wew. 185), Leszek Łabędzki (wew. 192), Grzegorz Trondowski ((22) 841 51 21, wew. 1120) Reklama online: Maciej Hutyra (wew. 190) Sprzedaż reklam za granicą: Europa: Vogel Burda Communications, Erik Wicha, tel.: (+49 89) 74 64 23 26, faks: (+49 89) 74 64 22 17, e-mail: [emailprotected] Tajwan: Taiwan Bright Int. Co., Ltd., Vincent Lee, tel.: (+886 2) 27 55 79 01, faks: (+886 2) 27 55 79 00, e-mail: [emailprotected] USA/Kanada: Vogel Europublishing Inc. Martina Hauser, tel.: (+1 925) 803 12 65, faks: (+1 925) 803 12 66, e-mail: [emailprotected]

PONADTO: PORADY: Jak poprawnie posługiwać się lampą błyskową WARSZTAT: Zwiększanie rozpiętości tonalnej zdjęć X WIDEO: Łączenie filmowych sekwencji X PORADNIK KUPUJĄCEGO: Wybór projektora X

16.12. Pokaz slajdów „Iran – błękitny odcień Orientu”. Skierniewice, Młodzieżowe Centrum Kultury, tel. (22) 836 65 51. X www.terra.waw.pl

DYSTRYBUCJA: Dyrektor ds. dystrybucji: Mariusz Ryznar (wew. 112)

4–20.12. Wystawa zdjęć m.in. Tomasza Sikory i Chrisa Niedenthala, połączona z konsultacjami dotyczącymi sztuki dekorowania wnętrz fotografią. Warszawa, galeria Luksfera, tel. (22) 741 05 55. X www.luksfera.pl

FOTOGRAFIA REKLAMOWA

IMPREZY, KONKURSY

Wykonanie atrakcyjnej fotografii w studiu wymaga dużych umiejętności operowania światłem oraz twórczego podejścia do tematu zdjęcia. Swój warsztat pracy odkrywa przed nami Sławomir Smolarek, fotograf współpracujący z największymi światowymi agencjami reklamowymi.

Do 30.12. Konkurs „Cudowna natura wody – X stanów skupienia...“ zorganizowany przez Związek Polskich Fotografów Przyrody, prace można przysłać do 30.12. X www.zpfp.art.pl

Na informacje do Kalendarium czekamy pod adresem: [emailprotected] CHIP FOTO · VIDEO digital

PRENUMERATA: Monika Spanier, tel.: (71) 782 32 06, Sabina Malczewska, tel.: (71) 782 32 05, e-mail: [emailprotected] Adresy e-mailowe pracowników redakcji i wydawnictwa są tworzone wg schematu: imię[emailprotected]

Do 19.12. Wystawa fotografii Michała Grychowskiego. Kraków, kamienica Hipolitów, tel. (12) 422 32 64. X www.mhk.pl/wystawy/wystawy.php

4–11.12. „Galeria Bezdomna”. Włocławek, ściany budynku Teatru Naszego.

PUBLIKACJE ELEKTRONICZNE: Szef działu: Krzysztof Krala CD: Remigiusz Kozak, Grzegorz Gałecki

17.12. Pokaz slajdów „Nepal – podniebna kraina Himalajów”. Leszno, aula LO nr 1, tel. (22) 836 65 51. X www.terra.waw.pl

X www.galeriabezdomna.art.pl

DTP: Szef działu: Sebastian Kołcio Redaktor graficzny/fotoedytor: Anna Jasnos Skład: Robert Kucharczyk, Janusz Oziom

Jeżeli nasz aparat nie dysponuje obiektywem szerokokątnym lub oferowany zoom jest zbyt krótki, wcale nie musimy wymieniać cyfraka. Prezentujemy test konwerterów optycznych zwiększających możliwości naszego aparatu.

X www.terra.waw.pl

16.12–14.01. Wystawa fotografii m.in. Marty Łebek, Doroty Tomczak, Michała Węgrzyna, Agnieszki Leszczyńskiej, Jakuba Krechowicza „Na styku”. Gdańsk, kawiarnia Żak, tel. (58) 344 05 73. X www.klubzak.com.pl

Do 10.12. Wystawa uczestników projektu „New Young Europeans”. Kraków, Biblioteka Jagiellońska, tel. (12) 633 09 03. X www.bj.uj.edu.pl

PRODUKCJA: Szef działu: Dorota Błażewicz

TEST KONWERTERÓW DO KOMPAKTÓW

15.12. Pokaz slajdów „Magia doliny Kathmandu”. Warszawa, Klub Kultury Falenica, tel. (22) 836 65 51.

Do 19.12. „Chodzę swoimi drogami“ – wystawa fotografii i filmu Andrzeja Różyckiego. Kraków, Muzeum Historii Fotografii, tel. (12) 634 16 87. X www.mhf.krakow.pl 29.11–14.01. „Fotografia filmowa“ Fritza Langa. Kadry z najsłynniejszych filmów berlińskiego artysty. Łódź, Muzeum Kinematografii, tel. (42) 674 90 06. X www.kinomuzeum.lodz.art.pl

Tworzenie studia fotograficznego na domowe potrzeby nie musi być związane z zakupem drogiego profesjonalnego sprzętu. Pokazujemy, jak używając łatwo dostępnych materiałów, zbudować własne studio.

6.12–30.01. „Norymberga w obiektywie Lali Aufsberg“. Kraków, Galeria Międzynarodowego Centrum Kultury, tel. (12) 424 28 00. X www.mck.krakow.pl 12.12–30.01. Wystawa fotografii Joanny Kulis i grupy Czas B „Wenecja w Krakowie“. Kraków, Centrum Kultury „Dworek Białoprądnicki“, tel. (12) 431 05 96. X www.dworek.krakow.pl

REDAKCJA: Redaktor naczelny: Przemysław Imieliński Redaktorzy: Marek Budny, Piotr Dębek, Dominik Herman, Marcin Pawlak, Arkadiusz Stachowski, Robert Wyłupek Współpraca: Marek Arcimowicz, Katarzyna Bielińska, Bartłomiej Bojarski, Wojciech Dworaczek, Anitta Jakubasz-Wiewiór, Mariusz Kozaczka, Robert Krawczyk, Tomasz Kulas, Marcin Nowak, Ewa Prus, Patryk Wąsowicz, Jerzy Wiewiór, Jacek Wójtowicz Korekta: Bożena Dembińska, Magdalena Paczyńska, Jarosław Minałto Autorzy niemieccy: Frank-Oliver Grün (F.G.), Kai Hamman (K.H.), Florian Schuster (F.S.), Kersten Weichbrodt (K.W.), Loys Nachtmann (L.W.)

121

122

CHIP FOTO · VIDEO digital

Redakcja CHIP FOTO-VIDEO digital zastrzega sobie możliwość wprowadzania zmian.

FOT.: SŁAWOMIR SMOLAREK, K.WEICHBRODT

6.12–6.01. „Fotosport 2004“ – wystawa pokonkursowa XVIII Międzynarodowego Biennale Fotografii Sportowej. Kalisz, Centrum Kultury i Sztuki, tel. (62) 767 23 18. X www.reusploms.es/fotosport/

WYSTAWY Do 6.12. Międzynarodowy Festiwal Fotografii Polfoto – Wrocław 2004, wystawy (m.in. Dariusza Pawłowskiego, Dereka M. Slattery’ego, Krzysztofa Siwy), spotkania z autorami, warsztaty, wykłady. Wrocław, Hala Ludowa, galerie, tel. (71) 348 39 56. X www.polfoto.com

ADRES REDAKCJI: 50-011 Wrocław, ul. Kościuszki 29/3 tel.: (71) 373 44 75, faks: (71) 355 73 61 e-mail: [emailprotected] Internet: www.fvd.pl

Wydawca: Vogel Burda Communications sp. z o.o. Członek Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Wydawców i Związku Kontroli Dystrybucji Prasy Prezes: Jerzy Karwelis Dyrektor ds. wydawniczych: Jaromir Łański Licencja: Vogel Burda Holding GmbH Max-Planck Strasse 7/9, D-97082 Würzburg © Vogel Burda Holding GmbH Druk: Vogel Druck und Medienservice GmbH & Co. KG Leibnizstrasse 5, 97204 Höchberg ISSN 1732-7938 Nr indeksu: 38612X

Wszystkie nazwy handlowe i towarów, występujące w niniejszej publikacji, są znakami towarowymi zastrzeżonymi lub nazwami zastrzeżonymi odpowiednich firm odnośnych właścicieli i zostały zamieszczone wyłącznie celem identyfikacji. Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone. Przedruk tekstów zamieszczanych na łamach CHIP FOTO-VIDEO digital i udostępnianie materiałów publikowanych w mediach elektronicznych oraz cytowanie, streszczanie, dokonywanie wyciągów lub omawianie wyników testów w każdym wypadku wymagają pisemnej zgody redakcji. Materiałów niezamówionych nie zwracamy. Za treść reklam redakcja nie odpowiada. Zastrzegamy sobie prawo do skracania nadesłanych tekstów. Zabroniona jest bezumowna sprzedaż numerów bieżących i archiwalnych CHIP FOTO-VIDEO digital po cenie niższej od ceny detalicznej ustalonej przez wydawcę. Sprzedaż po cenie innej niż podana na okładce jest nielegalna i grozi odpowiedzialnością karną.